Staw łokciowy (łac. articulatio cubiti) łączy ramię z przedramieniem. Jest to staw złożony, dwuosiowy, zawiasowo-obrotowy. Składa się z trzech stawów anatomicznie złączonych ze sobą i objętych wspólną torebką.
Staw łokciowy – budowa
Staw łokciowy składa się z dwóch stawów (zawiasowego i kulistego) współpracujących przy wykonywaniu zgięcia i wyprostu w stawie łokciowym oraz z jednego stawu obrotowego, czynnościowo niezależnego od poprzednich. Tymi trzema stawami są:
- staw ramienno-łokciowy;
- staw ramienno-promieniowy;
- staw promieniowo-łokciowy bliższy.
Staw ramienno-łokciowy
Główka stawu ramienno-łokciowego utworzona jest przez bloczek kości ramiennej, natomiast panewka przez wcięcie bloczkowe kości łokciowej. Panewka ograniczona jest przez wyrostek łokciowy oraz wyrostek dziobiasty. Staw ten umożliwia ruchy zgięcia oraz wyprostu, ponieważ ma budowę zawiasową.
Staw ramienno-promieniowy
Główkę stawu ramienno-promieniowego tworzy główka kości ramiennej, natomiast panewkę stanowi dołek głowy kości promieniowej. Staw ten umożliwia nawracanie i odwracanie przedramienia.
Staw promieniowo-łokciowy bliższy
Staw promieniowo-łokciowy bliższy jest stawem obrotowym. Główkę stanowi obwód stawowy głowy kości promieniowej, natomiast panewkę wcięcie promieniowe kości łokciowej i więzadło pierścieniowate. Panewka pokrywa około 1/4 obwodu głowy kości łokciowej. Staw ten umożliwia nawracanie i odwracanie przedramienia.
Więzadła stawu łokciowego
Staw łokciowy chronią więzadła łokciowe poboczne boczne i poboczne przyśrodkowe.
Więzadło poboczne boczne ma budowę wachlarzowatą, rozciąga się od przednio-dolnego brzegu nadkłykcia bocznego kości ramiennej i zakręca w dalszym odcinku wraz z więzadłem pierścieniowatym kości promieniowej. Składa się z 3 części:
- więzadła pierścieniowatego;
- więzadła pobocznego promieniowego;
- więzadła pobocznego łokciowego bocznego.
Więzadło poboczne przyśrodkowe jest trójkątne i składa się z 3 wiązek. Przednia i tylna rozpoczynają się na dolnym nadkłykciu przyśrodkowym, przy czym przednia kończy się na wyrostku dziobiastym, a tylna na wyrostku łokciowym. Wiązka poprzeczna biegnie od wyrostka łokciowego do wyrostka dziobiastego.
Mięśnie działające na staw łokciowy
Mięśnie działające na staw łokciowy można podzielić na następujące grupy:
- przednią – mięśnie te zginają staw łokciowy (np. mięsień dwugłowy ramienia czy mięsień ramienno-promieniowy);
- tylną – stanowią ją mięśnie prostowniki stawu łokciowego (np. mięsień trójgłowy ramienia, mięsień łokciowy);
- boczną – są to mięśnie prostowniki nadgarstka i palców;
- przyśrodkową – są to mięśnie zginacze nadgarstka i palców;
- pronatory i supinatory – mięśnie wykonujące nawracanie i odwracanie przedramienia.
Należy je wzmacniać i rozciągać, ponieważ regularne ćwiczenia mogą wpłynąć na zmniejszenie ryzyka wystąpienia wielu schorzeń stawu łokciowego.
Biomechanika stawu łokciowego
Zakresy prawidłowej ruchomości w stawie łokciowym zależne są od rodzaju wykonywanego ruchu. Poniżej przedstawiono normy zakresów ruchomości w stawie dla poszczególnych ruchów u osoby zdrowej:
- zgięcie – 140-150 stopni
- wyprost – 0-10 stopni
- supinacja przedramienia – 90 stopni
- pronacja przedramienia – 80-90 stopni
Przeprost w stawie łokciowym do 10 stopni uważa się za fizjologiczny, o ile występuje on symetrycznie i w historii pacjenta nie odnotowano urazów w jego obrębie. To zjawisko występujące przeważnie u dzieci oraz kobiet, ponieważ zauważa się u nich naturalnie większą mobilność stawów.
Supinacja i pronacja przedramienia wykonywana jest do 75 stopni wyłącznie dzięki działaniu stawów przedramienia, natomiast kolejne 15 stopni jest wynikiem pracy nadgarstka.
Zobacz również: Testy funkcjonalne dla stawu łokciowego.
Staw łokciowy – patologie
Staw łokciowy jest bardzo narażony na występowanie schorzeń w jego obrębie, ponieważ często jest przesilany podczas wykonywania czynności codziennych. Do najczęstszych zalicza się:
- złamania wyrostka dziobiastego i łokciowego;
- łokieć tenisisty;
- łokieć golfisty;
- skostnienia okołostawowe lub wewnątrzstawowe;
- przykurcz mięśni;
- zmiany zwyrodnieniowe.
Zobacz również: Zwichnięcie stawu łokciowego.
Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na ergonomię wykonywanej pracy.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
- Ignasiak Z., Janusz A., Jarosińska A., Anatomia człowieka, Wydawnictwo AWF Wrocław, Wrocław 2002.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
