Białko C-reaktywne, w skrócie: CRP, to jeden z najbardziej czułych parametrów ostrej fazy przy uszkodzeniach tkanek lub stanach zapalnych. Aktywuje układ dopełniacza w odpowiedzi na stan patologiczny toczący się w ustroju. Ocena poziomu CRP należy do grona najczęściej badanych parametrów krwi w schorzeniach ostrych i przewlekłych.
CRP – charakterystyka
CRP jest unikalnym białkiem ostrej fazy, po raz pierwszy zidentyfikowanym w osoczu pacjentów z przewlekłym bakteryjnym zapaleniem płuc wywołanym przez Streptococcus pneumoniae. Cząsteczka zbudowana jest z 206 aminokwasów, które agregują do formy pentametrycznej, o ciężarze cząsteczkowym 118,000 kDa, tworząc strukturę o kształcie pierścienia.
Wykorzystuje się go rutynowo w diagnostyce laboratoryjnej zapaleń i infekcji. Warto znać działanie tego białka, aby lepiej zrozumieć możliwość wzrostu jego poziomu w momencie choroby. Otóż w obecności jonów wapnia białko C-reaktywne wiąże polisacharyd C błony komórkowej bakterii lub łączy się z fosfocholiną na powierzchni uszkodzonych komórek. Połączenie CRP z antygenem bakteryjnym lub ligandem na uszkodzonej komórce, a następnie z receptorem na powierzchni komórek fagocytujących, prowadzi do aktywacji układu dopełniacza i uruchomienia procesu fagocytozy. Jego wzrost ma więc spore znaczenie w zwalczaniu licznych problemów zdrowotnych.
Zobacz również: Składowe dopełniacza.
Poziom CRP w organizmie
Stężenie CRP we krwi zależy przede wszystkim od jego produkcji de novo i zaledwie w małym stopniu jest modyfikowane przez hormony lub inne substancje biologiczne i leki przeciwzapalne. U zdecydowanej większości populacji nie przekracza 6,6 mg/L. Najczęściej spotykane normy laboratoryjne są nieco wyższe niż stężenie fizjologiczne i mieszczą się w przedziale 0-8 mg/L. Wartości wyższe wskazują na toczące się w organizmie patologie. Większość lekarzy uznaje jednak, że poziom CRP u zdrowego człowieka nie powinien przekraczać 3 mg/L.
Należy wiedzieć, że przy stanach zapalnych stężenie CRP narasta bardzo szybko. Wzrost we krwi występuje już po 6-8 godzinach od pojawienia się czynnika wywołującego stan zapalny, a maksymalną wartość osiąga po 24-48 godzinach. Podczas cofania się stanu zapalnego stężenie CRP powraca do wartości fizjologicznych po 2-3 dniach.
CRP podwyższone
CRP charakteryzuje się wysoką czułością oraz wysoką swoistością. Wykrywa zakażenie zawsze, gdy jest ono obecne w ustroju, nawet w bardzo wczesnej fazie. Z kolei gdy marker ten jest nieobecny lub obecny w niskim stężeniu, nie stwierdza się obecności infekcji. Pojawienie się odczynu zapalnego w organizmie, a więc i podwyższenie CRP, może mieć wiele przyczyn, takich jak:
- wniknięcie do organizmu patogenów (bakterii, wirusów czy grzybów);
- rozległe uszkodzenia tkanek (urazy, zabiegi chirurgiczne, poród);
- choroby nowotworowe;
- cukrzyca;
- otyłość;
- martwica tkanek;
- choroby reumatyczne, choroby autoimmunologiczne oraz wszelkie inne choroby o charakterze przewlekłym w fazie zaostrzenia;
- miażdżyca tętnic.
Szczególnie wyraźne podwyższenie stężenia następuje w zakażeniach bakteryjnych, w reumatoidalnym zapaleniu stawów, w większości stanów zapalnych, zwłaszcza tych przebiegających z martwicą tkanki.
Badanie CRP – jak wygląda?
Stężenie CRP sprawdza się na podstawie próbki krwi żylnej pozyskanej podczas klasycznego pobierania krwi z żyły łokciowej. Najlepiej oddać krew do badań z samego rana na czczo. Badanie jest bezbolesne i trwa zaledwie kilka minut. Wyniki dostępne są przeważnie jeszcze tego samego dnia lub maksymalnie na drugi dzień.
CRP a OB
Zarówno białko C-reaktywne, jak i odczyn Biernackiego, są markerami stanu zapalnego. CRP jest jednak dużo bardziej czułe, jeżeli chodzi o ostre stany zapalne. W takich sytuacjach CRP może być bardzo wysokie, a OB przeważnie jest niskie. Z kolei w przewlekłych stanach zapalnych OB znacznie wzrasta, zaś CRP może być utrzymane w normie.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Madaliński K., Gregorek H., Szczepańska-Szerej H., Rybczyńska J., Dzierżanowska-Fangrat K. Test CRP wysokiej czułości w diagnostyce i monitorowaniu chorób reumatycznych, Reumatologia, 43/2005.
- Morawska A., Bolesławska I., Przysławski J., Chrzanowski S., Jagielski P. Wartość energetyczna oraz podstawowe składniki odżywcze w całodziennych racjach pokarmowych (CRP) mężczyzn uprawiających karate, Problemy Higieny i Epidemiologii, 94/2013.
- Kopczyński P., Matthews-Kozanecka M., Flieger R. Wartość oznaczania białka C-reaktywnego w diagnostyce procesów zapalnych z uwzględnieniem stomatologii – przegląd piśmiennictwa, Nowiny Lekarskie, 82/2013.
