Zimne okłady zmniejszają dolegliwości bólowe, obrzęki i działają przeciwzapalne. Dlatego wykonuje się je bezpośrednio po urazach, gdy występuje jeszcze stan ostry, a także w przebiegu zaostrzeń chorób przewlekłych. Metodyka jest więc przeciwieństwem okładów ciepłych, które mogłyby zaostrzać proces zapalny.
Wpływ zimna na organizm człowieka
Zimne okłady działają głównie na bazie mechanizmów pozwalających zachować homeostazę cieplną organizmu. W pierwszej fazie (pierwszy kontakt ciała z zimnym okładem) uruchamiane są wszelkie odruchy umożliwiające zmniejszenie utraty ciepła i wiele innych, m.in.:
- kurczą się naczynia krwionośne, ponieważ receptory zimna stymulują zakończenia nerwowe układu współczulnego, zlokalizowane w ścianach tych naczyń;
- spowalnia krążenie tętnicze i żylne, a także krążenie limfy w obrębie skóry i tkanki podskórnej;
- zahamowaniu ulegają wszystkie procesy metaboliczne;
- czasowe niedokrwienie wszystkich powierzchownych struktur tkankowych, w tym należących do obwodowego układu nerwowego;
- zmniejszenie wrażliwości receptorów czucia;
- zahamowanie produkcji mediatorów bólu oraz stanu zapalnego;
- zwiększenie napięcia mięśni szkieletowych.
To jednak pierwsza reakcja organizmu. Jeśli utrzymywanie zimnego okładu na powierzchni ciała przedłuża się, organizm broni się przed wychłodzeniem i ewentualnym odmrożeniem, dlatego zauważamy reakcje takie jak naprzemienne kurczenie się i rozszerzanie naczyń krwionośnych (tzw. fala Lewisa). Następuje druga faza reakcji na zimno, w której pojawiają się całkowicie przeciwne reakcje organizmu, między innymi poszerzenie naczyń krwionośnych, zwolnienie częstości bicia serca, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi oraz zmniejszenie napięcia mięśni szkieletowych.
Reakcja na zimno różni się także od lokalizacji ciała, na której znajduje się zimny okład. Najbardziej żywą reakcję zaobserwujemy w przypadku kończyn górnych i dolnych, głównie ze względu na bogato rozwiniętą sieć naczyń krwionośnych.
Zimne okłady – wskazania
Zimne okłady wykazują przede wszystkim działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Dlatego poleca się je we wczesnych fazach po urazach i kontuzjach, gdy miejsce ma jeszcze stan ostry i obrzęk, a także w zaostrzeniach chorób przewlekłych, np. reumatyzm. Wskazaniami do zastosowania zimnych okładów są:
- oparzenia we wczesnym stadium;
- złamania kości, zwichnięcia, skręcenia stawów i inne kontuzje do 5 dni po ich wystąpieniu;
- obrzęki;
- artropatie łuszczycowe;
- reumatoidalne zapalenie stawów w okresie zaostrzenia;
- nerwobóle nerwów obwodowych;
- zapalenia stawów w przebiegu dny moczanowej lub dny rzekomej;
- pooperacyjne przykurcze mięśni, ścięgien i stawów, zwłaszcza gdy towarzyszą temu obrzęki;
- wysoka gorączka;
- bóle mięśniowo-stawowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów;
- wzmożone napięcie mięśniowe przed planowaną kinezyterapią.
Zimne okłady są również rekomendowane bezpośrednio po stłuczeniach i uderzeniach, ponieważ kurczą naczynia krwionośne i chronią przed tworzeniem się m.in. siniaków.
Zimne okłady – przeciwwskazania
Zimnych okładów nie zaleca się w następujących przypadkach:
- zmiany popromienne;
- odmroziny;
- otwarte rany i uszkodzenia skóry;
- zmiany niedokrwienne i troficzne;
- nadmierna wrażliwość na zimno, np. w przebiegu choroby Raynauda lub krioglobulinemii;
- ogólne osłabienie organizmu i wyniszczenie;
- znaczna destabilizacja hormonalna, np. nadczynność tarczycy lub nadczynność kory nadnerczy.
W razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej skontaktować się z lekarzem lub fizjoterapeutą.
Zobacz również: Zimnolecznictwo.
Jak zrobić zimny okład?
Zimny okład w warunkach domowych można wykonać na kilka sposobów. Najczęściej wykorzystuje się do tego specjalne, gotowe kompresy żelowe lub woreczki z pestkami wiśni wyjęte z lodówki lub zamrażarki. Jeśli okład był chłodzony w lodówce można przyłożyć go bezpośrednio do ciała, natomiast jeśli był wcześniej umieszczony w zamrażarce przykładamy go przez bawełnianą ściereczkę lub przez ubranie, aby uniknąć ryzyka odmrożenia i uszkodzenia skóry. W razie braku specjalnych kompresów można wykonać go prowizorycznie z użyciem dowolnej mrożonki, np. zamrożonego uda kurczaka czy groszku zielonego. Pamiętając, aby po wykonaniu okładu nie mrozić takiego produktu.
Zimny okład przykładamy do skóry na około 15-20 minut, przy czym można powtarzać czynność kilkukrotnie w ciągu dnia w zależności od potrzeb. W przypadku gorączki zimny okład umieszczamy na czole na nie dłużej niż 3 minuty, pamiętając, aby nie zbijać gorączki niższej niż 38,5 stopnia. Pełni ona bowiem bardzo ważną rolę w zwalczaniu infekcji.
Polecane produkty:
|
Worek na lód - zimny okład
Worek na lód (służący jako zimny okład) jest idealny do natychmiastowego schłodzenia miejsca, w którym powstała kontuzja, ale nie tylko. Dzięki wysokiej jakości wykonania do worka można wsypać kostki lodu, lód kruszony lub wlać zimną wodę ... Zobacz więcej... |
|
Ciepły / zimny okład
Ciepły-zimny okład do wielokrotnego stosowania firmy Mueller to idealne rozwiązanie na wszelkiego rodzaju kontuzje czy urazy. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kasprzak W., Mańkowska A., Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Lubkowska A., Zastosowanie krioterapii w chorobach przewlekłych, Family Medicine & Primary Care Review, 2/2013.
