Obwodowy układ nerwowy

10 maja, 2011
21:29

Aktualizacja: 20 kwietnia, 2023

Obwodowy układ nerwowy (systema nervosum periphericum) tworzą nerwy (nervi) i zwoje (ganglia). Nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego to nerwy rdzeniowe (nervi spinales) – 31 par, a nerwy połączone z mózgowiem to nerwy czaszkowe (nervi craniales) – 12 par.

Nerwy rdzeniowe

Dzielimy je na nerwy szyjne, piersiowe, lędźwiowe, krzyżowe i nerw guziczny. Wyróżniamy:

8 par nerwów szyjnych
12 par nerwów piersiowych
5 par nerwów lędźwiowych
5 par nerwów krzyżowych
1 parę nerwów guzicznych

Pierwszy nerw szyjny wychodzi między kością potyliczną a kręgiem szczytowym. Pozostałe nerwy szyjne, piersiowe oraz lędźwiowe opuszczają kanał kręgowy przez otwory międzykręgowe. 4 górne nerwy krzyżowe wychodzą przez otwory krzyżowe, natomiast ostatni – przez otwór między kością krzyżową a guziczną.

Każdy nerw rdzeniowy powstaje z połączenia korzenia brzusznego (ruchowego) i grzbietowego (czuciowego). Korzenie brzuszne zawierają głównie odśrodkowe, czyli ruchowe i autonomiczne, natomiast korzenie grzbietowe zbudowane są zasadniczo z włókien dośrodkowych. W bocznej części korzenia grzbietowego znajduje się zgrubienie o nazwie zwoju rdzeniowego.

Sploty nerwowe

Z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych powstają splot szyjny, splot ramienny, nerwy międzyżebrowe oraz splot lędźwiowo-krzyżowy.

Splot szyjny

Powstaje z gałęzi C1-C4. Obszar unerwienia ruchowego obejmuje mięśnie: przedkręgowe, podgnykowe, przeponę, częściowo czworoboczny, mostkowo-obojczykowo-sutkowy oraz dźwigacz łopatki. Gałęzie skórne unerwiają szyję, sąsiednie części barków, klatki piersiowej i głowy. Splot szyjny bierze także udział w unerwianiu osierdzia, opłucnej oraz otrzewnej.

Od splotu szyjnego odchodzą 4 gałęzie skórne, 4 długie gałęzie mięśniowe oraz kilka krótszych gałęzi. Wśród gałęzi skórnych znajdują się następujące nerwy:

potyliczny mniejszy
uszny wielki
poprzeczny szyi
nadobojczykowe

Nerwy mięśniowe dzielą się na gałęzie długie i krótkie. Długie obejmują pętlę szyjną, nerw przeponowy oraz gałąź do mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego i czworobocznego. Gałęzie krótkie odchodzą zasadniczo od gałęzi brzusznych nerwów szyjnych C1-C4.

Splot ramienny

Utworzony jest przez gałęzie przednie od C5 do Th1, chociaż często spotyka się, że do splotu ramiennego dochodzą włókna od C4. Nerwy krótkie splotu ramiennego obejmują nerwy:

grzbietowy łopatki
piersiowy długi
podobojczykowy
nadłopatkowy
piersiowe: przyśrodkowy i boczny
podłopatkowe
piersiowo-grzbietowy
pachowy

Gałęzie długie natomiast obejmują bardzo ważne nerwy:

mięśniowo-skórny
pośrodkowy
łokciowy
skórny przyśrodkowy ramienia
skórny przyśrodkowy przedramienia
promieniowy

Nerwy międzyżebrowe

Powstają z gałęzi brzusznych nerwów piersiowych. Są one świadectwem metamerycznej budowy ciała. Ostatni z tych nerwów znajduje się poniżej dwunastego żebra, dlatego otrzymał nazwę nerwu podżebrowego.

Splot lędźwiowo-krzyżowy

Jest największym splotem organizmu człowieka, ponieważ tworzą go gałęzie brzuszne nerwów lędźwiowych, krzyżowych i nerwu guzicznego. Anatomicznie ten wielki splot można podzielić na część górną tworzącą splot lędźwiowy oraz część dolną tworzącą splot krzyżowy.

Gałęzie krótkie splotu lędźwiowego (czyli mięśniowe) odchodzą bezpośrednio od korzeni splotu. Przeznaczone są dla mięśni: międzypoprzecznych bocznych, czworobocznego lędźwi, lędźwiowego większego i mniejszego. Gałęzie długie z kolei obejmują następujące nerwy:

biodrowo-podbrzuszny
biodrowo-pachwinowy
płciowo-udowy
skórny boczny uda
udowy
zasłonowy

Splot krzyżowy powstaje z gałęzi przednich wszystkich nerwów krzyżowych (S1-S5) oraz nerwu guzicznego. Włącza się do niego również gałęzie L4-L5. Stanowi on najpotężniejszy splot organizmu, ponieważ zaopatruje większą część kończyn dolnych, narządy miednicy mniejszej, krocze, narządy płciowe zewnętrzne oraz skórę i mięśnie w okolicy kości guzicznej. Wyróżnia się gałęzie krótkie i długie splotu. Gałęzie krótkie odchodzą do mięśni: czworobocznego uda, bliźniaczego dolnego i górnego, zasłaniacza wewnętrznego oraz gruszkowatego. Gałęzie długie obejmują następujące nerwy:

pośladkowy górny
pośladkowy dolny
skórny tylny uda
kulszowy
sromowy
guziczny

Nerwy czaszkowe

Nerwy czaszkowe rozpoczynają się w odpowiednich częściach mózgowia i są to następujące nerwy:

I – nerw węchowy
II – nerw wzrokowy
III – nerw okoruchowy
IV – nerw bloczkowy
V – nerw trójdzielny
VI – nerw odwodzący
VII – nerw twarzowy
VIII – nerw przedsionkowo-ślimakowy
IX – nerw językowo-gardłowy
X – nerw błędny
XI – nerw dodatkowy
XII – nerw podjęzykowy

Polecane produkty:

Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej...

Polecane produkty:

	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...