Rozwarstwienie aorty to jedno z najcięższych powikłań nadciśnienia tętniczego. Spośród nieleczonych pacjentów w ciągu pierwszych 48 godzin umiera aż 50%, a 90% w ciągu kolejnych 3 miesięcy od dokonania rozwarstwienia. To bardzo ciężki diagnostycznie problem zdrowotny, niemal niemożliwy do wskazania w warunkach pozaszpitalnych. Pacjent z rozwarstwieniem aorty wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Rodzaje rozwarstwienia aorty
W medycynie wyróżnia się 2 główne rodzaje dolegliwości:
- typu A – rozwarstwienie obejmuje aortę wstępującą;
- typu B – wszystkie pozostałe przypadki.
Podział dokonany przez De Bakeya wyróżnia rozwarstwienie aorty typu I (sięga ono od aorty wstępującej aż do aorty brzusznej), typu II (obejmuje wyłącznie aortę wstępującą) oraz typu III (rozwarstwienie rozpoczyna się poniżej odejścia lewej tętnicy podobojczykowej).
Rozwarstwienie aorty – przyczyny
Najczęściej przyczyną rozwarstwienia aorty jest miejscowe uszkodzenie lub przerwanie ciągłości ściany aorty po jej wewnętrznej stronie. Tworzą się wówczas w naczyniu 2 kanały – właściwy, którym płynie krew, a także nieprawidłowy, między ścianami aorty, w którym krew się nie przemieszcza. Wśród czynników zwiększających ryzyko rozwarstwienia znajdują się przede wszystkim:
- miażdżyca;
- podeszły wiek;
- nadciśnienie tętnicze;
- tępy uraz klatki piersiowej, np. podczas wypadku komunikacyjnego.
Znacznie rzadziej czynnikami ryzyka są:
- ciąża;
- przebyte zabiegi na mięśniu sercowym;
- zapalenie naczyń;
- kiła;
- choroby tkanki łącznej mające podłoże genetyczne;
- dwupłatkowa zastawka aortalna;
- zażywanie kokainy.
Rozwarstwienie aorty może być przyczyną powstania tętniaka aorty, kolejnego niebezpiecznego zjawiska zagrażającego życiu.
Objawy rozwarstwienia aorty
Objawy rozwarstwienia aorty często bywają mylnie uznawane za zupełnie inne dolegliwości, choćby bóle kręgosłupa. Przede wszystkim należy je zróżnicować z zawałem serca oraz zatorowością płucną. Najbardziej charakterystycznymi objawami rozwarstwienia aorty są:
- ból w klatce piersiowej – nagły, silny, wręcz rozrywający, zlokalizowany głównie w okolicy zamostkowej. Może przemieszczać się w stronę łopatki lub do odcinka lędźwiowego kręgosłupa;
- nagły ból pleców niezwiązany z przebytymi urazami (objaw ten pojawia się aż u 40% chorych);
- omdlenia – spowodowane krwawieniem do przestrzeni rozwarstwienia aorty bądź pojawiające się wskutek gromadzenia krwi w worku otrzewnowym;
- deficyt tętna na obwodzie;
- chrypka spowodowana porażeniem lewego nerwu krtaniowego;
- przemieszczanie się bólu zgodnie z kierunkiem rozwarstwienia.
Może dojść do rozwoju wstrząsu hipowolemicznego, który pojawia się już po utracie około 15-25% krwi krążącej. Hipotonia jest wczesną oznaką późnego wstrząsu. Do mniej charakterystycznych objawów rozwarstwienia zaliczamy zaburzenia świadomości, nudności, wymioty czy zawroty głowy.
Rozwarstwienie aorty – leczenie
Ze względu na bezpośrednie zagrożenie życia pacjent z rozwarstwieniem aorty powinien jak najszybciej znaleźć się na oddziale intensywnej terapii. U chorych niestabilnych hemodynamicznie wykonuje się intubację. U wszystkich pacjentów zaleca się wykonanie badań: CK, troponiny I, leukocytozy, hematokrytu, D-dimerów oraz LDH. W przypadku badań specjalistycznych największe znaczenie ma EKG. Nie zaleca się rutynowego wykonywania badania RTG klatki piersiowej w pierwszej fazie postępowania.
W pierwszym okresie choroby stosuje się leczenie zmniejszające dolegliwości bólowe. Jest to tak silny ból, że zwykle podaje się morfinę. Nadmierne ciśnienie tętnicze zwalczamy beta-blokerami podawanymi dożylnie. Podsumowując, w pierwszej kolejności pacjent otrzymuje preparaty farmakologiczne (doustne lub dożylne), dobrane indywidualnie do jego stanu zdrowia i potrzeb. Dalsze postępowanie może być różne, często jednak wykonuje się zabieg na otwartej klatce piersiowej lub (coraz częściej) technikami wewnątrznaczyniowymi. Jeśli rozwarstwienie doszło do zastawki aortalnej, wskutek czego uległa ona zniszczeniu, należy chirurgicznie ją wymienić. Z kolei gdy dolegliwość doprowadziła do niedokrwienia serca lekarz decyduje się na wytworzenie pomostów aortalno-wieńcowych.
Rozwarstwienie aorty można skutecznie wyleczyć, o ile zabieg wykona się jeszcze przed pęknięciem aorty. Gdy do niego dojdzie rokowania pacjenta drastycznie spadają, a zabieg przeżywa jedynie połowa chorych.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kłosiewicz-Wąsek B., Tętniak rozwarstwiający aorty, Postępy Nauk Medycznych, 2/2007.
- Zawadzki D., Kołacińska A., Ostrowski S., Rozwarstwiający tętniak aorty piersiowej w praktyce zespołu ratownictwa medycznego, Geriatria, 11/2017.
- Kołacz J., Dziedzic P., Rozwarstwienie aorty leczone farmakologicznie. Przeżycie 10-letnie. Opis przypadku, Choroby Serca i Naczyń, 4/2005.
