Ból stawu krzyżowo-biodrowego jest obecnie jedną z częstszych dolegliwości dotyczących aparatu ruchu. Może mieć wiele przyczyn, jednak zawsze wymaga oceny i diagnostyki specjalisty. Ignorowany ból może prowadzić do poważnych zaburzeń postawy i uszkodzeń innych struktur.
Stawy krzyżowo-biodrowe
Stawy krzyżowo-biodrowe charakteryzują się stosunkowo niewielką ruchomością, która wynosi około 4 stopni rotacji i 1,6 mm translacji. U mężczyzn zakresy te są dodatkowo nieznacznie mniejsze.
Omawiane stawy odgrywają niezwykle ważną rolę, ponieważ stabilizują kręgosłup podczas przenoszenia obciążeń oraz pełnią funkcję lokomocyjną. Miednica jako łącznik między górną częścią tułowia a kończynami dolnymi odgrywa bardzo ważną rolę dynamiczną w systemie szkieletowym oraz biomechanicznym człowieka. W pozycji stojącej pomaga w utrzymywaniu równowagi ciała oraz odpowiedniej koordynacji, co zapewnia minimalizację zmęczenia mięśni posturalnych i wydatku energetycznego. W trakcie lokomocji natomiast ułatwia transport sił wygenerowanych przez mięśnie między tułowiem a kończynami dolnymi.
Z czego wynika ból stawu krzyżowo-biodrowego?
Dolegliwości bólowe w obrębie stawów krzyżowo-biodrowych najczęściej wynikają z patologii bezpośrednio w obrębie tych stawów. Przyczyną może być zablokowanie lub nadruchomość, a także patologie w obrębie tkanki miękkiej otaczającej stawy. Poniżej przedstawiono najczęstsze przyczyny bólu w stawie krzyżowo-biodrowym:
- zablokowanie czynnościowe – wynika z przemieszczania się kości krzyżowej względem kości biodrowej. W efekcie ma miejsce zaryglowanie na wyniosłościach stawu, co z kolei uniemożliwia wykonanie ruchu powrotnego, powodując ból;
- hipermobilność – pojawia się rzadziej, a jej przyczyną jest nadmierne rozciągnięcie więzadeł i brak stabilności w trakcie wykonywanych ruchów. Powoduje to rozszerzenie się szpary stawowej, niestabilność stawu i konieczność generowania większego napięcia przez tkanki miękkie;
- ciąża – szczególnie zaawansowana, której następstwem jest szereg zmian w układzie narządu ruchu. Rosnący brzuch zmienia środek ciężkości ciała, co znacznie rzutuje na stawy krzyżowo-biodrowe. Ich ból dotyczy do 80% kobiet w ciąży;
- czynniki zewnętrzne (mechaniczne) – przeciążenia, wypadki komunikacyjne, upadki;
- błędy treningowe – np. podnoszenie ciężarów w niewłaściwy sposób.
Szczególną grupą osób narażonych na występowanie dolegliwości w obrębie stawu krzyżowo-biodrowego są osoby po 45. roku życia oraz osoby prowadzące siedzący tryb życia. Należy przy tym pamiętać, że dysfunkcja stawu krzyżowo-biodrowego nie musi łączyć się z odczuwaniem bólu. Możliwa jest sytuacja nieprawidłowej czynności stawu pod postacią sztywności lub niestabilności bez odczuwania dolegliwości bólowych.
Jak wygląda ból stawu krzyżowo-biodrowego?
Ból stawu krzyżowo-biodrowego wynikający z patologii więzadeł, lokalizuje się najczęściej w okolicy kości krzyżowej i samego stawu. Czasem promieniuje on do pachwiny (lub do jąder u mężczyzn) oraz do kończyny dolnej. Bardzo często myli się ten ból z rwą kulszową lub dyskopatią.
W przypadku podrażnienia więzadła krzyżowo-guzowego odczuwa się dolegliwości w obrębie całej kończyny dolnej i pleców. Ból promieniuje często wzdłuż nogi, dochodząc aż do pięty. W efekcie następuje odruchowe napięcie mięśni tylnej części kończyny dolnej, co może dawać objawy pseudoneurologiczne lub pseudonaczyniowe.
Zablokowanie stawu odczuwa się najczęściej jako ból punktowy, dzięki czemu można dokładnie wskazać jego lokalizację. Mogą temu oczywiście towarzyszyć inne dolegliwości, głównie ze strony układu nerwowego (jeśli dochodzi do ucisku struktur nerwowych).
Wizyta u fizjoterapeuty
Do zdiagnozowania dysfunkcji stawu krzyżowo-biodrowego niezbędne jest przeprowadzenie wywiadu oraz badania przedmiotowego zawierającego: badania czynnościowe zakresu ruchu, specjalne testy uznane za specyficzne dla stawu krzyżowo-biodrowego. Wśród wspomnianych testów specyficznych wyróżnić należy pozycyjne testy palpacyjne, ruchowe testy palpacyjne oraz testy prowokacyjne. Do najpopularniejszych testów wykonywanych celem oceny czynności stawów krzyżowo-biodrowych należą:
- test Patricka;
- test Yeomana;
- objaw Derbolowskiego;
- objaw wyprzedzania;
- test uciskowy kości biodrowej;
- test Gaenslena.
Dobór poszczególnych testów następuje po przeprowadzeniu wywiadu i wstępnej oceny pacjenta. Na poniższym filmie fizjoterapeuta Kamil z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje przykład jednego z testów, czyli jak wywołać objaw wyprzedzania, który może wskazać na zablokowanie stawów krzyżowo-biodrowych:
W przypadku gdy dochodzi do podejrzenia zaburzeń układu nerwowego warto dodatkowo wykonać testy neurologiczne.
Fizjoterapeuta po zdiagnozowaniu problemu i dobierze najbardziej optymalną terapię dla danego pacjenta. Leczenie zależy bowiem od dokładnej przyczyny bólu. Przykładowo, jeśli ból wynika z zablokowania stawu, najskuteczniejsza będzie terapia manualna w połączeniu z kinezyterapią. Należy bowiem nie tylko przywrócić stawu do prawidłowej pozycji, ale również wzmocnić lub rozciągnąć otaczające go struktury. Fizjoterapeuta poinstruuje również pacjenta, w jaki sposób funkcjonować poza gabinetem. Bardzo często zmiana pozycji podczas snu zmniejsza lub całkowicie likwiduje ból. Dobrym pomysłem jest spanie na boku z nogami ugiętymi do 90 stopni, przy czym między kolanami powinna znajdować się poduszka.
Bibliografia
- Jagucka-Mętel W., Machoy-Mokrzyńska A., Nowicki A., Sobolewska E., Dolegliwości bólowe wynikające z zaburzeń stawów krzyżowo-biodrowych oraz więzadeł działających bezpośrednio i pośrednio na stawy, Pomeranian Journal of Life Sciences, 4/2017.
- Cichosz M., Kochański B., Dziweżek I., Kobylańska M., Polczyk A., Kałużny K., Zukow W., Aktualne standardy diagnostyki i leczenia dolegliwości bólowych miednicy ze źródłem w stawach krzyżowo-biodrowych, Journal of Education, Health and Sport, 6/2016.
- Majchrzycki M., Mrozikiewicz P., Kocur P., Bartkowiak-Wieczorek J., Hoffmann M., Stryła W., Seremak-Mrozikiewicz A., Grześkowiak E., Dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa u kobiet w ciąży, Ginekologia Polska, 81/2010.
Polecane produkty:
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
