Koordynacja jest pojęciem dość złożonym. Wykorzystuje się je przede wszystkim w sporcie i medycynie, jednak ma zastosowanie w każdej innej dziedzinie życia. Warunkuje sprawność całego organizmu i wpływa na możliwość wykonywania zarówno podstawowych czynności dnia codziennego, jak i złożonych ruchów potrzebnych podczas aktywności fizycznej.
Czym jest koordynacja?
Koordynacyjne zdolności motoryczne określa się jako właściwości psychomotoryczne warunkujące gotowość do optymalnego sterowania i regulacji czynności ruchowych. Innymi słowy, koordynacja pozwala na utrzymanie równowagi, odpowiada za zręczność i zwinność oraz umożliwia radzenie sobie z nagłymi, nieoczekiwanymi sytuacjami ruchowymi. Ujawnia się np. w momencie, gdy potkniemy się i spadamy. W rzeczywistości istnieje wiele terminologii, jedną z nich jest określanie koordynacji ruchowej jako zdolność do scalania pojedynczych ruchów w jedną całość bądź umiejętność wykonywania złożonych aktów ruchowych w sposób płynny.
Koordynacja ruchowa jest niezwykle ważna nie tylko po to, aby być aktywnym fizycznie sportowcem. Dobrze rozwinięta oczywiście ułatwia udział w sportach, takich jak piłka nożna, koszykówka, siatkówka czy kolarstwo. Jednak ma znacznie więcej istotnych zalet. Umożliwia wykonywanie kilku czynności jednocześnie, np. rozmawianie przez telefon i pisanie lub czesanie się i pakowanie plecaka. Ponadto chroni nas przed urazami i kontuzjami. Przy dobrej koordynacji wiemy, jak dobrze upaść na podłoże, aby nie zrobić sobie krzywdy.
Zobacz również: Zdolności motoryczne.
Jak poprawić koordynację ruchową?
Istnieje wiele metod poprawy koordynacji ruchowej. Dobrą opcją jest rozpoczęcie przygody z wybranym, ulubionym sportem. Może to być pływanie, sporty walki, gimnastyka, joga czy gry zespołowe. Regularna aktywność tego typu wpłynie nie tylko na poprawę koordynacji, ale i zwinności, kondycji czy wytrzymałości. Jeśli jednak chcemy ćwiczyć koordynację ruchową w izolowany sposób, można regularnie wykonywać konkretne ćwiczenia fizyczne. Są to między innymi:
- jaskółka – znane ćwiczenie polegające na staniu jednonóż z rękami wyciągniętymi po bokach lub przed sobą. Jednocześnie można wykonywać półprzysiady na jednej nodze lub delikatne podskoki;
- skipy – typu A, B lub C. Ważna jest jednoczesna praca rąk;
- tory przeszkód – jeśli mamy możliwość skorzystania z toru do biegania lub sali gimnastycznej, warto rozłożyć różnego rodzaju przeszkody i niestabilne dyski, a następnie pokonać taki tor przeszkód;
- skakanka – wszelkie kombinacje z użyciem skakanki wpłyną na zwinność oraz koordynację ruchową;
- chodzenie po równoważni z jednoczesnym wymachem kończyn górnych;
- burpees – typowe ćwiczenie bazujące na zasadzie „padnij, powstań”.
W treningu koordynacji ruchowej dobrze sprawdzą się wszelkie akcesoria – krzesła, równoważnie, gumowe piłki duże i małe, dyski sensomotoryczne czy hantelki. Jeśli koordynację chcemy wyćwiczyć u dziecka lub osoby chorej, podczas treningu konieczna jest obecność fizjoterapeuty lub trenera medycznego.
Zobacz również: Zdolności koordynacyjne.
Brak koordynacji ruchowej
Medycznie brak koordynacji ruchowej zwie się ataksją. Jest to niezborność ruchowa, która może wystąpić w przebiegu licznych chorób, w tym:
- udaru;
- nowotworów;
- zatrucia substancjami toksycznymi;
- ataksji móżdżkowych;
- stwardnienia rozsianego;
- choroby Parkinsona;
- choroby Alzheimera;
- polineuropatii;
- uszkodzenia rdzenia kręgowego;
- niedoborów witaminy B12.
Niezborność ruchowa towarzyszy licznym chorobom genetycznym i wrodzonym, takim jak mózgowe porażenie dziecięce czy zespół Downa. U osób dorosłych może mieć znacznie bardziej błahe przyczyny – nadmiar alkoholu, brak snu czy przyjmowanie niektórych leków o działaniu ubocznym. Nagłej ataksji nie można bagatelizować w żadnym wieku.
Zwykle pierwszymi niepokojącymi objawami niezborności ruchowej są zaburzenia chodu i równowagi. Pojawia się nagłe uczucie niezgrabności, które w dużym stopniu utrudnia wykonywanie czynności precyzyjnych. W zaawansowanym stadium chorzy mają problem nawet z nalaniem wody do szklanki i napiciem się. Koordynację ruchową zawsze warto ćwiczyć – zarówno u osób zdrowych, jak i chorych.
Polecane produkty:
|
Roller do masażu
Piankowy, wysokiej jakości roller do masażu wykorzystywany jest do rozluźniania mięśniowo-powięziowego. Idealnie nadaje się dla osób aktywnych fizycznie. Może posłużyć zarówno przed treningiem w ramach rozgrzewki zwiększając elastyczność więzadeł ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kostiukow A., Kaluga E., Samborski W., Rostkowska E., Rozwój badań nad koordynacją ruchową człowieka, 16/2014.
- Bahrynowska-Fic J., Właściwości i metodyka ćwiczeń fizycznych oraz sport inwalidzki, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000.
- Marciniak J., Zbiór ćwiczeń koordynacyjnych i gibkościowych, Centralny Ośrodek Sportu, Warszawa 1998.
