Trzewioczaszka (łac. splanchnocranium) to inaczej przednia część czaszki (głowy) człowieka. W budowie czaszki wyróżnia się bowiem mózgoczaszkę, która ochrania wrażliwy mózg będący istotnym elementem ośrodkowego układu nerwowego, a także trzewioczaszkę, chroniącą przede wszystkim narządy zmysłów.
Trzewioczaszka – budowa
Trzewioczaszka składa się z kości parzystych takich jak:
- kość nosowa (łac. os nasale) – tworzy górną część jamy nosowej, lokalizuje się przy tym tuż pod kością czołową;
- kość łzowa (łac. os lacrimale) – cienka blaszka kostna zlokalizowana pomiędzy blaszką oczodołową kości sitowej, a krawędzią wyrostka czołowego szczęki;
- kość jarzmowa (łac. os zygomaticum) – składa się z trzonu oraz dwóch wyrostków, dzięki którym łączy się z kością czołową oraz kością klinową;
- małżowina nosowa dolna (łac. concha nasalis inferior) – łączy się z boczną ścianą jamy nosowej, a na swojej powierzchni posiada trzy wyrostki: łzowy, szczękowy oraz sitowy;
- szczęka (łac. maxilla) – kość pneumatyczna, w której umiejscawiają się zęby górnego łuku zębowego;
- kość podniebienna (łac. os palatinum) – stanowi tylne przedłużenie szczęki, zbudowana jest z blaszki poziomej i blaszki pionowej;
Do kości nieparzystych tej okolicy zaliczamy natomiast takie jak:
- kość sitowa (łac. os ethmoidale) – składająca się z dwóch prostopadłych blaszek. Z blaszki sitowej tworzą się dwa błędniki sitowe;
- lemiesz (łac. vomer) – kość płaska dzieląca się w pewnym momencie na dwa charakterystyczne skrzydła;
- żuchwa (łac. mandibula) – jedyna ruchoma kość twarzoczaszki, połączona z innymi kośćmi za pomocą stawów skroniowo-żuchwowych. W jej obrębie lokują się zęby dolnego łuku zębowego;
W skład trzewioczaszki wchodzi ponadto kość gnykowa i kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Kość gnykowa znajduje się bezpośrednio pod szyjnym odcinkiem kręgosłupa, zaś kosteczki słuchowe znaleźć można w uchu wewnętrznym. Są to jednocześnie najmniejsze kości w całym ciele człowieka. Uczestniczą w przewodzeniu fal akustycznych, a więc w odbiorze bodźców słuchowych.
Trzewioczaszka – funkcje
Trzewioczaszka odpowiada za ochronę narządów zmysłów, zwłaszcza zmysły węchu, zmysłu słuchu, zmysłu smaku i zmysłu wzroku. Dodatkowo zabezpiecza górne drogi oddechowe przed przedostawaniem się do nich nadmiernej ilości patogenów czy suchego, zimnego powietrza. Wszystko przez to, że w tej okolicy znajduje się nabłonek wysłany błoną śluzową i rzęskami, których zadaniem jest wstępne oczyszczanie i ogrzewanie wdychanego powietrza. Aby nie doszło do ich uszkodzenia, kości trzewioczaszki tworzą solidne rusztowanie nad nimi, zabezpieczając je przed urazami mechanicznymi z zewnątrz. Dodatkowo w obrębie kości trzewioczaszki przyczepia się wiele ważnych mięśni, zwłaszcza tych zaliczanych do grona mięśni mimicznych.
Od dokładnego ułożenia kości trzewioczaszki zależy też, jakie rysy twarzy będzie mieć dana osoba. Oznacza to, że trzewioczaszka warunkuje osobniczy wygląd zewnętrzny, tak charakterystyczny dla danej osoby. Mowa również o uzębieniu – może ono różnić się w zależności od poszczególnego ułożenia np. żuchwy czy szczęki.
Urazy trzewioczaszki
Do urazów trzewioczaszki najczęściej dochodzi w momencie bezpośredniego uderzenia, np. podczas uprawiania sportów walki, ale i po pobiciu. Różnego stopnia urazy tej okolicy obserwuje się po wypadkach samochodowych czy motocyklowych, po upadkach z wysokości, a nawet po zwykłym przewróceniu się. Najczęściej są to urazy nosa, warg i łuków brwiowych, jako że są to najbardziej wystające części twarzoczaszki. Niezwykle groźne są zwłaszcza urazy nosa uniemożliwiające oddychanie oraz urazy podstawy czaszki, które mogą ingerować w struktury ośrodkowego układu nerwowego. Pacjent po urazie dowolnej okolicy czaszki wymaga konsultacji lekarskiej i w zależności od występujących objawów, także badań obrazowych głowy.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Smola N., Gościk E., Urazy kości czaszki u dzieci i młodzieży, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Wydział Nauk o Zdrowiu, 2016.
