Tyroksyna to jeden z hormonów wydzielanych przez gruczoł tarczowy (drugim jest trijodotyronina). Jest aminokwasem zawierającym jod, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Szacuje się, że w warunkach fizjologicznych organizm dorosłego człowieka produkuje około 20 razy więcej tyroksyny niż trijodotyroniny.
Synteza tyroksyny
Substratem niezbędnym do wytwarzania hormonów tarczycy jest jod. Spożyty jod ulega redukcji do jodku i w tej postaci jest wchłaniany. Aby utrzymać prawidłową czynność tarczycy osoba dorosła powinna dostarczać wraz z dietą około 150 ug tego pierwiastka. Tyroksyna jest więc jodowanym pochodnym aminokwasu tyrozyny. Produkcja omawianego hormonu następuje w obrębie tyreoglobuliny, na pograniczu błony komórkowej i koloidu.
Komórki tarczycy transportują jodek czynnie z krwi krążącej wbrew gradientowi stężeń (stężenie jodu jest w komórkach tarczycy aż 30-40 krotnie wyższe niż w osoczu). Za transport ten odpowiada symporter sodowo-jodkowy, czyli specyficzne białko. Następnie jodek jest utleniany przez H2O2 przy udziale enzymu peroksydazy tarczycowej i przyłączany do cząsteczek tyrozyny związanych z tyreoglobuliną. W efekcie powstaje monojodotyrozyna, po czym dijodotyrozyna. Dwie cząsteczki dijodotyrozyny ulegają kondensacji , tworząc tyroksynę.
Proces produkcji tyroksyny jest ściśle kontrolowany przez podwzgórze i przysadkę mózgową. Gdy jego poziom w organizmie spada – podwzgórze wydziela związki pobudzające tarczycę do większej produkcji swoich hormonów.
Za co odpowiada tyroksyna?
Tyroksyna pełni przede wszystkim funkcje regulujące metabolizm, czyli między innymi warunkuje rozpad tłuszczów oraz wchłanianie glukozy. Nie jest to jednak wyłączna jej czynność. Do pozostałych bardzo ważnych zadań tego hormonu możemy zaliczyć:
- wspieranie funkcjonowania gruczołów płciowych;
- warunkowanie laktacji i płodności;
- pobudzanie procesów utleniania zachodzących w komórkach;
- zwiększanie efektów działania somatotropiny i glikokortykoidów;
- wspieranie prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego młodych organizmów.
Niedobór tego hormonu widać stosunkowo szybko, ponieważ objawy są uciążliwe i zazwyczaj wyraźnie widoczne.
Niedobór tyroksyny
Zbyt mała ilość tyroksyny ma miejsce zazwyczaj przy niedoczynności tarczycy. Prowadzi do obniżenia poziomu przemiany materii (ryzyko nadwagi i otyłości, szybsze przybieranie na wadze), zmniejszenia aktywności psychomotorycznej oraz występowania obrzęków śluzowatych. Zauważa się również obniżenie samopoczucia, senność w ciągu dnia i problemy z koncentracją. Przy niedoczynności tarczycy mogą wystąpić obniżenie libido, trudności z zajściem w ciążę czy bradykardię. Typowe są zmiany wizualne – przerzedzenie włosów, suchość skóry.
Nadmiar tyroksyny
Zupełnie odwrotnym zjawiskiem jest nadprodukcja tyroksyny, która może mieć miejsce przy nadczynności tarczycy i wielu innych chorobach. Do typowych objawów tego stanu zaliczamy tachykardię, nerwowość, nadpobudliwość. Może pojawić się charakterystyczny wytrzeszcz gałek ocznych, a taka osoba znacznie szybciej się męczy. Aby ocenić poziom hormonów tarczycy należy wykonać badanie morfologiczne.
Kiedy zbadać poziom tyroksyny?
Badanie morfologiczne jest stosunkowo szybkim i prostym sposobem na ocenę poziomu hormonów, w tym hormonów tarczycy. Próbka krwi to niewielka cena za to, aby zdiagnozować lub wykluczyć problemy zdrowotne związane z tarczycą. Do wykonania takiego badania powinno skłonić nas pojawienie się następujących objawów:
- senność;
- nagła utrata masy ciała lub nagłe przybranie na wadze;
- problemy ze skórą czy kondycją włosów;
- ogólne zmęczenie, szybsza męczliwość podczas codziennych aktywności;
- nadmierny apetyt;
- zgrubienia na szyi, wole;
- problemy z pamięcią, trudności w skupieniu się na wykonywanym zadaniu.
Badanie hormonów tarczycy powinny wykonać wszystkie osoby, które posiadają dodatki wywiad rodzinny, czyli osoby, których najbliższe osoby cierpią na problemy z tarczycą. Wskazaniem jest jednak nie tylko podejrzenie nadczynności lub niedoczynności tarczycy, ale i: schorzeń przysadki mózgowej, niepłodności u kobiet, nowotworów tarczycy.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
