Starzenie się organizmu jest fizjologicznym cyklem faz życia każdego człowieka i nie ma żadnych sposobów na zahamowanie tego. Udowodniono, że wraz z wiekiem spada umiejętność organizmu do adaptacji i regeneracji, wzrasta ryzyko chorób i urazów. Jednak dzięki zdrowemu trybowi życia możemy w dużej mierze chronić się przed wystąpieniem sporej części zjawisk związanych ze starością. Ważna jest nie tylko zmiana nawyków, ale także regularna profilaktyka zdrowotna (np. badania kontrolne).
Starzenie się organizmu – przebieg
Proces starzenia się ludzkiego organizmu przebiega w sposób naturalny i fizjologiczny. Jednak czynniki, jakie na niego wpływają, prowadzą do szybszego procesu degradacji struktur tkankowych. Tak naprawdę już w okolicach 25-30 roku życia człowiek wchodzi w okres powolnego starzenia się organizmu. Proces ten wyróżnia postępujące pogorszenie funkcji narządów i układów. Spada zdolność organizmu do radzenia sobie z urazami, infekcjami czy przeciążeniami. Proces starzenia się zachodzi w całym organizmie człowieka, jednak każdy układ odczuwa zmiany i manifestuje je w różnoraki sposób.
Udowodniono, że procesy związane ze starzeniem się zależą od następujących czynników:
- czynniki genetyczne (genom);
- czynniki osobnicze, w tym: choroby kalectwa, otyłość, zaburzenia neurologiczne, zaburzenia hormonalne;
- wybory życiowe i zachowania (alkohol, palenie papierosów, aktywność fizyczna, żywienie, higiena trybu życia);
- aspekty psychologiczne danej osoby, wydarzenia życiowe i obciążenia psychiczne (stres);
- status socjoekonomiczny i aktywność społeczna (zawodowa, rodzina, towarzyska);
- fizyczne i społeczne środowisko (opieka zdrowotna, służby socjalne);
- kultura i płeć.
Niektórzy badacze twierdzą, że do najważniejszych zmian strukturalnych typowych dla wieku podeszłego należą: zanik tkanek i narządów, zwyrodnienia polimorficzne, odwodnienie (wewnątrz- i pozakomórkowe) oraz zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej, co z kolei przekłada się na wiele innych struktur i układów. Obserwuje się ograniczenie zdolności naprawy i regeneracji komórkowej, które u młodych osób stymulują syntezę nowych struktur, a w starszym wieku powodują degradację morfologiczną. Z wiekiem przeważają procesy kataboliczne nad anabolicznymi.
Starzenie się organizmu – konsekwencje
Do grona najistotniejszych konsekwencji i zjawisk obserwowanych na przebiegu stopniowego starzenia się organizmu należą:
- fragmentacja włókien kolagenowych i zwiększanie ryzyka uszkodzeń białkowych;
- uszkodzenia chrząstek stawowych wskutek ich nadmiernego obciążania na przestrzeni lat, co z kolei wiąże się z chorobą zwyrodnieniową stawów i bólami stawów;
- spadek gęstości mineralnej kośćca (od około 50. roku życia), co predysponuje do osteopenii i osteoporozy;
- zmiany posturalne;
- spadek produkcji hormonów, enzymów trawiennych, zaburzenia apetytu;
- szybsze męczenie się, częste odczuwanie zmęczenia w ciągu dnia;
- zmniejszenie sprężystości płuc, osłabienie siły mięśniowej;
- spadek koncentracji i pamięci;
- utrata elastyczności skóry, tworzenie się zmarszczek i bruzd na jej powierzchni.
I wiele innych. Ostatnimi czasy wiele mówi się o aspektach psychologicznych okresu starzenia się. Osoby starsze często czują się pomijane, niedoceniane, bagatelizowane, co w konsekwencji może zwiększać ryzyko pojawienia się depresji, lęków, nerwicy i innych problemów psychicznych czy emocjonalnych.
Jak spowolnić starzenie się organizmu?
Najskuteczniejszym sposobem spowalniania procesów starzenia się organizmu jest zdrowy, zbilansowany tryb życia. Mowa przede wszystkim o zdrowej i urozmaiconej diecie, uzupełnianiu niedoborów pokarmowych odpowiednią suplementacją (najlepiej poprzedzoną badaniami krwi), dbaniu o prawidłową podaż kalorii, unikaniu żywności wysokoprzetworzonej, tłuszczów trans i soli.
Kluczowa jest też rezygnacja z nałogów (alkohol, papierosy, słodycze). Za najzdrowszą uznaje się dietę śródziemnomorską. Jednocześnie należy zwracać uwagę na właściwy poziom aktywności fizycznej w ciągu dnia (minimum 150 minut ruchu tygodniowo oraz 2 treningi siłowe). Ćwiczenia poprawiają metabolizm, działają przeciwzapalnie i spowalniają procesy starzenia komórkowego.
Aby spowalniać starzenie się należy unikać stresu, zawsze znajdować czas na odpoczynek i regenerację, pić co najmniej 1,5 l wody dziennie oraz spać co najmniej 6-7 godzin na dobę. Niejednokrotnie udowodniono, że chroniczne niedosypianie przyspiesza starzenie komórek i zwiększa ryzyko licznych chorób. Udowodniono też, że bliskie więzi, poczucie przynależności i sensu życia mają wpływ na długość życia i spowolnienie starzenia się organizmu. Z kolei czytanie, nauka języków, gry logiczne, rozwijanie pasji wspierają neuroplastyczność mozgu i opóźniają jego starzenie.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wierzbicka J., Brukwicka I., Kopański Z., Rowiński J., Furmanik F., Wybrane aspekty procesu starzenia się człowieka, Journal of Clinical Healthcare 2/2017.
- Dziechciaż M., Rejman B., Starzenie się i starość, Impuls, Kraków 2003.
