Staw krzyżowo-biodrowy (łac. articulatio sacroiliaca) stanowi połączenie między kością miedniczną a kością krzyżową. W stawie tym możliwe są niewielkie ruchy wokół osi poprzecznej.
Staw krzyżowo-biodrowy – budowa
Staw krzyżowo-biodrowy składa się z kości krzyżowej i kości biodrowej. Jest to staw płaski o niewielkiej ruchomości i wzmocniony bardzo silnymi więzadłami.
Kość krzyżowa jest zawieszona w stawach krzyżowo-biodrowych na niezwykle silnych więzadłach krzyżowo-biodrowych grzbietowych, a także nieco słabszych więzadłach krzyżowo-biodrowych brzusznych i więzadłach międzykostnych.
Staw krzyżowo-biodrowy – funkcje
W stawach krzyżowo-biodrowych występują stabilizatory bierne, których zadaniem jest utrzymywanie ciężaru tułowia i kończyn górnych oraz zapobieganie dalszemu wklinowaniu kości krzyżowej między kości miedniczne.
Zobacz również: Więzozrosty miednicy.
Dzięki więzadłom następuje zmniejszenie wstrząsów przenoszonych z miednicy na kręgosłup, ponieważ więzadła krzyżowo-guzowe i więzadła krzyżowo-kolcowe są dodatkowym wzmocnieniem i zapobiegają nadmiernym ruchom w stawie krzyżowo-biodrowym. Zapobiegają również odchylaniu się wierzchołka kości krzyżowej do tyłu.
Zobacz również: Zablokowanie stawu krzyżowo-biodrowego.
Staw krzyżowo-biodrowy – testy funkcjonalne
Do testów funkcjonalnych badających stawy krzyżowo-biodrowe zalicza się następujące testy:
- dystrakcji;
- kompresji;
- pchnięcia uda;
- Gaenslena (drugi objaw Mennella);
- pchnięcia kości krzyżowej;
- test stabilności stawu krzyżowo-biodrowego;
- test wyprzedzania.
Wszelkie patologia dotyczące więzadeł, mięśni bądź samego połączenia stawów będą w konsekwencji prowadzić do destabilizacji stawów i dolegliwości bólowych.
Zobacz również: Testy funkcjonalne w fizjoterapii.
Test dystrakcji
Pozycją wyjściową pacjenta jest leżenie tyłem na kozetce. Fizjoterapeuta przykłada siłę skierowaną od przodu do tyłu na oba kolce biodrowe przednie górne. Czynność wywołująca ból wskazuje na dolegliwości w stawach krzyżowo-biodrowych.
Test kompresji
Pozycje wyjściowa to leżenie bokiem przy stawie biodrowym i stawie kolanowym zgiętym do 90 stopni. Osoba badająca przykłada siłę skierowaną do podłoża przez szczyt grzebienia biodrowego w celu wywołania kompresji w stawie.
Test pchnięcia uda
Pacjent leży tyłem z jedną kończyną dolną zgiętą w stawie biodrowym do 90 stopni i lekko przywiedzioną. Fizjoterapeuta stabilizuje jedną ręką kość krzyżową, natomiast drugą wywiera osiowy nacisk na kość udową w kierunku kozetki. Tym sposobem wywoływana jest tylna siła ścinająca na staw krzyżowo-biodrowy.
Test Gaenslena
Pacjent leży tyłem z jedną kończyną dolną zwieszoną poza kozetkę. Fizjoterapeuta zgina drugą kończynę w stawie biodrowym i stawie kolanowym w kierunku klatki piersiowej. Następnie wykonuje mocny nacisk przemieszczając i oddalając kończyny od siebie. W ten sposób na staw krzyżowo-biodrowy aplikowana jest siła skręcająca.
Test pchnięcia kości krzyżowej
Pacjent leży przodem na kozetce. Fizjoterapeuta aplikuje siłę wywołującą ślizg skierowany od tyłu do przodu na środek kości krzyżowej. Tym sposobem wytwarza siły ścinające w obu stawach krzyżowo-biodrowych. Dolegliwości bólowe wskazują na patologiczne zmiany w obrębie stawów.
Test stabilności stawu krzyżowo-biodrowego
Pacjent leży na brzuchu oraz prostuje staw biodrowy do 10 stopni. Jeśli podczas wykonywania tego ruchu miednica ulegnie skręceniu w stronę unoszonej kończyny, prawdopodobnie doszło do dysfunkcji stawu.
Test ten można wykonać również leżąc na plecach. Wówczas pacjent wykonuje lekkie zgięcie kończyny dolnej w stawie biodrowym. W warunkach fizjologii w trakcie wykonywania tego lub wspomnianego wyżej ruchu miednica nie ulega skręcaniu ani nie pojawia się ból.
Test wyprzedzania
Aby wywołać objaw wyprzedzania, należy ustawić pacjenta w pozycji wyjściowej, czyli stanie prosto. Fizjoterapeuta znajdujący się z tyłu przykłada palce tuż poniżej kolców biodrowych tylnych górnych. Następnie pacjent wykonuje powolny i głęboki skłon w przód przy wyprostowanych kończynach dolnych w stawach kolanowych. Jeśli fizjoterapeuta wyczuje, że jeden z jego kciuków przemieszcza się bardziej niż drugi, można podejrzewać ograniczenie ruchomości stawu krzyżowo-biodrowego.
Staw krzyżowo-biodrowy – leczenie
W zależności od przyczyny dolegliwości, często w leczeniu bólu stawu krzyżowo-biodrowego wykorzystuje się terapię manualną. Na poniższym filmie fizjoterapeuta Kamil z naszego Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak wygląda mobilizacja stawu krzyżowo-biodrowego u jednej z pacjentek, która zgłosiła się z bólem.
W terapii stawów krzyżowo-biodrowych stosuje się również mobilizację kości krzyżowej. Poniżej możemy zobaczyć dwie techniki z terapii manualnej.
1. Mobilizacja kości krzyżowej w kierunku doczaszkowym:
2. Mobilizacja kości krzyżowej w kierunku doogonowym:
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Wilczyński J., Korekcja wad postawy człowieka, Wydawnictwo Anthropos, Starachowice 2005.
