Czynnik reumatoidalny RF to najbardziej znany marker immunologiczny w reumatoidalnym zapaleniu stawów. To autoprzeciwciało skierowane przeciwko domenie CH2 i CH3 regionu Fc immunoglobuliny klasy IgG. Został on odkryty w 1930 roku przez Waalera i Rosego.
Występowanie czynnika RF
Początkowo czynnik ten pojawia się w płynie stawowym, a następnie wykrywany jest we krwi. Częstość występowania RF zależy od czasu trwania RZS. W efekcie, we wczesnym okresie choroby w surowicy występuje u około 70% chorych, natomiast u następnych 10-15% pacjentów pojawia się w ciągu 2 lat trwania RZS. Obecność czynnika reumatoidalnego u chorych na RZS ma znaczenie prognostyczne, a jego wysokie miano koreluje z dużą aktywnością reumatoidalnego zapalenia stawów, szybką progresją radiologiczną oraz występowaniem objawów pozastawowych.
Obecność czynnika reumatoidalnego nie jest jednak warunkiem bezwzględnie koniecznym do rozpoznania reumatoidalnego zapalenia stawów, ponieważ są znane postacie choroby serologicznie ujemne. Ponadto nie każdy pacjent z dodatnim wynikiem czynnika reumatoidalnego ma zapalną chorobę stawów. RF może być także obecny u osób zdrowych lub z innymi schorzeniami.
Tymi schorzeniami mogą być:
- zespół Sjogrena;
- toczeń rumieniowaty układowy;
- układowa mieszana choroba tkanki łącznej;
- twardzina układowa;
- krioglobulinemia;
- zapalenie wielomięśniowe lub wieloskórne;
- przewlekłe zapalne choroby wątroby, zwłaszcza WZW;
- przewlekłe zapalne choroby płuc;
- niektóre nowotwory;
- zakażenia wirusowe (AIDS, grypa), bakteryjne (kiła, gruźlica, salmoneloza) i pasożytnicze (malaria, filarioza).
Czynnik reumatoidalny w RZS
Zwiększone miano RF jest jednym z kryteriów diagnostycznych seropozytywnego RZS. Z powodu małej swoistości sama obecność RF nie upoważnia jednak do rozpoznania RZS. U 70% chorych na RZS stwierdza się RF już na początku choroby, natomiast u 10-15% pojawia się on w ciągu 2 lat jej trwania. RF najwcześniej pojawia się w płynie stawowym, później dopiero w osoczu. Dodatkowo miano RF koreluje z aktywnością choroby i jest czynnikiem rokowniczym, a jego nieobecność w klasie IgM stanowi jeden z kryteriów rozpoznania wszystkich artropatii seronegatywnych. RF w innych klasach niż lgM nie ma znaczenia diagnostycznego.
Metody oznaczania
Rutynowo RF oznacza się w klasie IgM za pomocą następujących testów:
- odczyn Waalera i Rosego – wiązanie RF z króliczą IgG opłaszczającą baranie erytrocyty powoduje hemaglutynację;
- odczyn lateksowy – RF reaguje z ludzką IgG opłaszczającą kuleczki lateksu i powoduje ich aglutynację;
- nefelometria laserowa;
- test immunoenzymatyczny (ELISA) – RF w klasie IgG, lgA lub lgE oznacza się tylko metodą ELISA.
Oznaczania wykonuje się w surowicy, płynie stawowym oraz płynach z jamy osierdzia i jamy opłucnej.
Wartości prawidłowe
Prawidłowa wartość zależy od zastosowanej metody oznaczania. W przypadku odczynu Waalera i Rosego wynosi <1/80, z kolei w przypadku odczynu lateksowego – <1/40. Wartość nefelometrii laserowej powinna wyjść w zakresie <40 j./ml. W przypadku metody ELISA wynik uzależniony jest od producenta.
Należy wiedzieć, że RF w niskim mianie (<1/80 w odczynie lateksowym) stwierdza się u 1-2% zdrowej populacji. Częstość ta wzrasta wraz z wiekiem. Czułość badania RF określa się na poziomie 50-90%, a swoistość na poziomie 50-95%.
Pozostałe czynniki w reumatoidalnym zapaleniu stawów
Nie tylko czynnik reumatoidalny może wskazywać na obecność RZS. W przypadku podejrzenia tej choroby należy dokonać także obecności przeciwciał anty-CCP, anty-CarP oraz ACPA. Przydatne są również markery stanu zapalnego.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Matuszewska A., Madej M., Wiland P., Markery immunologiczne reumatoidalnego zapalenia stawów, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 70/2016.
