Rehabilitacja po operacji chrząstki stawu kolanowego

Rehabilitacja po operacji chrząstki stawu kolanowego jest procesem złożonym i wymaga pełnego zaangażowania pacjenta. Dodatkowo czynności fizjoterapeutyczne ściśle zależą od etapu po operacji. Prawidłowo prowadzona, kompleksowa terapia umożliwia pełen powrót do aktywności fizycznej i czynności dnia codziennego.

Rehabilitacja po operacji chrząstki stawu kolanowego

Istnieje wiele metod operacyjnych leczenia chrząstki stawowej, w tym:

• wycięcie osteofitów;
• abrazja;
• uzupełnianie ubytków włóknami węglowymi;
• wszczepy chrzęstno-kostne autogenne oraz allogeniczne;
• terapia genowa.

W rezultacie każda ingerencja w struktury organizmu wymaga podjęcia odpowiednich metod terapeutycznych po zabiegu.

Zobacz również: Fizjoterapia po operacji stawu kolanowego.

I etap

Rehabilitacja po operacji chrząstki stawu kolanowego w pierwszy etapie obejmuje przede wszystkim odciążenie kończyny operowanej. Ponadto czas trwania zależy od techniki operacyjnej i podawany jest w tygodniach:

• wygładzanie: 4-5;
• mikrozłamania: 6-8;
• przeszczepy chrzęstno-kostne (plastyka mozaikowa): 3-5;
• przeszczepy płatów chrzęstno-kostnych: 6-8.

Należy przy tym pamiętać, że wyłącznie oszczędzanie kończyny nie będzie korzystnie wpływało na regenerację. Nawet na tym etapie stosuje się zabiegi fizykalne i ćwiczenia. Wśród zabiegów najczęściej mówi się o krioterapii. Stosuje się okłady z lodu lub Cryo Caft 10-15 minut, od 6 dnia oparami azotu przez 3-4 minuty. Z kolei od 6 dnia można wprowadzić elektrostymulację mięśni przednich i tylnych uda. W przypadku kinezyterapii znaczenie mają:

• ćwiczenia bierne na szynach CPM – 30-40 minut. Po operacji metodą przeszczepów płatów chrzęstno-kostnych przez pierwsze 3 tygodnie należy stosować zakres ruchów dla chrząstki stawu rzepkowo-udowego: 0-25 stopni oraz dla chrząstki powierzchni nośnej kłykci: 30-60 stopni;
• ćwiczenia izometryczne wszystkich grup mięśniowych kończyn dolnych: 2 serie po 8 powtórzeń, 2-3 minuty przerwy między seriami.

Ponadto po każdym z wyżej wymienionych punktów mobilizacja stawu rzepkowo-udowego. Końcem tego etapu rozpoczyna się naukę chodu o kulach z odciążeniem kończyny operowanej.

II etap

Obejmuje stopniowe obciążanie kończyny operowanej. Również w tym przypadku czas trwania zależy od techniki operacyjnej w tygodniach:

• wygładzanie: 4;
• mikrozłamania: 4-5;
• przeszczepy chrzęstno-kostne: 4-5;
• przeszczepy płatów chrzęstno-kostnych: 5.

Ogromne znaczenie na tym etapie ma kinezyterapia, a dokładniej:

• ćwiczenia izometryczne mięśni kończyn dolnych: 2 serie po 8-10 powtórzeń dla każdej grupy mięśniowej, a także ćwiczenia izometryczne ze stopniowym oporem (30%, następnie co tydzień + 5-10%) mięśni kończyn dolnych przy wyproście w stawie kolanowym;
• mobilizacja stawu rzepkowo-udowego: 6-8 powtórzeń. Druga seria po punkcie 5, trzecia po punkcie 6;
• ćwiczenia na szynie CPM: 30 minut, pełny zakres ruchu.
• ćwiczenia nacisku kończyny operowanej o sile większej od masy ciała o 15-30%.

Osobno należy omówić niezwykle ważną grupę ćwiczeń propriocepcji. Przebiegają one w zamkniętych łańcuchach kinematycznych. W efekcie od obciążeń według pomiarów kontrolnych na platformie tensometrycznej, przechodzi się w kolejnych 4-5 tygodniach stopniowo do pełnego obciążenia. Kąt zgięcia w stawie kolanowym wynosi:

• po operacji chrząstki kłykci: 30-40 stopni;
• po operacji chrząstki stawów rzepkowo-udowych: 15-20 stopni.

Stosuje się też ćwiczenia propriocepcji na niestabilnym podłożu. Na tym etapie ma miejsce kontynuacja elektrostymulacji mięśni przednich i tylnych uda oraz nauka chodu bez kul.

Zobacz również: Propriocepcja – dlaczego jest tak ważna w fizjoterapii.

III etap

Obejmuje pełne obciążenie kończyny operowanej i przywracanie jej funkcji. Ma również miejsce doskonalenie chodu, a także nauka prawidłowego i samodzielnego chodzenia po schodach.

Stosuje się następujące ćwiczenia:

• na ergometrach rowerowych;
• izometryczne z oporem;
• marsz na bieżni ruchomej (propriocepcja dynamiczna);
• zwiększające obciążenie osiowe kończyny na platformie;
• propriocepcji na miękkim podłożu;
• marsz przy zmiennym kącie nachylenia;
• na stepie;
• czynne z oporem grup mięśniowych poza okolicą operowaną;
• ćwiczenia specyficzne dla trybu życia, pracy zawodowej lub sportu.

IV etap

Czwarty i ostatni etap obejmuje fizjoterapię sportową – od 5 miesiąca po operacji, 3 razy w tygodniu, przy czym kontynuuje się elementy z III etapu.

Ma miejsce:

• trening siły w warunkach statycznych – od 35% obciążenia wartości maksymalnej uzyskanej w pomiarach. Po 3-4 tygodniach 50%, następnie 60% aktualnej maksymalnej wartości;
• bieg na bieżni ruchomej, następnie na twardym podłożu gdy spełnione są następujące warunki: wartości momentów sił kończyny operowanej wynoszą 65% tych wartości kończyny zdrowej oraz siła nacisku w składowej pionowej wynosi minimum 2 razy wartość nacisku masy ciała;
• trening siłowy, wytrzymałościowy, równoważny;
• trening propriocepcji o wysokiej trudności.

Pod koniec 6 miesiąca po operacji wprowadza się ćwiczenia szybkościowe, skoczne, zwinnościowe, a także bieg o zmiennym kierunku ruchu. Zalecany jest także basen 1-2 razy w tygodniu lub masaż podwodny.

Bibliografia

1. Czamara A., Fizjoterapia po operacjach chrząstki stawu kolanowego, Wyższa Szkoła Fizjoterapii, Wrocław.
2. Jopek R., Grabowski J., Rehabilitacja po zabiegach chirurgicznych na chrząstce stawowej, Acta Clinica, 1/2001.
3. Adamczyk G., Antolak Ł., Skrok T., Śmigielski R, Wczesne wyniki leczenia ubytków chrząstki stawowej stawu kolanowego za pomocą autogennych przeszczepów chrzęstno-kostnych sposobem OATS, Acta Clinica, 1/2001.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...