Żuchwa (łac. mandibula) jest największą i najmocniejszą kością twarzy. Stanowi dolny odcinek części twarzowej czaszki, poza tym łączy się z obiema kośćmi skroniowymi. Ta nieparzysta kość jest jedyną kością ruchomą czaszki.
Żuchwa – budowa
Żuchwa składa się z podkowiasto wygiętej części poziomej, czyli trzonu i dwóch symetrycznych części pionowych, czyli gałęzi. Łączą się one z końcami trzonu mniej więcej pod kątem prostym. Żuchwa ma budowę kości płaskich, gdyż się z gęstej istoty gąbczastej, którą otacza dokoła gruba i odporna warstwa zbita.
Trzon
Posiada dwie powierzchnie i dwa brzegi.
Powierzchnia zewnętrzna w linii pośrodkowej wykazuje chropowatą kresę, ślad spojenia bródkowego czyli linii połączenia obu symetrycznych części, z których składa się żuchwa we wczesnych okresach rozwojowych. Kresa ta rozdwaja się ku dołowi i obejmuje trójkątną wyniosłość o nazwie guzowatość bródkowa. Z kolei wzdłuż dolnego brzegu trzonu znajduje się przyczep mięśnia szerokiego szyi.
Powierzchnia wewnętrzna również wykazuje ślady zlania się żuchwy z dwóch części w postaci słabej kresy. Zauważamy na niej także wyraźne wgłębienie – dołek podjęzykowy. W efekcie to tutaj spoczywa gruczoł podjęzykowy. Z kolei w dołku podżuchwowym spoczywa gruczoł podżuchwowy.
Brzeg górny (część zębodołowa) zależy w swym rozwoju od stanu uzębienia. Ograniczony jest szerokim łukiem zębodołowym i zawiera obszerne ujścia szesnastu zębodołów pooddzielanych od siebie cienkimi przegrodami międzyzębodołowymi. Wzdłuż krawędzi zewnętrznej brzegu górnego biegnie część przyczepu mięśnia policzkowego, sięgając od tylnego końca tego brzegu do pierwszego zęba trzonowego.
Brzeg dolny jest zaokrąglony i dłuższy od górnego, stanowi podstawę żuchwy. Ponadto, w miejscu, w którym przechodzi on w brzeg dolny gałęzi żuchwy, zaznacza się często płytki rowek dla tętnicy twarzowej.
Gałąź
Gałąź występuje w postaci czworokątnej blaszki kostnej, która z tylnego końca trzonu obustronnie wstępuje ku górze. Posiada dwie powierzchnie, cztery brzegi i dwa wyrostki.
Na powierzchni bocznej zaznacza się guzowatość żwaczowa, gdzie przyczepia się mięsień żwacz. Z kolei powierzchnia przyśrodkowa mniej więcej pośrodku posiada otwór żuchwy, do którego przyczepia się więzadło klinowo-żuchwowe.
Cztery brzegi można opisać w skrócie:
- dolny – wraz z tylnym tworzy kąt żuchwy, służy za miejsce przyczepu mięśnia żwacza i mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego;
- górny – dźwiga dwa wyrostki: dziobasty i kłykciowy;
- przedni – stanowi przyczep mięśnia policzkowego;
- tylny – gruby, zaokrąglony i przykryty ślinianką przyuszną.
Wyrostek dziobasty
Stanowi cienką, trójkątną wyniosłość, z boków wybitnie spłaszczoną i bardzo zmienną pod względem wielkości i kształtu. Dodatkowo często jest haczykowato zagięty ku tyłowi.
Obustronnie obejmuje go przyczep mięśnia skroniowego.
Brzeg przedni wyrostka jest wypukły i przedłuża się ku dołowi w ostrą krawędź brzegu przedniego gałęzi. Z kolei brzeg tylny jest wklęsły i stanowi granicę przednią wcięcia żuchwy.
Wyrostek kłykciowy
Większy od poprzedniego, służy do stawowego połączenia żuchwy z podstawą czaszki. Ma zbudowaną w kształcie bloczka głowę żuchwy, która na swej przedniej części pokryta jest chrząstką włóknistą.
Wcięcie żuchwy, które przedziela oba wyrostki, stanowi głębokie wgłębienie osobniczo bardzo rozwinięte. Biegnie przez nie nerw i naczynia żwaczowe do mięśnia żwacza.
Rozwój żuchwy
Żuchwa zaczyna kostnieć przed wszystkimi innymi kośćmi ustroju z wyjątkiem obojczyka. Większa część kości powstaje jako kość łącznotkankowa na bocznej stronie chrząstki brzusznej pierwszego łuku skrzelowego.
Powstaje ona z jednego punktu kostnienia dla każdej połowy żuchwy, który występuje w szóstym – siódmym tygodniu życia płodowego i z którego rozwija się główna część trzonu oraz gałęzi.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
