Ćwiczenia izometryczne polegają na czynnym napinaniu mięśni, bez zmiany odległości ich przyczepów. W związku z tym ćwiczenia te nie powodują ruchu w stawie. Ich celem jest przeciwdziałanie zanikom mięśniowym, a także utrzymywanie mięśni w czynnej aktywności.
W rehabilitacji często stosowane jest wzmacnianie mięśni za pomocą ćwiczeń:
- izometrycznych;
- izotonicznych;
- izokinetycznych.
Ćwiczenia izometryczne – opis
Ćwiczenia izometryczne mogą być rozpoczynane bardzo wcześnie w programie rehabilitacyjnym, ponieważ nie wymagają ruchu w stawie. Zmniejszają ryzyko podrażnienia stawów, przez co ograniczają także niebezpieczeństwo bólu czy obrzęku.
Do największych zalet tego rodzaju ćwiczeń zalicza się:
- zwiększanie siły statycznej mięśni;
- niewielki wpływ na utrzymanie potencjału tlenowego mięśni;
- opóźnianie osłabienia i zaniku mięśni u osób unieruchomionych;
- zmniejszanie obrzęków, ponieważ skurcz izometryczny wspomaga pompę mięśniową, odprowadza płyn tkankowy i krew żylną oraz zmniejsza filtrację kapilarną;
- pobudzanie mechanoreceptorów w torebkach stawowych i okolicznych więzadłach.
Dodatkowo ćwiczenia te nie wymagają specjalistycznego sprzętu (w związku z czym są łatwe do wykonania nawet w warunkach domowych), a także nie są szczególnie czasochłonne. Uznaje się, że trening izometryczny znosi napięcie psychiczne, a tym samym wpływa korzystnie na samopoczucie.
Z kolei wadą ćwiczeń izometrycznych jest ograniczenie ich oddziaływania tylko do określonego kąta w stawie, przy którym są one wykonywane. Ich wynik może się odnosić najwyżej do zakresu 10-15 stopni w każdą stronę w stosunku do kąta ćwiczeń. W związku z tym bardzo ważne jest wykonywanie tych ćwiczeń przy różnych kątach w stawie.
Objaw Valsalvy
Podczas wykonywania ćwiczeń izometrycznych może wystąpić objaw Valsalvy, który prowadzi do zwiększenia ciśnienia w klatce piersiowej. Powoduje to wzrost ciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego krwi poza normalne wartości.
Właśnie z tego względu ćwiczenia izometryczne powinny być ostrożnie stosowane u chorych na serce lub nadciśnienie.
Metodyka
Czynne napięcie mięśni powinno trwać około 5-6 sekund (wiele źródeł podaje przedział czasowy od 6 do 10 sekund), po czym następuje 10-sekundowe rozluźnienie. Dodatkowo wartość skurczu musi przekraczać 70% maksymalnych możliwości chorego.
Każde ćwiczenie chory powinien powtórzyć 3-4 razy w ciągu dnia, a jedna seria powinna zawierać po 10-20 napięć. Do zwiększania siły statycznej wymaganych jest 10 powtórzeń w jednej serii.
Często praktykuje się zasadę „dziesięciu”, która polega na wykonaniu 10 powtórzeń danego ćwiczenia w 10 seriach dziennie, przy czym czas trwania skurczu również wynosi 10 sekund.
Przykłady ćwiczeń
- Leżenie tyłem, wciskanie w materac kolejno: pięt, tylnej części goleni, ud, pośladków, grzbietu, strony dłoniowej rąk.
- Pozycja wyjściowa: siedzenie przy stole, kończyny górne zgięte w stawach łokciowych do 90 stopni i oparte grzbietem dłoni o blat. Współćwiczący przykłada opór na wewnętrzną część nadgarstków, natomiast zadaniem ćwiczącego jest napięcie mięśni i próba zgięcia kończyn w stawach łokciowych.
- Leżenie tyłem, kończyny dolne zgięte w stawach kolanowych i stawach biodrowych, oparte stopami o podłoże. Między kolanami umieszczamy niewielką, gumową piłkę. Ćwiczący ściska ją wykorzystując siłę mięśni przywodzicieli.
- Pozycja wyjściowa: siedzenie na krześle z oparciem. Do jednej z rąk pacjenta wkładamy gumową, niewielką piłeczkę. Jego zadaniem jest ściskanie jej i wzmacnianie tym sposobem siły chwytu.
Wskazania
Wskazaniami do ćwiczeń izometrycznych są:
- znacznego stopnia osłabienie siły mięśniowej – 1 w skali Lovetta;
- unieruchomienie w łóżku;
- zaawansowane zmiany stawowe;
- wszelkie sytuacje, gdy ruch w stawie jest przeciwwskazany;
- unieruchomienie, np. opatrunkiem gipsowym.
Zobacz również: Kinezyterapia – podział ćwiczeń.
Bibliografia
- Zembaty A., Kinezyterapia, tom II, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2003.
- Kiwerski J., Rehabilitacja Medyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
- Kwolek A., Rehabilitacja Medyczna, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2012.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
