Kości śródręcza (łac. ossa metacarpalia) tworzą śródręcze (łac. metacarpus) człowieka. Jest to zbiór pięciu długich i cienkich kości, które znajdują się pomiędzy kośćmi nadgarstka, a kośćmi paliczków. Każda składa się z trzonu oraz końca bliższego i końca dalszego. Ze względu na swoją budowę są podatne na złamania i pęknięcia podczas urazów (np. upadków), jednak zdecydowanie częściej kontuzjogenne są kości nadgarstka (w szczególności kość łódeczkowata).
Kości śródręcza – budowa
Wszystkie kości śródręcza mają pewne wspólne cechy odnośnie ich budowy anatomicznej. Składają się z następujących elementów:
- trzon – delikatnie wypukły po stronie grzbietowej, ma kształt graniastosłupa trójściennego. Na powierzchniach grzbietowych kości śródręcza znajdują się przyczepy ścięgien mięśni prostowników palców. Powierzchnie promieniowa i łokciowa są lekko wklęsłe. To właśnie tutaj znaleźć można przyczepy mięśni międzykostnych;
- koniec bliższy (nazywany również podstawą) – jest to koniec tuż przy kościach nadgarstka, z którymi się zresztą łączą. Powierzchnie dłoniowe i grzbietowe są chropowate i stanowią miejsce przyczepu struktur więzadłowych (zobacz również: więzadło);
- koniec dalszy (nazywany również głową) – charakteryzuje się lekko kulistą i zakrzywioną powierzchnią stawową, która łączy się z podstawą paliczka bliższego. Na końcach dalszych znaleźć można ponadto przyczepy więzadeł pobocznych stawów śródręczno-paliczkowych oraz ścięgien mięśni prostowników.
Pomiędzy poszczególnymi kośćmi śródręcza znajdują się tzw. przestrzenie międzykostne w liczbie 4. Są wypełnione mięśniami międzykostnymi. Pierwsza z tych przestrzeni, zlokalizowana między kciukiem a palcem wskazującym, jest objętościowo największa.
W budowie anatomicznej, kości śródręcza zawierają w sobie istotę zbitą w obrębie trzonu, w którym widnieje jama szpikowa. Z kolei końce zbudowane są już z istoty gąbczastej.
Zobacz również: Wybity kciuk.
Charakterystyka kości śródręcza
Poszczególne kości śródręcza, choć mają wspólne elementy budowy, różnią się pewnymi szczegółami i mają cechy typowe dla siebie. Można przedstawić je w skrócie następująco:
- I kość śródręcza – jest najkrótsza i najgrubsza. Łączy się z paliczkami tworzącymi kciuk. Do jej brzegu promieniowego przyczepia się mięsień przeciwstawiacz kciuka, natomiast do brzegu łokciowego przyczepia się pierwszy mięsień międzykostny. W okolicy tej kości znaleźć można ponadto dwie trzeszczki objęte ścięgnem mięśnia zginacza krótkiego kciuka i mięśnia przywodziciela kciuka;
- II kość śródręcza – najdłuższa ze wszystkich, łączy się z paliczkami tworzącymi palec wskazujący. Łączy się także z kością czworoboczną mniejszą, kością czworoboczną większą oraz kością główkowatą. Przyczepy mięśniowe na tej kości dotyczą natomiast mięśnia zginacza promieniowego nadgarstka, mięśnia zginacza krótkiego kciuka, mięśnia prostownika promieniowego długiego nadgarstka;
- III kość śródręcza – jest nieco krótsza od poprzedniej kości. Ma charakterystyczny wyrostek rylcowaty, do którego przyczepia się mięsień prostownik promieniowy krótki nadgarstka. Łączy się z kością główkowatą;
- IV kość śródręcza – podstawą łączy się z kością haczykowatą oraz z kością główkowatą;
- V kość śródręcza – łączy się z kością haczykowatą i stanowi miejsce przyczepu mięśnia prostownika łokciowego nadgarstka.

Polecane produkty:
![]() |
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
![]() |
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Ignasiak Z., Janusz A., Jarosińska A., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2013.