Trzeszczka

Trzeszczka (łac. ossa sesamoidea) to niewielka, na ogół zaokrąglona kostka, która może znajdować się np. w stopie oraz w ręce. Wspólnie ze ścięgnami i więzadłami tworzy aparat trzeszczkowy. Choć trzeszczki nie są tak istotne jak stawy, biorą udział w przenoszeniu sił. Mogą ulegać urazom, a ich diagnostyką i leczeniem zajmuje się ortopeda oraz fizjoterapeuta.

Gdzie znajdują się trzeszczki?

W kończynie górnej trzeszczki występują wyłącznie na powierzchni dłoniowej ręki. Natomiast w stopie znajdziemy 2 trzeszczki – w pobliżu stawu śródstopno-paliczkowego II i V palca. Mogą także lokalizować się w obrębie stawów śródstopno-paliczkowych pozostałych palców jako narząd szczątkowy. Największą trzeszczką w ludzkim organizmie jest jednak rzepka, znajdująca się w stawie kolanowym.

Trzeszczka – charakterystyka

Trzeszczka łączy się ze ścięgnami i więzadłami, tworząc wytrzymały aparat trzeszczkowy. Dla przykładu trzeszczki u podstawy palucha tworzą aparat trzeszczkowy składający się z:

• więzadła trzeszczkowo-paliczkowego;
• więzadła śródstopno-trzeszczkowego;
• ścięgna mięśnia zginacza krótkiego palucha;
• ścięgna mięśnia odwodziciela palucha;
• ścięgna mięśnia przywodziciela palucha.

Trzeszczki powstają w różnych miejscach w ciele człowieka wskutek kostnienia ścięgien. Niestety nierzadko dochodzi do ich kontuzji.

Funkcje trzeszczki

Trzeszczki biorą udział w przenoszeniu sił oraz w stabilizacji struktur anatomicznych. Przykładowo, w stopie trzeszczki u podstawa bliższego paliczka palucha są przyczepem końcowym mięśnia zginacza krótkiego palucha. Odpowiada on za wzmocnienie wysklepienia stopy, zgięcie podeszwowe palucha i wspiera stanie na palcach. Można zatem powiedzieć, że jest to po części możliwe dzięki obecności trzeszczki. Z kolei mięsień odwodziciel palucha to najsilniejszy mięsień w obrębie stopy, zaś trzeszczka przyśrodkowa wraz z podstawą bliższego paliczka palucha jest jego przyczepem końcowym. Pośrednio wspiera więc jego funkcje, do których zaliczamy podtrzymywanie przyśrodkowego łuku sklepienia stopy oraz odwodzenie i zginanie palucha.

Rzepka, jako największa trzeszczka w ciele człowieka, odpowiada za zwiększanie siły nacisku, jaką ścięgno mięśnia czworogłowego uda może wywierać na kość udową. Mięsień może więc pracować znacznie intensywniej i wydajniej, co jest niezmiernie ważne, jako że jest to najsilniejszy mięsień kończyny dolnej. Dodatkowo rzepka chroni staw kolanowy przed kontuzjami.

Zobacz również: Chondromalacja rzepki.

Złamanie trzeszczek

Złamanie trzeszczek jest częstą przypadłością bez względu na wiek. Najczęściej dochodzi do niego podczas chodu, zeskoku z dużej wysokości, stłuczenia czy w konsekwencji zadziałania czynnika nagłego, np. przy wypadku komunikacyjnym lub upadku. W przypadku stopy, pęknięcia trzeszczek zazwyczaj powstają wskutek powtarzanego, zwiększonego obciążania przodostopia (tzw. złamanie zmęczeniowe). Sytuacja taka ma miejsce w przypadku stopy płaskiej, nadruchomej lub nieprawidłowo obciążanej z powodu modzeli na spodzie stopy.

Pęknięcie lub złamanie trzeszczki stwierdza się na podstawie badań RTG. Charakterystyczne objawy urazów dotyczących trzeszczek to:

• ból o charakterze tępym, rozlanym, uporczywym, nasilający się podczas aktywności fizycznej lub obciążania okolicy ciała, w której znajduje się dana trzeszczka;
• miejscowa tkliwość w obrębie trzeszczki;
• niekiedy lekkie zaczerwienienie skóry nad trzeszczką;
• problem z poruszaniem się, np. z obciążaniem stopy, jeśli uraz dotyczy trzeszczki w stopie.

Leczenie złamanej trzeszczki może być zachowawcze lub operacyjne. W pierwszym przypadku obejmuje farmakoterapię objawową, zmianę obuwia na odciążające przodostopie, zimne okłady oraz fizjoterapię. Fizjoterapia składa się natomiast z terapii manualnej, odpowiednio dobranych ćwiczeń i wspomagająco kinesiotapingu. Jeśli doszło do całkowitego złamania trzeszczki stopy, należy unieruchomić ją na około 6 tygodni. Nieskuteczne leczenie zachowawcze skutkuje koniecznością wykonania sesamoidectomii, czyli zabiegu wycięcia trzeszczki.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Książek-Czekaj A., Wiecheć M., Postępowanie fizjoterapeutyczne w przypadku złamania trzeszczki, Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja, 10/2013.
2. Bochenek A., Reicher M., Anatomia, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
3. Miller M., Ortopedia Miller, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.