Heparyna jest organicznym związkiem chemicznym należącym do polisacharydów. To czynnik naturalnie występujący w organizmie człowieka jako substancja hamująca krzepnięcie krwi. Heparyna znalazła również zastosowanie w medycynie.
Synteza i magazynowanie
Heparyna jest wytwarzana przez granulocyty zasadochłonne oraz komórki tuczne obecne w tkance łącznej. Zarówno synteza, jak i magazynowanie substancji ma miejsce we wspomnianych komórkach tucznych, których najwięcej znajduje się w płucach, błonie śluzowej jelit, naczyniach krwionośnych, wątrobie, nerkach i w wielu innych narządach.
We krwi heparyna występuje stale w ilości około 100 ug/L osocza.
Wydalanie
Okres półtrwania egzogennej heparyny w krwi wynosi średnio 90 minut, a rozrzut indywidualny mieści się w granicach od 30 do 360 minut. Zależy to od dawki, drogi i sposobu podania oraz od stanu fizjologicznego i czynnościowego ustroju.
Degradacja heparyny zachodzi w wątrobie, śledzionie, leukocytach i makrofagach. Część podanej heparyny (około 29%) w formie niezmienionej i w postaci metabolitów wydalana jest przez nerki wraz z moczem.
Heparyna – funkcje
Heparyna blokuje aktywność wielu czynników, przede wszystkim działanie trombiny na fibrynogen. W efekcie hamuje krzepnięcie krwi. Uznano, że działanie antykoagulacyjne stanowi najważniejszą biologiczną czynność heparyny. Heparyna zwiększa aktywność antytrombiny aż około 1000 razy i hamuje proces przekształcania się protrombiny w trombinę.
Należy wiedzieć, że substancja nie ma wpływu na szybkość biosyntezy czynników krzepnięcia, lecz działa wyłącznie na ich formy juz zsyntetyzowane, hamując ich aktywność.
Do jej funkcji nie związanych z krzepnięciem należą:
- oddziaływanie na niektóre hormony i składniki dopełniacza;
- udział w przebiegu reakcji alergicznych i zapalnych;
- neutralizowanie leków i toksyn;
- udział w rozroście komórek;
- aktywacja i uwalnianie z tkanek lipazy lipoproteinowej.
Wykazano, że związek działa przeciwmiażdżycowo, zmniejszając ryzyko wystąpienia tej choroby cywilizacyjnej. Dzieje się tak, ponieważ uwalnia on ze śródbłonka wspomnianą wyżej lipazę lipoproteinową i tym samym przyspiesza powysiłkowe oczyszczanie osocza z lipidów.
Heparyna w medycynie
W medycynie stosuje się heparynę niefrakcjonowaną jako skuteczny antykoagulant, którego zadaniem jest właśnie zapobieganie krzepnięciu krwi. Stosuje się ją w stanach zagrożenia życia, podczas podejrzenia wystąpienia zakrzepicy. Należy jednak mieć na uwadze, że jej stosowanie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem krwawienia.
Heparyna wprawdzie działa przeciwzakrzepowo, jednak nie rozpuszcza istniejących już skrzepów włóknikowych.
Zastosowanie
W medycynie heparynę wykorzystuje się w przypadku:
- ostrych zespołów wieńcowych;
- żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej;
- ostrych obwodowych zatorów tętniczych;
- hemodializy;
- ostrych i przewlekłych koagulopatii, np. zespołu rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego.
Heparyna przydatna jest również podczas operacji z krążeniem pozaustrojowym, należy ją jednak bezwzględnie i natychmiastowo odstawić, jeśli wystąpią obfite krwawienia. Wówczas podaje się siarczan protaminy, który neutralizuje działanie heparyny i zapobiega nadmiernym krwawieniom. Skutkiem stosowania heparyny jest między innymi zmniejszenie liczby trombocytów w osoczu krwi.
Przeciwwskazania
Heparyny nie wolno stosować w przypadku:
- skaz krwotocznych;
- rozwarstwienia aorty;
- wszelkich objawów krwawienia ze strony układu pokarmowego;
- objawowego nadciśnienia wrotnego.
Są to przeciwwskazania bezwzględne. Do względnych należą:
- ciężka niewydolność wątroby czy nerek;
- guzy mózgu;
- retinopatia cukrzycowa;
- niekontrolowane nadciśnienie tętnicze;
- nakłucia tętnic.
Zawsze to jednak lekarz decyduje o podaniu tego leku, gdyż niekiedy nawet w przypadku przeciwwskazań względnych może się do okazać niezbędne do przeżycia pacjenta.
Bibliografia
- Dąbrowska J., Wiśniewski E., Biologiczne i terapeutyczne właściwości heparyny, Medycyna Weterynaryjna, 11/1996.
- Kałaska B., Mikłosz J., Sokołowska E., Mogielnicki A., Blaski i cienie współczesnej farmakoterapii antykoagulacyjnej, Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego WUM, 10/2016.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
