Hormony tarczycy to związki chemiczne o właściwościach hormonalnych, oddziałujące praktycznie na cały organizm człowieka. Produkowane są przez gruczoł tarczowy zlokalizowany na przedniej powierzchni szyi. Wszelkie zaburzenia w obrębie gospodarki hormonalnej tarczycy negatywnie oddziałują na wiele aspektów zdrowotnych. Ich diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz endokrynolog.
Hormony tarczycy – rodzaje i działanie
Gruczoł tarczowy wydziela 2 główne hormony:
- tyroksynę (T4) – główny produkt wydzielniczy tarczycy. W swojej cząsteczce zawiera aż 4 atomy jodu, zatem odpowiednia podaż tego pierwiastka jest kluczowa dla zachowania zdrowia tarczycy. Jej dobowe wydzielanie wynosi około 80 ug. Tyroksyna pobudza rozpad tłuszczów do kwasów tłuszczowych i glicerolu, wspiera wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego, reguluje czynność gonad, nadzoruje całą gospodarkę hormonalną, zwłaszcza w kontekście glikokortykoidów i somatotropiny (hormonu wzrostu). Dodatkowo potęguje metabolizm i reguluje ciśnienie tętnicze krwi;
- trijodotyroninę (T3) – posiada w swojej cząsteczce 3 atomy jodu, a jej dobowe wydzielanie wynosi około 6 ug. Uczestniczy w metabolizmie węglowodanów i tłuszczów, nasila przemiany energetyczne, wykazuje działanie anaboliczne (choć nadmiar tego hormonu działa odwrotnie – nasila katabolizm). W wątrobie nasila glukoneogenezę oraz glikogenolizę.
Oba te hormony są pochodnymi aminokwasu tyrozyny, zatem do prawidłowego funkcjonowania tarczycy niezbędna jest zbilansowana dieta bogata w ten aminokwas. Jednocześnie należy zaznaczyć, że ich produkcja jest kontrolowana i inicjowana przez TSH (tyreotropinę). To hormon produkowany przez przysadkę mózgową, będący glikoproteiną składającą się z podjednostki A i B.
Dodatkowo należy zaznaczyć, że komórki okołopęcherzykowe tarczycy produkują kalcytoninę. Hormon ten odpowiada za regulację gospodarki wapniowej i fosforanowej w organizmie. Obniża stężenie wapnia zjonizowanego we krwi poprzez zwiększanie jego wydalania przez nerki i hamowanie przyswajania w jelitach.
Hormony tarczycy – normy
Normy poszczególnych hormonów tarczycy w dużej mierze zależą od wieku. W przypadku tyroksyny prezentują się następująco:
- do 3. miesiąca życia: 11,5-28,3 pmol/l;
- 3-12 miesiąc życia: 11,9-25,6 pmol/l;
- 1-6 lat: 12,3-22,8 pmol/l;
- 6-11 lat: 12,5-21,5 pmol/l;
- 11-20 lat: 12,6-21,0 pmol/l;
- osoby powyżej 20. roku życia: 12,0-22,0 pmol/l.
Zawsze należy jednak kierować się zakresami referencyjnymi udostępnianymi przez laboratorium analityczne na wynikach badań. Normy dla trijodotyroniny są następujące:
- noworodki: 2,65-9,68 pmol/l;
- do 3 miesiąca życia: 3,00-9,28 pmol/l;
- 3-12 miesiąc życia: 3,30-8,95 pmol/l;
- 1-6 lat: 3,69-8,46 pmol/l;
- 6-11 lat: 3,88-8,02 pmol/l;
- 11-20 lat: 3,93-7,70 pmol/l;
- osoby powyżej 20. roku życia: 3,1-6,80 pmol/l.
Norma laboratoryjna poziomu kalcytoniny wynosi od około 8,3 do 22,0 pmol/L.
Badanie hormonów tarczycy
W celu oceny poziomu poszczególnych hormonów tarczycy, należy wykonać klasyczne badanie krwi. Pobiera się więc próbkę krwi z żyły łokciowej i oddaje do analizy laboratoryjnej. Wyniki dostępne są przeważnie na drugi dzień lub w pilnych przypadkach jeszcze tego samego dnia. Wskazania do badania hormonów tarczycy:
- nagłe, nadmierne wypadanie włosów;
- utrata masy ciała bez konkretnej przyczyny lub wręcz odwrotnie – niekontrolowane tycie;
- zaburzenia apetytu;
- zgrubienia na przedniej części szyi;
- depresja, wahania nastroju, zaburzenia samopoczucia;
- zaburzenia pamięci;
- uczucie ciągłego zimna, w tym zimne stopy i zimne dłonie;
- zmęczenie;
- nadmierna senność;
- obrzęk węzłów chłonnych w okolicy szyi;
- nagła zmiana barwy głosu, chrypka;
- bóle i obrzęk szyi i gardła;
- patologiczna łamliwość kości;
- zaparcia i zaburzenia trawienia;
- łuszcząca się, przesuszona skóra i suche włosy;
- niskie ciśnienie tętnicze krwi (niedociśnienie tętnicze);
- nadpotliwość.
Mogą one wskazywać na choroby tarczycy, wśród których najczęściej rozpoznaje się nadczynność tarczycy (nadmierna produkcja hormonów tarczycy) i niedoczynność tarczycy (niedostateczna produkcja hormonów tarczycy). Ponadto nierzadko diagnozuje się również chorobę Gravesa-Basedowa, chorobę Hashimoto oraz nowotwór tarczycy. Badanie hormonów tarczycy wykonuje się rutynowo w monitorowaniu leczenia tych chorób.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Dubczak I., Niemczyk L., Fizjologia hormonów tarczycy i przyczyny zaburzeń tarczycowych w przewlekłej niewydolności nerek, Neprol. Dial. Pol. 2016, 20, 258-261.
- Silverthorn D., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
