Neuroleptyki (inne nazwy to leki przeciwpsychotyczne, leki neuroleptyczne) to środki przeciwpsychotyczne bardzo popularne w leczeniu wielu zaburzeń natury psychicznej. Stosuje się je przede wszystkim do eliminacji objawów psychoz, w tym schizofrenii.
Co to są neuroleptyki?
Neuroleptyki to obszerna grupa leków oddziałujących na psychikę pacjenta. Ze względu na budowę chemiczną wyróżnia się różne grupy neuroleptyków, w tym pochodne:
- fenotiazyny;
- benzamidu;
- butyrofenonu;
- tioksantenu;
- indolu;
- diabenzotiazepiny.
Wszystkie te substancje wykazują działanie uspokajające na ośrodkowy układ nerwowy. Ich komórkowy mechanizm działania obejmuje blokowanie receptorów dopaminergicznych. Wiadomo, że dopamina jest neurotransmitterem odpowiedzialnym za wysyłanie, wytwarzanie i przekazywanie informacji pomiędzy komórkami nerwowymi. Zahamowanie jej działania poprzez blokadę określonych receptorów prowadzi do uspokojenia organizmu.
Kiedy stosuje się neuroleptyki?
Neuroleptyki są stosowane w objawowym leczeniu:
- krótkotrwałych stanów paranoidalnych, paranoicznych i parafrenicznych;
- stanów ostrego podniecenia;
- maniakalnych depresji z urojeniami i niepokojem;
- egzogennych zespołów psychotycznych.
Długotrwale stosuje się je również w celu zapobiegania nawrotom w schizofrenii i psychozach schizoafektywnych. Są więc zarówno środkami doraźnymi, jak i przewlekłymi.
Skutki uboczne stosowania neuroleptyków
Przewlekłe stosowanie leków przeciwpsychotycznych może wiązać się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Jednym z nich jest upośledzona tolerancja glukozy, co prowadzi do rozwoju cukrzycy typu 2. Opisuje się ją jako cukrzycę neuroleptyczną. Jednocześnie obserwuje się przyrost masy ciała o różnym nasileniu.
Kolejnym częstym skutkiem ubocznym długotrwałego przyjmowania neuroleptyków jest tak zwany parkinsonizm polekowy. Związki aktywne zawarte w omawianych lekach mogą zwiększać ryzyko pojawiania się charakterystycznych drgawek. Do pozostałych skutków ubocznych zalicza się między innymi:
- sztywność mięśniową;
- otępienie i apatię;
- suchość jamy ustnej;
- zwiększenie masy ciała;
- nadwrażliwości skórne, np. w postaci wysypki;
- zaburzenia pamięci i koncentracji;
- problemy z chodzeniem.
Działania niepożądane występujące przy takiej farmakoterapii pojawiają się stosunkowo często, zatem przyjmowanie neuroleptyków powinno zawsze przebiegać pod okiem lekarza. W razie możliwości warto decydować się na małe dawki lub inne leki, również ziołowe czy naturalne. Neuroleptyki przepisywane są ostatecznie.
Przeciwwskazania do stosowania neuroleptyków
Neuroleptyki, w związku z silnym oddziaływaniem na układ nerwowy i ryzykiem wystąpienia licznych skutków ubocznych, są przeciwwskazane w przypadku:
- jaskry;
- padaczki;
- przerostu prostaty;
- choroby Parkinsona;
- ciężkich lub niekontrolowanych chorób sercowo-naczyniowych;
- chorób tarczycy;
- uszkodzenia wątroby.
Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku kobiet w ciąży. Neuroleptyki to silne leki, dlatego zaleca się rezygnację z ich przyjmowania na czas ciąży. Jednak jeśli terapia jest konieczna, a jej przerwanie mogłoby bardzo negatywnie wpłynąć na zdrowie fizyczne i psychiczne pacjentki, lekarz może bardzo starannie dobrać leki neuroleptyczne do stanu pacjentki. Wymagana jest tu szczegółowa wiedza na temat tego typu leków, ponieważ wiele z nich uszkadza płód. Istnieją jednak neuroleptyki, które można bez obaw przyjmować w trakcie ciąży.
Bibliografia
- Sapa P., Wybrane choroby i zaburzenia polekowe – możliwości profilaktyki i leczenia. Część I, Farmacja Praktyczna, 10/2009.
- Wasik A., Kołaczkowski M., Wesołowska A., Lurasidon – nowy atypowy neuroleptyk o właściwościach przeciwdepresyjnych, Psychiatria, 1/2014.
- Meder J., Tyszkowska M., Jarema M., Araszkiewicz A., Szafrański T., Leki przeciwpsychotyczne w praktyce lekarza psychiatry. Leczenie pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii lekoopornej, Psychiatria Polska, 6/2008.
- Rzewuska M., Zaburzenia metaboliczne związane ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych u chorych na schizofrenię, Psychiatria Polska, 4/2007.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
