Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs hipowolemiczny zwany jest również wstrząsem oligowolemicznym. Powstaje w wyniku utraty płynów wypełniających łożysko naczyniowe, a jego najczęstszą formą jest wstrząs krwotoczny. Hipowolemia może wystąpić także w efekcie odwodnienia na skutek biegunki lub wymiotów (zwłaszcza u dzieci) oraz w oparzeniach w mechanizmie przemieszczania płynów poza łożysko naczyniowe.

Definicja wstrząsu

Wstrząs zgodnie z definicją jest stanem zagrożenia życia wynikającym z krytycznego zmniejszenia efektywnego przepływu tkankowego. Powoduje to zmniejszenie dostawy tlenu i innych substancji energetycznych, a w konsekwencji początkowo odwracalne i nieodwracalne uszkodzenie komórek.

Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że wstrząs może mieć niezwykle zróżnicowane podłoże patofizjologiczne, a samo zaburzenie perfuzji tkankowej jest efektem końcowym wcześniej zaistniałych zmian patologicznych w organizmie.

Czym jest wstrząs hipowolemiczny?

Wstrząs hipowolemiczny jest czymś więcej niż tylko mechaniczną adaptacyjno-wyrównawczą reakcją na utratę objętości krwi krążącej. Oznacza również pojawienie się nieprawidłowej, nadmiernej reakcji organizmu.

Zjawisko to odpowiada najprawdopodobniej za sytuację, która prowadzi w przypadku przedłużającego się wstrząsu hipowolemicznego do nieskuteczności starań terapeutycznych.

Przyczyny

Do najczęstszych przyczyn tego stanu zaliczamy wspomnianą wcześniej utratę krwi, utratę osocza lub egzogenną utratę wody i innych płynów ustrojowych.

Zjawisko składa się ze skomplikowanych reakcji i mechanizmów regulacyjnych, które prowadzą następnie do manifestacji całości obrazu klinicznego jako wstrząsu hipowolemicznego.

Stadia

Wyróżnia się IV stadia wstrząsu hipowolemicznego.

Stadium I

Jest to utrata około 15% objętości krwi krążącej, która bywa z reguły dobrze tolerowana. Uwagę może zwracać jedynie pojawienie się tachykardii.

Pomimo kompensacyjnego wzrostu kurczliwości mięśnia sercowego może dojść do niewielkiego spadku wskaźnika sercowego. To z kolei może prowadzić do niewielkiego wzrostu systemowego oporu naczyniowego, zwłaszcza w przypadku towarzyszącej aktywacji układu współczulnego celem utrzymania stałej wartości ciśnienia tętniczego.

Stadium II

W przypadku utraty sięgającej około 15-35% powoli zaczyna zawodzić funkcjonowanie mechanizmów kompensacyjnych, pojawia się średnio nasilone niedociśnienie, zmniejszenie się wartości wskaźnika sercowego, a także reakcja ortostatyczna.

Dodatkowo następuje nasilony wzrost systemowego oporu naczyniowego.

Stadium III

Pacjenci, u których w przebiegu urazu doszło do utraty 30-40% krwi krążącej, charakteryzują się nasiloną tachykardią, niedociśnieniem oraz zaburzeniami świadomości.

Stadium IV

Wstrząs hipowolemiczny manifestuje się w przypadku utraty krwi krążącej przekraczającej 40%. W związku z tym dochodzi do spadku wartości wskaźnika sercowego oraz perfuzji tkanek o ponad połowę.

Pojawiająca się kwasica mleczanowa zapowiada niekorzystne rokowanie przy obecności z reguły nieodwracalnych szkód w przebiegu wstrząsu krwotocznego.

W przypadku utrzymywania się utraty krwi przekraczającej 40% przez okres dłuższy niż 2 godziny należy liczyć się z brakiem skuteczności prowadzonej terapii.

Wstrząs krwotoczny

Stanowi odmianę wstrząsu hipowolemicznego. Podstawowym mechanizmem patologicznym jest w tym przypadku krwotok, czyli wynaczynienie krwi poza łożysko naczyniowe. Krwotok może przybrać różne postacie, najważniejszy podział jednak wyróżnia krwotok możliwy oraz niemożliwy do opanowania.

Stratę nieprzekraczającą 1/3 objętości krwi organizm może wyrównać samodzielnie na drodze przesunięcia płynów i albuminy pomiędzy przestrzeniami ustroju. Utrata większej ilości krwi prowadzi do wstrząsu hipowolemicznego.

Podsumowanie

Odpowiednio wczesne wykrycie wstrząsu i zdiagnozowanie przyczyny jego wystąpienia daje spore możliwości lecznicze.

Właściwe postępowanie na miejscu zdarzenia może znacznie spowolnić rozwój wstrząsu, co w szerszej perspektywie wydłuża czas na wdrożenie leczenia właściwego (przyczynowego leczenia w oddziale szpitalnym). W wielu przypadkach udaje się dobrze leczyć przedszpitalnie stosunkowo prostymi środkami, takimi jak eliminacja czynnika wywołującego, podaż płynów czy farmakoterapia.

Bibliografia

1. Erdmann E., Kardiologia kliniczna, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2010.
2. Witek P., Rodzaje wstrząsów jako stany nagłego zagrożenia życia, Kraków 2016.

	Spirulina 100% naturalna Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej...
	Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...