Kość podniebienna (łac. os palatinum) to parzysta struktura kostna znajdująca się w obrębie czaszki, a dokładniej w tylnym odcinku jamy nosowej pomiędzy szczęką a wyrostkiem skrzydłowatym kości klinowej. Można więc powiedzieć, że obie kości podniebienne budują podłoże czaszki, czyli jej dolną część.
Kość podniebienna – anatomia
Kość podniebienną budują dwie blaszki połączone ze sobą pod kątem prostym. Są to: blaszka pionowa i blaszka pozioma. W budowie anatomicznej tej kości wyszczególnia się ponadto trzy wyrostki: wyrostek piramidowy (stożkowaty), wyrostek oczodołowy oraz wyrostek klinowy. W szczególności wyrostki warto omówić odrębnie:
- wyrostek piramidowy – wchodzi we wcięcie skrzydłowe kości klinowej i w związku z tym uzupełnia część dolną dołu skrzydłowego. W jego obrębie znajdują się otwory stanowiące ujścia kanałów podniebiennych większego i mniejszych;
- wyrostek oczodołowy – ma charakterystyczny kształt, ponieważ jest osadzony na małym zwężonym odcinku kości i odgięty ku górze. Znajduje się na nim aż pięć powierzchni, spośród których aż trzy łączą ten wyrostek z sąsiednimi strukturami kostnymi;
- wyrostek klinowy – mały, zbudowany z trzech powierzchni oraz dwóch brzegów.
Kość podniebienna składa się niemal w całości z istoty zbitej. Wyłącznie wyrostek piramidowy zawiera w swojej budowie część istoty gąbczastej. Kość podniebienna powstaje jako kość okładzinowa na podłożu łącznotkankowym z jednego tylko punktu kostnienia. Pojawia się w okolicach 8. tygodnia życia płodowego.
Indywidualność kości podniebiennej
Ciekawostka jest, że ostateczny kształt podniebienia kostnego wykazuje wysoką zmienność, nie tylko pod względem długości i szerokości, ale również pod względem wysokości. Jest to uwarunkowane wieloma czynnikami, w tym genetycznymi. Przekłada się to (wspólnie z indywidualizmem wielu innych struktur kostnych twarzoczaszki) na charakterystyczny dla każdego człowieka kształt twarzy (rysy twarzy).
Kość podniebienna – funkcje
Kość podniebienna buduje ściany trzech jam: dna i ściany bocznej jamy nosa, sklepienia jamy ustnej, a w nieznacznym stopniu również dna oczodołu. Uczestniczy w formowaniu szczeliny oczodołowej dolnej i trzech dołów: skrzydłowo-podniebiennego, skrzydłowego oraz podskroniowego.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.