Istota zbita (łac. substantia compacta) stanowi rodzaj tkanki kostnej charakteryzujący się zbitym ułożeniem blaszek kostnych w koncentryczne struktury, nazywane osteonami. Tworzy trzon kości, który otacza jamę szpikową. Przedłużenie jamy szpikowej stanowią wolne przestrzenie między beleczkami istoty gąbczastej, budującej nasady kości, położone po obu stronach trzonu. Między beleczkami istoty gąbczastej znajduje się szpik kostny.
Układ kostny człowieka – charakterystyka
Powierzchnie kości pokrywa zbita i wytrzymała błona nazywana okostną. Powierzchnie stawowe kości pokrywa natomiast chrząstka stawowa umożliwiająca bezbolesny ruch w obrębie stawu. Pod względem mechanicznym kość jest materiałem kompozytowym zbudowanym z 3 głównych składników:
- twardej i sztywnej części mineralnej (fosforan wapnia, węglan wapnia);
- elastycznej części białkowej utworzonej głównie z włókien kolagenu;
- części płynnej.
Warstwy zewnętrzne kości oraz trzony kości długich zbudowane są z istoty zbitej (inaczej: kość zbita, kość korowa). Z kolei wnętrza kości płaskich, kości krótkich i kości różnokształtnych oraz nasady i przynasady kości długich zbudowane są z istoty gąbczastej (inaczej: kość gąbczasta, kość beleczkowa). Kość jest bardzo dobrze ukrwioną i unerwioną strukturą, podlegającą ciągłym procesom przebudowy. Ich celem jest dostosowywanie kości do występujących obciążeń i związanych z tym odkształceń. Poza pełnieniem funkcji biernego aparatu ruchu i funkcji podporowej układ kostny stanowi ochronę dla narządów wewnętrznych, pełni funkcję magazynowania pierwiastków (głównie wapnia oraz fosforu), funkcję krwiotwórczą (produkcja komórek krwi przez czerwony szpik kostny) oraz funkcję przekazywania informacji poprzez system nerwowy.
Zobacz również: Rodzaje kości.
Istota zbita – charakterystyka
W istocie zbitej blaszki układają się koncentrycznie wokół kanału Haversa tworząc osteon – podstawową jednostkę struktury kości zbitej. Struktura ta przybiera formę cylindrów znajdujących się jeden w drugim. Ze względu na gęste ułożenie blaszek kostnych, istota zbita jest strukturą jednorodną w porównaniu z istotą gąbczastą, dla której blaszki kostne uporządkowane są w odmienny sposób, tworząc beleczki kostne.
Istota zbita buduje trzony kości długich i powierzchniowe warstwy ich nasad, jak również zewnętrzne warstwy pozostałych rodzajów kości. Pomiędzy kolejnymi warstwami istoty zbitej przeważnie znajduje się istota gąbczasta, jednak cienkie części kości płaskich nierzadko w całości składają się z istoty zbitej.
Istota zbita – funkcje
Kość zbitą budują gęsto ułożone blaszki kostne, co przekłada się na jej wysoką wytrzymałość i parametry mechaniczne. To właśnie ona odpowiada za stabilność tkanki kostnej i jej odporność na ewentualne uszkodzenia, np. złamania kości. Chroni znajdującą się wewnątrz istotę gąbczastą oraz szpik kostny.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny w kapsułkach
Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Burzyńska K., Nikodem A., Słowiński J., Filipiak J. Analiza zmian struktury i gęstości kości gąbczastej w nasadzie bliższej kości udowej zmienionej zwyrodnieniowo, Aktualne Problemy Biomechaniki, 9/2015.
- Dżygóra W., Podstawy histologii, Jelenia Góra 2015.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Makowski P., Wieloskalowe modelowanie tkanki kostnej, Gliwice 2015.
