Kość klinowa (łac. os sphenoidale) leży pośrodku podstawy czaszki. Łączy się zatem z wieloma innymi kośćmi:
- czterema nieparzystymi – lemieszem;
- kością sitową;
- kością czołową;
- kością potyliczną;
- czterema parzystnymi – kością ciemieniową, kością skroniową, kością jarzmową, kością podniebienną.
Powstaje z siedmiu punktów kostnienia, przeważnie na podłożu chrzęstnym.
Kość klinowa – budowa
Kość klinowa zbudowana jest prawie wyłącznie z istoty zbitej. Ślady istoty gąbczastej można znaleźć w części tylnej trzonu, u podstawy wyrostków skrzydłowatych oraz w grubszych częściach skrzydeł większych czy wzdłuż brzegu tylnego skrzydeł mniejszych.
U noworodków kość klinowa składa się z 3 części: prawej, lewej i środkowej. Połączone są one warstwą chrzęstną i zrastają się w 1. roku życia.
W budowie anatomicznej kości wyróżnia się jej nieparzysty trzon oraz 6 wyrostków: po dwa skrzydła większe, skrzydła mniejsze i wyrostki skrzydłowate.
Trzon kości klinowej
Trzon tworzy część środkową kości. Jest mniej więcej sześciennego kształtu i zawiera wewnątrz dwie pneumatyczne jamy (prawą i lewą). Są one wysłane błoną śluzową, przedzielone przegrodą kostną oraz noszą nazwę zatok klinowych.
Zatoki klinowe są nieregularne, przy czym średnia pojemność każdej z nich wynosi mniej więcej 3 cm3. Mogą sięgać do podstawy kości potylicznej, prawie do otworu wielkiego. Dodatkowo tętnica szyjna wewnętrzna, nerw wzrokowy i przysadka mogą żłobić cienkie ścianki trzonu kości klinowej, wpuklając się do jamy zatoki.
Powierzchnia dolna trzonu na granicy z powierzchnią przednią tworzy w linii pośrodkowej trójkątny kolec zwany dziobem klinowym. Objęty jest on z obu stron skrzydłami lemiesza.
Skrzydła większe
Stanowią największe wyrostki kości klinowej. Przyczepiają się do bocznych powierzchni trzonu za pomocą zwężonej części zwanej nasadą. Początkowo kierują się bocznie, następnie ku górze i ku dołowi.
Część tylna skrzydła pod postacią trójkątnego wyrostka wnika do kąta między częścią łuskową, a częścią skalistą kości skroniowej. Następnie tworzy u swego wierzchołka wyrostek, tzw. kolec kości klinowej, do którego przyczepia się więzadło klinowo-żuchwowe wraz z częścią włókien mięśnia napinacza podniebienia miękkiego.
Skrzydło większe posiada powierzchnię wewnętrzną, czyli mózgową, a także zewnętrzną. W rezultacie dzielą się one na osobne części: oczodołową, skroniową, podskroniową, szczękową.
Skrzydła mniejsze
Występują pod postacią symetrycznych, cienkich i trójkątnych płytek położonych prawie poziomo. Rozpoczynają się przyśrodkowo dwoma korzeniami na górno-przedniej części trzonu, biegną bocznie, zwężają się stopniowo i kończą się zaostrzonymi wierzchołkami. Oba korzenie obejmują kanał wzrokowy dla nerwu wzrokowego i tętnicy ocznej.
Skrzydła mniejsze łączą się zazwyczaj ze sobą pośrodku nieco wyniosłym łękiem skrzydłowym (klinowym).
Powierzchnia górna jest gładka i bierze udział w tworzeniu dołu przedniego czaszki. Z kolei powierzchnia dolna wraz z powierzchnią oczodołową skrzydła większego ogranicza szczelinę oczodołową górną.
W budowie skrzydeł mniejszych wyróżnić można także dwa brzegi – przedni i tylny. Przedni łączy się szwem zębatym z brzegiem tylnym części oczodołowej kości czołowej, tylny zaś jest wolny, gładki i wklęsły. W efekcie tworzy wyrostek pochyły przedni do którego przyczepia się namiot móżdżku.
Wyrostki skrzydłowate
Odchodzą obustronnie ku dołowi w miejscu połączenia trzonu i skrzydła większego. Każdy wyrostek składa się z blaszki przyśrodkowej i bocznej. Następnie łączą się one z przodu wzdłuż swoich przednich brzegów tworząc wydatną bruzdę skrzydłowo-podniebienną.
Ku tyłowi obie blaszki rozchodzą się obejmując głęboki dół skrzydłowy będący miejscem przyczepu mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego. U dołu blaszki rozdziela wcięcie skrzydłowe, w które wchodzi wyrostek piramidowy kości podniebiennej. Z kolei powyżej dołu skrzydłowego, po stronie tylnej leży dół łódkowaty dla przyczepu mięśnia napinacza podniebienia miękkiego.
Nasadę wyrostka skrzydłowatego przebija strzałkowo kanał skrzydłowy dla przejścia tętnicy, żyły i nerwu o tej samej nazwie.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
