Fagocytoza to zjawisko odnoszące się do wychwytywania i pochłaniania przez komórkę mikroskopijnych ciał stałych. Jest biologicznym rodzajem endocytozy powszechnie występującym między innymi w organizmach ludzkich.
Co to jest endocytoza?
Transport przez błony komórkowe dokonuje się głównie na drodze:
- egzocytozy;
- endocytozy;
- transportu przez kanały jonowe;
- pierwotnego i wtórnego transportu aktywnego.
Endocytoza jest więc rodzajem transportu przez błony komórkowe i składa się z 2 procesów takich jak:
- fagocytoza;
- pinocytoza.
Endocytoza to proces wprowadzania do wnętrza komórki ze środowiska zewnętrznego związków chemicznych, wirusów oraz komórek i ich fragmentów przez wpuklenie błony komórkowej i utworzenie pęcherzyków zwanych endosomami. Nie należy mylić tego procesu z egzocytozą, ponieważ podczas egzocytozy dochodzi do syntezy wielu substancji takich jak enzymy, hormony czy neurotransmittery.
Fagocytoza – co to jest?
Fagocytoza jest zjawiskiem, podczas którego bakterie, martwa tkanka lub inne cząstki są pochłaniane przez komórki takie jak np. krążące we krwi granulocyty obojętnochłonne. Pod wpływem kontaktu materiału z błoną komórkową następuje jej wpuklenie. Następnie wpuklenie zamyka się i oddziela pod postacią wodniczki, w której zamknięty jest pochłonięty materiał. Jednocześnie błona komórkowa pozostaje nienaruszona.
Można zatem powiedzieć, że fagocytoza zachodzi wówczas, kiedy większe fragmenty obcych komórek lub mikroorganizmy zostają otoczone błoną komórkową i ulegają wciągnięciu do wnętrza komórki, gdzie tworzą się wakuole. Z kolei do tych wakuoli otwierają się lizosomy. Dzięki nim sfagocytowane fragmenty ulegają strawieniu w obrębie wakuoli i zostają uwolnione do cytoplazmy. W cytoplazmie pozostają w postaci ciał resztkowych.
Przebieg fagocytozy można zapisać w skrócie następująco:
- aktywacja procesu i napływ komórek fagocytujących w miejsce infekcji na skutek pobudzenia układu odpornościowego;
- rozpoznanie patogenów za pomocą białek receptorowych znajdujących się na powierzchniach komórek fagocytujących;
- związanie się komórki fagocytującej z patogenem;
- stopniowe pochłanianie patogenu przez komórkę fagocytującą manifestujące się otaczaniem tego patogenu przez błonę komórkową;
- powstanie pęcherzyka zawierającego patogen, lokalizującego się we wnętrzu komórki fagocytującej;
- trawienie zawartości pęcherzyka i całkowita neutralizacja patogenu.
Należy jednak pamiętać, że niektóre drobnoustroje posiadają zdolność unikania fagocytozy. Przykładem mogą być krętki powodujące rozwój kiły, które do swej powierzchni przyczepiają antygeny zbliżone do tych naturalnie występujących w organizmie gospodarza. W efekcie komórki fagocytujące rozpoznają krętki jako własne komórki i nie atakują ich.
Znaczenie fagocytozy
Fagocytoza pełni niezwykle istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego i obronie organizmu przed patogenami. Wewnątrzkomórkowe trawienie i zabijanie to bardzo ważny etap procesu fagocytozy, który następuje po pochłonięciu przez neutrofile zarazków. Destrukcja i niszczenie drobnoustrojów może zachodzić w wyniku dwóch systemów – zależnego i niezależnego od tlenu. System zależny od tlenu powstaje podczas wybuchu oddechowego reaktywnych pochodnych tlenu, halogenków i tlenku azotu, z kolei system niezależny od tlenu wiąże się z uwalnianiem z ziarnistości (w tym z pęcherzyków wydzielniczych) różnych substancji zarazkobójczych.
Podsumowując, proces fagocytozy jest niezbędny, aby bakterie, wirusy, szkodliwe związki czy nawet części martwych komórek mogły zostać sprawnie zneutralizowane i usunięty z organizmu.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Niedźwiecka P., Deptuła W., Fagocytoza granulocytów obojętnochłonnych – fakty znane i nieznane, Medycyna Weterynaryjna, 6/2008.
