Hipermobilność należy do spektrum zaburzeń, które dotyka od około 20% populacji na świecie. Oznacza to, że jest bardziej powszechna niż bycie leworęcznym. Bardzo często pozostaje niezauważona lub lekceważona. Terminem tym określa się nadmierną rozciągliwość tkanki łącznej i następczą zwiększoną ruchomość stawów. Zakres ich ruchomości znacznie przewyższa ten fizjologiczny, typowy dla większości populacji. Może to mieć poważne konsekwencje zdrowotne, w tym zwiększone ryzyko kontuzji stawowych i bólu stawów.
Przyczyny hipermobilności
Hipermobilność stawów towarzyszy wielu zespołom uwarunkowanym genetycznie, których elementem składowym są zaburzenia tkanki łącznej. Można ją zaobserwować m.in. w przebiegu następujących problemów zdrowotnych:
- zespół Ehlersa-Danlosa;
- zespół Marfana;
- wrodzona łamliwości kości;
- trisomia 21 pary chromosomów – zespół Downa;
- BHJS – łagodny zespół hipermobilności stawów.
Może również pojawić się bez konkretnej przyczyny, jest wówczas czynnikiem uwarunkowanym genetycznie lub dziedzicznym po rodzicach. Na rozwój hipermobilności wpływają także przeciążenia związane z urazami stawów i mięśni, zaburzenia hormonalne, brak ruchu w dzieciństwie oraz specyficzna dla każdego człowieka budowa anatomiczna.
Hipermobilność – objawy
Najczęściej dotknięte hipermobilnością stawy to: stawy kolanowe, stawy łokciowe, stawy ramienne, stawy nadgarstka oraz stawy palców dłoni. Problem ten może przebiegać całkowicie bezobjawowo, wówczas potwierdza się go pozytywnym wynikiem testu Beightona, przy czym pacjenci nie odczuwają dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego. Test ten jest w rzeczywistości listą 5 czynności oceniających nadmierną ruchomość w wybranych stawach, przyznając punkty za każdą zaobserwowaną hipermobilność. Mogą jednak pojawić się objawy typowe dla hipermobilności:
- nadwaga;
- bóle w obrębie stawów, kości i mięśni;
- niestabilność stawów i wzmożone ryzyko kontuzji, zwłaszcza skręceń i zwichnięć;
- chrupanie, trzeszczenie i przeskakiwanie w stawach;
- reumatyzm tkanek miękkich;
- wady postawy;
- zaburzenia czynności stawów skroniowo-żuchwowych;
- zaburzenia równowagi i koordynacji.
Hipermobilność patologiczna wymaga leczenia, czym zajmują się przeważnie fizjoterapeuci.
Na poniższym filmie możemy zobaczyć jak wygląda hipermobilność stawu ramiennego na przykładzie jednego z pacjentów naszego Centrum Fizjoterapeuty:
Zespół hipermobilności
Określenie „zespół hipermobilności” użyto po raz pierwszy w roku 1967. Opisano wówczas zwiększony ponad normę zakres ruchów w stawach u osób zdrowych dla danego wieku. Aktualnie stan taki określany jest jako niejednorodna, wieloukładowa, dziedziczna dysfunkcja tkanki łącznej. Ze względu na niejednorodny obraz chorobowy, stwarza trudności diagnostyczne i dopiero występujące dolegliwości bólowe pozwalają odróżnić nadmierną ruchomość stawów, postrzeganą jako zjawisko z pogranicza normy.
Elastyczność a mobilność
Nie należy mylić pojęć elastyczności z mobilnością. Mobilność to zakres ruchu kontrolowanego, w pełni świadomego. Jednym ze sposobów myślenia o mobilności jest połączenie elastyczności i siły. Giętcy ludzie często mają niewiele siły, a ich zdolność do przybierania imponujących pozycji jest uzależniona od siły zewnętrznej, takiej jak grawitacja, pomocna dłoń lub rekwizyt (np. guma oporowa). Elastyczność nie wpływa korzystnie na zdrowie, ponieważ słabe mięśnie nie są w stanie w pełni stabilizować ciała. Z kolei osoby mobilne są w stanie wykonać imponujące pozycje z użyciem siły własnych mięśni (jest to wysoce pożądane i wpływa korzystnie na zdrowie). Większość osób z hipermobilnością powinna zacząć wzmacniać mięśnie, ponieważ (wbrew nazwie tego spektrum) wykazuje elastyczność, a nie mobilność mięśni.
Hipermobilność – terapia
Chociaż ćwiczenia nie pomogą w osiągnięciu lepszej „sztywności” rozciągniętych ścięgien czy więzadeł, wskazane jest wzmacnianie siły mięśniowej oraz propriocepcji okolicy dotkniętego hipermobilnością stawu. Zapewni to lepszą jego stabilizację i zmniejszy ryzyko kontuzji. Jeśli występują jakiekolwiek objawy ze strony hipermobilnego stawu, odpowiednio dobrany trening pomoże je załagodzić lub wręcz całkowicie wyeliminować. W terapii hipermobilności zachowuje się szczególną ostrożność przy ćwiczeniach rozciągających, a stretching stawowy jest całkowicie zabroniony.
Skuteczne metody fizjoterapeutyczne to: metoda PNF, ćwiczenia z wykorzystaniem taśmy Thera-Band, treningi wzmacniające z wykorzystaniem niestabilnego podłoża oraz profesjonalne treningi medyczne (treningi funkcjonalne). Uzupełniająco zastosować można kinesiotaping stabilizujący. Osoba z hipermobilnością powinna wybrać się na wizytę u fizjoterapeuty. Ustali on dalsze postępowanie i pomoże dobrać polecane przy tym problemie aktywności fizyczne.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Pereira C., Bridges A., Hipermobilność stawów, Wydawnictwo Vital, Białystok 2022.
- Mirska A., Kalinowska A., Topór E., Okulczyk K., Kułak W., Łagodny zespół hipermobilności stawów, Neurologia Dziecięca, 20/2011.
- Pocinki A., Joint Hypermobility and Joint Hypermobility Syndrome, 2010.
