Mięśnie twarzy

Mięśnie twarzy to zbiór wszystkich struktur mięśniowych, które lokalizują się w obrębie twarzoczaszki, nawet jeśli swoje przyczepy mają w innych częściach głowy (np. na potylicy czy na kości skroniowej). Większość spośród nich należy do grona mięśni mimicznych, odpowiadających za ekspresję twarzy, a więc za ukazywanie min. Wszystkie mięśnie twarzy dzieli się na kilka grup w zależności od ich lokalizacji.

Mięśnie małżowiny usznej

Niewielkich rozmiarów, zanikowe pasma mięśniowe, mające zarówno swój początek, jak i koniec na chrząstkach małżowin usznych. Mimo tego, że dość trudno je rozgraniczyć, anatomicznie wyróżnić można następujące mięśnie znajdujące się w obrębie małżowin usznych:

• mięsień uszny przedni (łac. musculus auricularis anterior) – przyczepia się do powięzi skroniowej, a kończy na przednim brzegu małżowiny usznej;
• mięsień uszny górny (łac. musculus auricularis superior) – przyczepia się do czepca ścięgnistego, a kończy na górnej części małżowiny usznej;
• mięsień uszny tylny (łac. musculus auricularis posterior) – swój przyczep początkowy ma na wyrostku sutkowatym kości skroniowej, natomiast przyczep końcowy na tylnej części małżowiny usznej.

Za unerwienie tych mięśni odpowiada nerw twarzowy, podobnie jak ma to miejsce przy większości mięśni tej okolicy.

Mięśnie okolicy nozdrzy

Wyróżnia się 2 główne mięśnie lokujące się w okolicy nozdrzy, a są to:

• mięsień nosowy (łac. musculus nasalis) – jego przyczepem początkowym jest kość szczękowa, zaś przyczepem końcowym skrzydełka i dziurki nosa oraz rozcięgno grzbietu nosa. Odpowiada za poruszanie skrzydełkami nosa, bierze udział w głębokim oddychaniu;
• mięsień obniżacz przegrody nosa (łac. musculus depressor septi nasi) – ma swój przyczep początkowy na kości szczękowej, natomiast przyczep końcowy na chrząstce przegrody nosowej. Odpowiada za pociąganie nosa ku dołowi (szczególnie jego koniuszka).

Za unerwienie tych mięśni także odpowiada nerw twarzowy, będący VII nerwem czaszkowym.

Mięśnie otoczenia szpary powiek

Mięśnie te umiejscawiają się przede wszystkim wokół szpary powiek, a więc wokół narządu wzroku. Do tej grupy zalicza się następujące wyrazowe mięśnie twarzy:

• mięsień okrężny oka (łac. musculus orbicularis oculi) – jego przyczepem początkowym jest kość czołowa, wyrostek czołowy szczęki, kość łzowa, więzadło powiekowe przyśrodkowe, woreczek łzowy, natomiast przyczepem końcowym więzadło powiekowe boczne, kanaliki łzowe, brzegi powiek. Zamyka szparę powiek, uczestniczy w mruganiu oraz w wydzielaniu filmu łzowego nawilżając oczy;
• mięsień obniżacz brwi (łac. musculus depressor supercilii) – ma swój przyczep początkowy na grzbiecie nosa, części nosowej kości czołowej, zaś przyczep końcowy znajduje się na skórze brwi. Odpowiada za obniżanie brwi;
• mięsień marszczący brwi (łac. musculus corrugator supercilii) – przyczepia się początkowo do części nosowej kości czołowej, przyczep końcowy zaś to skóra brwi. Odpowiada za marszczenie brwi i skóry czoła pomiędzy nimi, np. podczas złości;
• mięsień podłużny (łac. musculus procerus) – ma swój przyczep początkowy na kości nosowej, zaś przyczep końcowy na gładziznie. Odpowiada za marszczenie nosa.

Wszystkie powyższe mięśnie również unerwia głównie nerw twarzowy.

Mięśnie otoczenia szpary ust

W tej grupie znajduje się sporo mięśni, co potwierdza fakt, że ekspresja dolnej części twarzy, zwłaszcza okolicy ust, jest największa. Takimi strukturami są:

• mięsień okrężny ust (łac. musculus orbicularis oris) – przyczepia się początkowo bocznie od kącików ust, na skórze warg. Odpowiada za zdolność układania warg w dziubek podczas gwizdania lub całowania, bierze udział w artykulacji i spożywaniu pokarmów, zaciska usta, wciągając czerwień wargową do jamy ustnej;
• mięsień policzkowy (łac. musculus buccinator) – jego przyczepem początkowym jest szczęka, żuchwa, szew skrzydłowo-żuchwowy, zaś przyczepem końcowym kąt ust. Napina wargi, zwiększa ciśnienie wewnątrz jamy ustnej;
• mięsień dźwigacz wargi górnej (łac. musculus levator labii superioris) – przyczepia się początkowymi włóknami do szczęki, zaś końcowymi do wargi górnej. Unosi wargę górną i pociąga ją w bocznym kierunku;
• mięsień obniżacz wargi dolnej (łac. musculus depressor labii inferioris) – ma swój przyczep początkowy w obrębie kości żuchwy, natomiast przyczep końcowy na wardze dolnej. Odpowiada za obniżanie wargi dolnej;
• mięsień bródkowy (łac. musculus mentalis) – ma swój przyczep początkowy na żuchwie, zaś przyczep końcowy na skórze bródki. Odpowiada za wytwarzanie dołeczka w brodzie i wywijanie wargi dolnej;
• mięsień poprzeczny bródki (łac. musculus transversus menti) – przyczepia się początkowo do włókien mięśnia bródkowego, zaś przyczep końcowy tego mięśnia to skóra wypukłości bródkowej. Odpowiada za przesuwanie skóry bródki;
• mięsień obniżacz kąta ust (łac. musculus depressor anguli oris) – przyczep początkowy to dolny brzeg żuchwy, zaś przyczep końcowy to kąt ust. Odpowiada za pociąganie ust ku dołowi, np. podczas wyrażania silnego smutku;
• mięsień śmiechowy (łac. musculus risorius) – przyczep początkowy to powięź przyusznicza i powięź żwaczowa, natomiast przyczep końcowy to węzeł mięśniowy kąta ust. Odpowiada za rozszerzanie szpary ust podczas śmiechu, tworzenie charakterystycznych dołeczków w policzkach;
• mięsień dźwigacz kąta ust (łac. musculus levator anguli oris) – ma swój przyczep początkowy w dole nadkłowym szczęki, zaś przyczep końcowy na kącie ust. Pociąga kąt ust ku górze i w kierunku przyśrodkowym;
• mięsień jarzmowy większy (łac. musculus zygomaticus major) – przyczepia się początkowo do kości jarzmowej, zaś jego przyczep końcowy znajduje się na kącie ust. Odpowiada za pociąganie ust bocznie i ku górze, np. podczas śmiania się;
• mięsień jarzmowy mniejszy (łac. musculus zygomaticus minor) – jego przyczep początkowy znajduje się na kości jarzmowej, zaś przyczep końcowy na kącie ust. Pociąga kąty ust ku górze i bocznie, wspierając czynność mięśnia poprzedniego;
• mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa (łac. musculus levator labii superioris alaeque nasi) – przyczep początkowy znajduje się na wyrostku czołowym szczęki, natomiast przyczep końcowy w obrębie skrzydła nosa i wargi górna. Unosi wargę górną i skrzydło nosa.

Wszystkie mięśnie tej grupy są unerwione przez nerw twarzowy.

Rozluźnianie mięśni twarzy

Na poniższym filmie możemy zobaczyć przykładowe techniki, które pomogą rozluźnić napięte mięśnie twarzy:

	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...
	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
3. Paulsen F., Waschke J., Tablice anatomiczne z wykazem mięśni, stawów i nerwów, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2017.