Wstrząs hipowolemiczny zwany jest również wstrząsem oligowolemicznym. Powstaje w wyniku utraty płynów wypełniających łożysko naczyniowe, a jego najczęstszą formą jest wstrząs krwotoczny. Hipowolemia może wystąpić także w efekcie odwodnienia na skutek biegunki lub wymiotów (zwłaszcza u dzieci) oraz w oparzeniach w mechanizmie przemieszczania płynów poza łożysko naczyniowe.
Definicja wstrząsu
Wstrząs zgodnie z definicją jest stanem zagrożenia życia wynikającym z krytycznego zmniejszenia efektywnego przepływu tkankowego. Powoduje to zmniejszenie dostawy tlenu i innych substancji energetycznych, a w konsekwencji początkowo odwracalne i nieodwracalne uszkodzenie komórek.
Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że wstrząs może mieć niezwykle zróżnicowane podłoże patofizjologiczne, a samo zaburzenie perfuzji tkankowej jest efektem końcowym wcześniej zaistniałych zmian patologicznych w organizmie.
Czym jest wstrząs hipowolemiczny?
Wstrząs hipowolemiczny jest czymś więcej niż tylko mechaniczną adaptacyjno-wyrównawczą reakcją na utratę objętości krwi krążącej. Oznacza również pojawienie się nieprawidłowej, nadmiernej reakcji organizmu.
Zjawisko to odpowiada najprawdopodobniej za sytuację, która prowadzi w przypadku przedłużającego się wstrząsu hipowolemicznego do nieskuteczności starań terapeutycznych.
Przyczyny
Do najczęstszych przyczyn tego stanu zaliczamy wspomnianą wcześniej utratę krwi, utratę osocza lub egzogenną utratę wody i innych płynów ustrojowych.
Zjawisko składa się ze skomplikowanych reakcji i mechanizmów regulacyjnych, które prowadzą następnie do manifestacji całości obrazu klinicznego jako wstrząsu hipowolemicznego.
Stadia
Wyróżnia się IV stadia wstrząsu hipowolemicznego.
Stadium I
Jest to utrata około 15% objętości krwi krążącej, która bywa z reguły dobrze tolerowana. Uwagę może zwracać jedynie pojawienie się tachykardii.
Pomimo kompensacyjnego wzrostu kurczliwości mięśnia sercowego może dojść do niewielkiego spadku wskaźnika sercowego. To z kolei może prowadzić do niewielkiego wzrostu systemowego oporu naczyniowego, zwłaszcza w przypadku towarzyszącej aktywacji układu współczulnego celem utrzymania stałej wartości ciśnienia tętniczego.
Stadium II
W przypadku utraty sięgającej około 15-35% powoli zaczyna zawodzić funkcjonowanie mechanizmów kompensacyjnych, pojawia się średnio nasilone niedociśnienie, zmniejszenie się wartości wskaźnika sercowego, a także reakcja ortostatyczna.
Dodatkowo następuje nasilony wzrost systemowego oporu naczyniowego.
Stadium III
Pacjenci, u których w przebiegu urazu doszło do utraty 30-40% krwi krążącej, charakteryzują się nasiloną tachykardią, niedociśnieniem oraz zaburzeniami świadomości.
Stadium IV
Wstrząs hipowolemiczny manifestuje się w przypadku utraty krwi krążącej przekraczającej 40%. W związku z tym dochodzi do spadku wartości wskaźnika sercowego oraz perfuzji tkanek o ponad połowę.
Pojawiająca się kwasica mleczanowa zapowiada niekorzystne rokowanie przy obecności z reguły nieodwracalnych szkód w przebiegu wstrząsu krwotocznego.
W przypadku utrzymywania się utraty krwi przekraczającej 40% przez okres dłuższy niż 2 godziny należy liczyć się z brakiem skuteczności prowadzonej terapii.
Wstrząs krwotoczny
Stanowi odmianę wstrząsu hipowolemicznego. Podstawowym mechanizmem patologicznym jest w tym przypadku krwotok, czyli wynaczynienie krwi poza łożysko naczyniowe. Krwotok może przybrać różne postacie, najważniejszy podział jednak wyróżnia krwotok możliwy oraz niemożliwy do opanowania.
Stratę nieprzekraczającą 1/3 objętości krwi organizm może wyrównać samodzielnie na drodze przesunięcia płynów i albuminy pomiędzy przestrzeniami ustroju. Utrata większej ilości krwi prowadzi do wstrząsu hipowolemicznego.
Podsumowanie
Odpowiednio wczesne wykrycie wstrząsu i zdiagnozowanie przyczyny jego wystąpienia daje spore możliwości lecznicze.
Właściwe postępowanie na miejscu zdarzenia może znacznie spowolnić rozwój wstrząsu, co w szerszej perspektywie wydłuża czas na wdrożenie leczenia właściwego (przyczynowego leczenia w oddziale szpitalnym). W wielu przypadkach udaje się dobrze leczyć przedszpitalnie stosunkowo prostymi środkami, takimi jak eliminacja czynnika wywołującego, podaż płynów czy farmakoterapia.
Bibliografia
- Erdmann E., Kardiologia kliniczna, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2010.
- Witek P., Rodzaje wstrząsów jako stany nagłego zagrożenia życia, Kraków 2016.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
