Zdolności motoryczne

Zdolności motoryczne to pewien konstrukt teoretyczny określający zespół właściwości osobniczych uwarunkowanych strukturą ustroju, procesami energetycznymi oraz sterowania i regulacji ruchu, które wprost charakteryzują poziom możliwości efektywnego wykonania względnie ściśle określonego rodzaju czynności ruchowych. Pojęcie mocno wiąże się ze sprawnością fizyczną, którą należy rozumieć jako całość zdolności i umiejętności człowieka umożliwiających wykonanie poszczególnych zadań ruchowych.

Zdolności motoryczne – charakterystyka

Motoryczność człowieka jest pojęciem dość szerokim. Mówiąc w prosty sposób, jest to całokształt czynności ruchowych, które wykonujemy, gdyż każdy ruch bądź nawet jego najmniejszy element stanowi sprawność motoryczną.

Jeden z podstawowych podziałów obejmuje następujące rodzaje motoryczności:

• motoryczność impresyjną – która dotyczy ogółu gestów, mimiki, póz ciała. Służy do porozumiewania się niewerbalnego;
• motoryczność produkcyjną – związaną z pojęciem pracy. Obejmuje działania, których nadrzędnym celem jest wytwarzanie dóbr materialnych;
• motoryczność sportową – złożoną z ruchów zabawowych i sportowych, podnoszących sprawność fizyczną człowieka. Wzmacnia jego zdrowie, wpływa na rozwój oraz przynosi radość.

Na rozwój zdolności motorycznych ma wpływ wiele czynników. Jednak za najważniejsze uważa się:

• odziedziczone właściwości osobnicze;
• sposób odżywiania, ponieważ wiąże się m.in. z masą ciała;
• sprawność zmysłów i temperament;
• uzdolnienia ruchowe;
• typ budowy ciała;
• psychikę;
• wpływy środowiska zewnętrznego;
• stan narządów uczestniczących w procesie przemiany materii;
• ogólny stan zdrowia.

Zobacz również: Kształtowanie cech motorycznych – kinezyterapia.

Cechy motoryczne

Podstawowe cechy i zdolności motoryczne towarzyszą człowiekowi na każdym etapie jego życia, nawet podczas wykonywania zwykłych czynności dnia codziennego. Zaliczamy do nich szybkość, siłę, równowagę, koordynację, gibkość i wytrzymałość.

Szybkość jest zdolnością do wykonywania ćwiczeń ruchowych w określonych warunkach i w jak najkrótszym czasie. Jako cecha motoryczna ma tylko jeden wymiar, którym jest czas. Szybkość polega na przemieszczaniu się fragmentów ciała bądź też jego całości w krótkim czasie. Jest cechą złożoną, ponieważ wymaga wykonywania szybkich skurczów mięśniowych jako reakcję na nagłe, niespodziewane bodźce.

Siła zgodnie z definicją to zdolność do pokonywania oporu zewnętrznego lub przeciwdziałania mu kosztem wysiłku mięśniowego. Rozwój i poziom siły jest ściśle uzależniony od typu budowy ciała, co z kolei determinują czynniki genetyczne. To jedna z ważniejszych zdolności motorycznych, ponieważ każda czynność wykonywana przed człowieka wymaga pewnego nakładu siły, nawet ta najprostsza.

Równowaga i koordynacja zwykle omawiane są wspólnie. Równowaga to zdolność organizmu do utrzymywania ciała w wybranej pozycji – wyróżnia się statyczną oraz dynamiczną. Jest ściśle związana z koordynacją, przez którą rozumiemy prawidłową współpracę poszczególnych elementów ciała.

Gibkość to zdolność organizmu do osiągania dużej amplitudy wykonywanych ruchów. Kształtowanie tej zdolności motorycznej wymaga dużo czasu i poświęcenia. Nie należy trenować jej na siłę, ponieważ może skończyć się to poważnymi kontuzjami.

Ostatnią omawianą zdolnością motoryczną jest wytrzymałość, czyli zdolność do wykonywania długotrwałych wysiłków fizycznych o określonej intensywności bez objawów wyczerpania. Zależy od układu krążenia, oddychania oraz termoregulacji. Dodatkowo wiąże się ściśle z cechami psychicznymi, takimi jak motywacja czy silna wola.

	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Trzonkowski R., Napierała M., Pezala M., Zukow W., Cechy somatyczne oraz zdolności motoryczne 10-letnich uczniów ze szkoły podstawowej nr 20 w Bydgoszczy, Journal of Education, Health and Sport, 6/2016.
2. Popowczak M., Rokita A., Cichy I., Chmura P., Poziom wybranych koordynacyjnych zdolności motorycznych a wyniki międzynarodowego testu sprawności fizycznej dzieci w wieku 10 lat, Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu, 40/2013.