Otrzewna (łac. peritoneum) to największa błona surowicza w organizmie człowieka. Tworzy worek, którego część wyściela od wewnątrz ściany jamy brzusznej i jamy miednicy, a pozostała część pokrywa zawarte w nich narządy wewnętrzne. Wyróżniamy otrzewną ścienną oraz otrzewną trzewną.
Otrzewna – budowa
Otrzewna to błona surowicza dzieląca się na otrzewną ścienną i otrzewną trzewną. Ich przejście w siebie nazywamy krezką, a pomiędzy nimi lokalizuje się jama otrzewnowa, w której znajduje się niewielka ilość płynu surowiczego. Dzięki niemu narządy wewnętrzne mogą ślizgać się obok siebie, nie powodując wzajemnych uszkodzeń czy bólu. U mężczyzn otrzewna jest hermetycznie zamkniętym workiem, u kobiet zaś łączy się ze światem zewnętrznym ujściem brzusznym jajowodów i światłem przewodów płciowych. Otrzewna zbudowana jest z blaszki właściwej błony surowiczej, łącznotkankowej, bogatej we włókna sprężyste. Wyściela ją nabłonek jednowarstwowy płaski, mający zdolność do produkcji płynu otrzewnowego.
Rozwój krezek i ich przytwierdzenie do tylnej ściany brzucha tworzą w niektórych miejscach ślepo kończące się, kieszonkowate wgłębienia otrzewnej, nazywane zachyłkami otrzewnowymi. Zazwyczaj są ograniczone sierpowatymi fałdami. Fizjologicznie wymienia się następujące grupy zachyłków:
- okolicy dwunastnicy;
- jelita ślepego;
- przyokrężnicze;
- okolicy okrężnicy esowatej.
Jeśli wnikną w nie pętle jelita, mówimy o przepuklinie, co jest stanem patologicznym.
Narządy wewnątrzotrzewnowe
Jeśli narząd jest całkowicie pokryty otrzewną, nosi nazwę wewnątrzotrzewnowego. Narządy wewnątrzotrzewnowe to:
- żołądek;
- wątroba;
- śledziona;
- opuszka dwunastnicy;
- jelito czcze;
- jelito kręte;
- wyrostek robaczkowy;
- jelito ślepe;
- okrężnica poprzeczna i okrężnica esowata;
- jajniki;
- jajowody;
- macica;
- jądra.
Mają one krezkę, na której są zawieszone i dzięki temu zachowują większy lub mniejszy stopień ruchomości.
Narządy zewnątrzotrzewnowe
Jeśli natomiast narząd tylko częściowo jest powleczony otrzewną lub pokrywa ona wyłącznie jedną jego powierzchnię, nie ma on swojej krezki, na której mógłby być zawieszony. W efekcie jest nieruchomy lub niemal nieruchomy. O takim narządzie mówi się, że jest zewnątrzotrzewnowy. Narządy zewnątrzotrzewnowe to:
- nerki;
- moczowody;
- pęcherz moczowy;
- gruczoły nadnerczowe;
- dwunastnica (poza jej opuszką);
- okrężnica wstępująca i zstępująca;
- odbytnica;
- trzustka.
Mimo braku pełnego pokrycia przez otrzewną są one dobrze chronione przed tarciem czy uszkodzeniami.
Otrzewna – funkcje
Otrzewna spełnia niezwykle ważne funkcje. Przede wszystkim wytwarza krezki, na których zawieszona jest spora część narządów wewnętrznych. Dzięki niej są one podtrzymywane na właściwych sobie pozycjach, a także wykazują pewną ruchomość w jamie brzusznej. Dodatkowo, otrzewna chroni je w pewnym stopniu przed tarciem i uszkodzeniami zewnętrznymi. Tworzy też kanały, którymi przechodzą istotne nerwy oraz naczynia krwionośne i naczynia limfatyczne.
Otrzewna – unerwienie
Nerwy otrzewnej ściennej pochodzą z:
- dolnych nerwów międzyżebrowych (VII-XII);
- nerwu biodrowo-podbrzusznego;
- nerwu biodrowo-pachwinowego ze splotu lędźwiowego.
Z kolei otrzewną trzewną i krezki unerwiają nerwy trzewne.
Otrzewna – unaczynienie
Otrzewna jest odżywiana gałęziami tętnic zaopatrujących ściany brzucha i miednicy. W tkance podsurowiczej tętnice tworzą sieć podsurowiczą, widoczną gołym okiem.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Organiczna Acerola od bioalgi to wysokiej jakości naturalna witamina C. Jest silnie skoncentrowanym ekstraktem ze specjalnie wyselekcjonowanych owoców (1 gram produktu odpowiada 17 gramom owoców Aceroli). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
