Chondromalacja rzepki to proces zwyrodnieniowy chrząstki rzepki (oraz kłykci kości udowej), który charakteryzuje się stopniową degeneracją kolejnych warstw tkanki chrzęstnej poprzez jej rozwłóknienie i powstawanie szczelin. Inne określenie tego zjawiska to „spluszowacenie chrząstki”.
Chondromalacja rzepki – opis schorzenia
Chondromalacja opisuje rozmiękanie chrząstki stawowej rzepki. Jest częstą przyczyną dolegliwości bólowych pochodzących ze stawu rzepkowo-udowego. Ból powstaje w wyniku nieprawidłowego przenoszenia sił ze zwyrodniałej chrząstki na podchrzęstną warstwę kości, gdyż chrząstka stawowa nie jest unerwiona.
Początkowo chrząstka ulega łuszczeniu, następnie powstają szczeliny pomiędzy włóknami, co powoduje utratę gładkości jej powierzchni i upodobnienie do pluszu. Uszkodzenie powierzchni stawowej może mieć różny stopień nasilenia – od miejscowego rozmiękania do dużych uszkodzeń z obnażeniem podchrzęstnej warstwy kości.
Stopnie chondromalacji
- I – fascykulacja – włókna tkanki chrzęstnej zbierają się w pęczki, powierzchnia chrząstki rozmięka i uwypukla się, bez przerwania swojej ciągłości;
- II – tzw. pęcherzyk – powstają powierzchowne pęknięcia;
- III – przerwanie ciągłości powierzchni stawowej poprzez pęknięcia na całej grubości;
- IV – znaczne ubytki w tkance chrzęstnej powodujące miejscami odsłonięcie kości.
Patogeneza
Etiologia chondrozy stawu stawu rzepkowo-udowego jest niezwykle zróżnicowana, ponieważ obejmuje uszkodzenia chrząstki stawowej w następstwie:
- bezpośredniego urazu;
- ostrego zwichnięcia rzepki;
- nawracających podwichnięć rzepki;
- nieprawidłowego ustawienia stawu rzepkowo-udowego.
Zobacz również: Konflikt rzepkowo-udowy.
Chondromalacja rzepki – objawy kliniczne
Chondromalacja rzepki charakteryzuje się następującymi objawami klinicznymi:
- ból stawu kolanowego;
- zmieniony obrys stawu;
- osłabienie mięśnia czworogłowego uda;
- wyczuwalne tarcie przy poruszaniu rzepką;
- dodatki wynik testu Soto-Halla.
Ból występuje w przedniej części kolana podczas takich czynności jak np. chodzenie po schodach, bieganie czy kucanie. Znacznie częściej choroba występuje u pacjentów, którzy wcześniej przebyli uraz przedniej okolicy kolana lub zwichnięcie rzepki. Dodatkowo rozpoznanie jest łatwiejsze, gdy u pacjenta wcześniej występowały wysięki lub trzeszczenie stawu rzepkowo-udowego. Charakterystycznym objawem jest również zanik mięśnia czworogłowego uda oraz ból przy uciskaniu rzepki podczas wykonywania ruchów kolanem.
Zdjęcia RTG często wykazują zmiany dopiero w zaawansowanym stadium zwyrodnienia stawu. Z kolei w tomografii komputerowej często są widoczne nieprawidłowe nachylenie i podwichnięcie rzepki.
Diagnostyka różnicowa
Aby prawidłowo rozpoznać chondromalację rzepki, należy ją zróżnicować z innymi dolegliwościami, które mogą objawiać się w podobny sposób. Są to:
- uszkodzenie łąkotek;
- kolano biegacza;
- zapalenie kaletek;
- zapalenie więzadła rzepki;
- zespół przerośniętego ciałka Hoffy;
- zespół Gordona.
Jednoznacznemu stwierdzeniu chondromalacji rzepki służy badanie artroskopowe.
Chondromalacja rzepki – leczenie
Zmiany zwyrodnieniowe w początkowym stadium można leczyć zachowawczo, gdyż nie są one tak zaawansowane. Stosuje się fizykoterapię (m.in. naświetlania, ciepłolecznictwo) oraz wzmacnianie mięśnia czworogłowego uda. Lekarz może zalecić zażywanie odpowiednich leków, często stosowany jest kwas acetylosalicylowy. Korzystne będą suplementy wspomagające wytwarzanie kolagenu i kwasu hialuronowego.
Program rehabilitacji powinien obejmować rozciąganie aparatu wyprostnego kolana, pasma biodrowo-piszczelowego i troczków oraz ścięgien mięśni tylnej części uda. Równie ważne jest wzmacnianie mięśnia czworogłowego ukierunkowane głównie na mięsień obszerny przyśrodkowy, ponieważ jest on głównym stabilizatorem przyśrodkowym rzepki.
W przypadku głębszych zmian degeneracyjnych leczenie polega na zabiegu artroskopowym na stawie kolanowym. Celem jest zmniejszenia dolegliwości i przywrócenia prawidłowej funkcji stawu. Stosowane metody leczenia operacyjnego to:
- wygładzanie;
- mikrozłamania;
- przeszczepy chrzęstno-kostne (plastyka mozaikowa);
- przeszczepy płatów chrzęstno-kostnych.
Po leczeniu operacyjnym ważną rolę w powrocie do pełnej sprawności odgrywa rehabilitacja.
Zobacz również: Artroskopia kolana – skutki zaniedbania rehabilitacji po zabiegu.
Zawsze należy dobrać ją indywidualnie do pacjenta, ponieważ każdy przypadek chondromalacji różni się od siebie. W efekcie dobierając plan rehabilitacji należy uwzględnić metodę operacji, stan ogólny pacjenta, jego oczekiwania i wiek oraz ewentualne powikłania.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- McMahon P., Medycyna Sportowa, Współczesne metody diagnostyki i leczenia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
