Jaskra to grupa chorób, których istotą jest swoista i postępująca neuropatia nerwu wzrokowego. Charakteryzuje się typowymi zmianami w cechach morfologicznych tarczy nerwu wzrokowego oraz odpowiadającymi im ubytkami w polu widzenia. Oszacowano, że stanowi ona jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty na świecie. Uznano ją także za chorobę cywilizacyjną, ponieważ stres oksydacyjny przyczynia się do jej rozwoju.
Jaskra – przyczyny
Głównym czynnikiem ryzyka jaskry jest zbył wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe. Pod tym pojęciem do niedawna rozumiano ciśnienie przekraczające górną granicę normy statystycznej, ustalonej na poziomie 21 mmHg. Określenie „zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe” należy traktować w sposób względny, gdyż neuropatia jaskrowa występuje również w oczach, w których ciśnienie wewnątrzgałkowe utrzymuje się w granicach statystycznej normy i odwrotnie. Nie występuje w znacznym odsetku oczu, które cechuje ciśnienie wewnątrzgałkowe przekraczające tę granicę.
Jaskrowe zmiany tarczy nerwu wzrokowego mają charakter progresywny. Obraz morfologiczny tarczy jaskrowej zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania procesu chorobowego. Niekiedy cechy zaniku włókien nerwowych mogą wskazywać na mechanizm neuropatii jaskrowej jak np. lokalne ubytki pierścienia nerwowo-siatkówkowego w jaskrze niedokrwiennej, nieco inny charakter uszkodzeń w jaskrze starczej lub towarzyszącej krótkowzroczności. W większości przypadków cechy te mieszają się wzajemnie, świadcząc o złożonym, wieloczynnikowym mechanizmie neuropatii.
Rodzaje jaskry
Polskie Towarzystwo Okulistyczne ustaliło wytyczne dotyczące klasyfikacji tej choroby oczu. Prezentują się one następująco:
- pierwotna otwartego kąta przesączania – osoby młode z wysokim lub normalnym ciśnieniem śródgałkowym;
- wtórna otwartego kąta przesączania – wywołana chorobami oczu, stanem zapalnym czy urazami. Może mieć również pochodzenie pozagałkowe i jatrogenne;
- pierwotna zamykającego się kąta przesączania – obejmuje ostre, podostre, przewlekłe lub okresowe zamknięcie kąta;
- wtórna zamykającego się kąta przesączania – z blokiem źrenicznym, z mechanizmu pociągania ku przodowi lub popychania do tyłu bez bloku źrenicznego.
Jaskra – objawy
Jaskra może objawiać się w sposób niejednoznacznie na nią wskazujący. Do objawów zalicza się bowiem pogorszenie widzenia, ból oka i jego zaczerwienienie. Bardziej typowym objawem jest zwężenie pola widzenia, co manifestuje się widzeniem tunelowym.
Diagnostyka jaskry
Aby zdiagnozować jaskrę należy nie tylko ocenić ciśnienie wewnątrzgałkowe, ale i przeprowadzić szereg badań okulistycznych. Obejmują one badanie ostrości wzroku za pomocą tablic z literami lub symbolami, badanie refrakcji oka i odruch źreniczny za pomocą latarki. Całość uzupełnia się o ocenę struktury kąta gonioskopią w lampie szczelinowej. Nerw wzrokowy bada się oftalmoskopem bezpośrednim. Na końcu należy ocenić dno oka i pole widzenia.
Wada refrakcji oka pomoże przewidzieć ryzyko jaskry otwartego kąta (co wiąże się z krótkowzrocznością) lub zamkniętego kąta (co wiąże się z nadwzrocznością). To badanie jest szczególnie ważne celem oceny ostrości wzroku i pola widzenia. Z kolei ciśnienie wewnątrzgałkowe powinno być mierzone w każdym oku, jeszcze przed rozszerzeniem źrenic. Rejestrowanie godzin pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego jest zalecane, ponieważ może się ono zmieniać w trakcie doby.
Zobacz również: Zaćma.
Jaskra – leczenie
Obecnie dostępne są skuteczne leki obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe i zmniejszające ryzyko rozwoju jaskry. Lekiem pierwszego wyboru są bezpieczne analogi prostaglandyn. Podejmowane czynności ściśle zależą od zaawansowania choroby. Wczesne stadium zaawansowania opiera się na leczeniu farmakologicznym lub trabekuloplastyce laserowej. Umiarkowane lub zaawansowane stadium wymaga takiego samego podejścia leczniczego, przy czym można zastosować także wszczep wewnątrzgałkowy i krioterapię oka. Z kolei jaskra oporna na leczenie wymaga leczenia farmakologicznego, cyklofotokoagulacji i następnie rehabilitacji wzrokowej.
Wymagane są również badania kontrolne oczu. W jaskrze stabilnej co 4-12 miesięcy, zaś w niestabilnej co 1-4 miesiące.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Górska M., Terelak-Borys B., Pietruszyńska M., (i inni), Farmakoterapia jaskry na przełomie XX i XXI wieku – osiągnięcia i nowe możliwości, Postępy Nauk Medycznych, 3/2017.
- Niżankowska H., Okulistyka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Gupta N., Aung T., Congdon N., Dada T., Lerner F., Olawoye S., Resnikoff S., Wormlad R., Wytyczne Międzynarodowej Rady Okulistyki dotyczące postępowania w jaskrze, International Council of Ophthalmology.
