Reumatyzm to termin używany do opisywania szeroko pojętego reumatoidalnego zapalenia stawów, czyli schorzeń o podłożu zapalnym, obejmujących mięśnie, stawy i kości. Zmiany w tkance łącznej mogą przybierać różny obraz kliniczny, jednak wszystkie przypadki są przewlekłe i nie ma sposobów ich całkowitego wyleczenia. Diagnostyką i leczeniem reumatyzmu zajmuje się lekarz reumatolog.
Reumatyzm – przyczyny
W reumatoidalnym zapaleniu stawów proces chorobowy rozpoczyna się od błony maziowej stawów, prowadząc stopniowo do niszczenia tkanek stawowych. Choroba nie ogranicza się jednak wyłącznie do stawów, jako że ma charakter ogólnoustrojowy. Często przenosi się na narządy wewnętrzne, kości czy układ odpornościowy. Reumatyzm jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, co oznacza, że organizm samoistnie atakuje własne, zdrowe tkanki, prowadząc do ich degeneracji. Niestety, do dnia dzisiejszego nie stwierdzono przyczyn chorób autoimmunologicznych. Wyróżniono jednak czynniki predysponujące, takie jak uwarunkowania genetyczne, zaburzenia immunologiczne czy czynniki środowiskowe.
Udowodniono, że przebyta silna i poważna infekcja może wpłynąć negatywnie na układ odpornościowy organizmu, sprawiając, że zaczyna on zbyt mocno reagować na własne komórki. Bywa to początkiem reumatyzmu lub innych schorzeń autoimmunologicznych. Reumatyzm może rozwinąć się również jako konsekwencja choroby nowotworowej, zwykle chłoniaka czy szpiczaka mnogiego.
Objawy reumatyzmu
Obraz kliniczny choroby różni się w zależności od wieku, choć znacznie częściej dotyczy ona osób starszych. Ma wówczas zwykle ostry przebieg, zajmując wszystkie duże stawy proksymalne (stawy ramienne i stawy kolanowe). Częściej niż u młodszych pacjentów obserwuje się także zmiany ogólnoustrojowe, dotyczące zupełnie innych układów organizmu. Z kolei u młodszych pacjentów obserwuje się częstsze zajęcie drobnych stawów dłoni i stóp oraz obecność czynników reumatoidalnych w badaniach diagnostycznych. Obecność przeciwciał anty-CCP występuje niezależnie od wieku.
Z postępem choroby w chrząstkach stawowych powstają fibroblasty, które rozrastają się na naczynia krwionośne, prowadząc w konsekwencji do uszkodzeń wiązadeł i zniekształcenia stawów. Powstałe zrosty włókniste oraz kostne powodują początkowo zesztywnienia stawów, aż w końcu prowadzą do całkowitego ich usztywnienia. Jednak w początkowej fazie reumatyzm może objawiać się nietypowo – pojawiają się objawy niecharakterystyczne, mogące wskazywać na różne inne choroby:
- osłabienie organizmu;
- zmęczenie;
- brak apetytu;
- gorączka;
- utrata masy ciała.
Najbardziej charakterystycznym objawem jest sztywność stawów i ból stawów. Może również dojść do zmiany ich kształtu. Wszystko to w konsekwencji toczącego się w nich stanu zapalnego. Z kolei do wspomnianych wcześniej objawów ogólnoustrojowych zaliczamy między innymi:
- zapalenie twardówki lub spojówki;
- zapalenie mięśnia sercowego lub naczyń krwionośnych;
- uszkodzenie błon surowiczych, np. opłucnej;
- nasiloną osteoporozę;
- choroby układu krążenia, np. chorobę wieńcową czy miażdżycę.
Wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia zapobiega rozwojowi wielu zmian ogólnoustrojowych.
Zobacz również: Reumatoidalne zapalenie stawów ręki.
Reumatyzm – leczenie
Obecnie w leczeniu reumatyzmu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), glikokortykosteroidy i leki modyfikujące przebieg choroby. Niewskazane jest łączenie leków z dwóch różnych grup chemicznych, np. preparatów kwasu indolooctowego i kwasu propionowego. U pacjentów starszych, częściej niż u młodszych, proponuje się zastosowanie już od początku choroby niskich dawek glikokortykosteroidów. Wśród preparatów farmaceutycznych modyfikujących przebieg choroby złotym standardem jest metotreksat.
W leczeniu reumatyzmu nieoceniona jest regularna aktywność fizyczna oraz fizjoterapia. Warto regularnie uczęszczać do sanatoriów i uzdrowisk, aby jak najdłużej zachować maksymalną sprawność. Istnieje przekonanie, że reumatyzm można leczyć z wykorzystaniem metod alternatywnych, takich jak osocze bogatopłytkowe czy ekspozycja na jad pszczół. Jedną z obiecujących, niezwykle skutecznych metod jest wykorzystanie komórek macierzystych. Zabiegi są jednak bardzo drogie.
Domowe sposoby na reumatyzm
Bóle reumatyczne można zmniejszyć z wykorzystaniem ziołolecznictwa. Dobrze sprawdzają się np. napary z liści brzozy, ziela skrzypu, nawłoci czy pokrzywy. Jeśli nie występuje silny stan ostry, skuteczną metodą zmniejszającą dolegliwości stawowo-mięśniowe są ciepłe okłady i ogólne zabiegi z zakresu ciepłolecznictwa. Sprawdzają się także zimne okłady. To pacjent powinien metodą prób i błędów dowiedzieć się, na jakie temperatury jego organizm reaguje lepiej. Alternatywną metodą są okłady stawów z liści kapusty lub z mieszanki miodu i startego chrzanu.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Marcol-Majewska A., Reumatoidalne zapalenie stawów – propozycje postępowania diagnostycznego, Forum Reumatologicum, 2/2017.
- Smoleńska Ż., Zdrojewski Z., Odmienności w przebiegu chorób reumatycznych u osób w podeszłym wieku, Gerontologia Polska, 4/2018.
- Zimmermann-Górska I., Postępy reumatologii klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
