Nadmierna senność (hipersomnia) w ciągu dnia jest poważnym problemem klinicznym – występuje niemal tak często jak bezsenność. Może mieć różne natężenie – bardzo silne występuje u 5% społeczeństwa i uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. O ile wzmożona senność po całym dniu obowiązków czy ciężkiej pracy jest zjawiskiem fizjologicznym, o tyle pojawianie się epizodów senności w ciągu dnia bez konkretnych powodów nie może być uznana za normę.
Nadmierna senność – przyczyny
Przyczyną nadmiernej senności mogą być pierwotne (endogenne) zaburzenia snu, takie jak:
- narkolepsja;
- hipersomnia idiopatyczna;
- zespół Kleinego-Levina.
Hipersomnia występuje także w zaburzeniach prowadzących do przerwania snu, takich jak:
- bezdechy senny;
- okresowe ruchy kończyn;
- schorzenia układu nerwowego – np. wodogłowie komunikujące, strukturalne uszkodzenie mózgu;
- schorzenia ogólne – np. infekcje, zaburzenia wydzielania wewnętrznego (hipoglikemia i niedoczynność tarczycy), przewlekła niewydolność nerek.
Nadmierna senność w ciągu dnia może być również konsekwencją zaburzeń psychicznych lub pojawiać się wskutek działania lub odstawienia substancji psychoaktywnych. Jest objawem typowym dla różnych form depresji i zaburzeń nastroju, a niekiedy nawet dla schizofrenii. Może być skutkiem ubocznym przyjmowania leków nie związanych z terapią zaburzeń psychicznych. Do pozostałych przyczyn nadmiernej senności zaliczamy:
- otyłość i nadwagę;
- infekcje bakteryjne lub wirusowe;
- cukrzycę;
- przebyte urazy głowy;
- niedożywienie;
- nadużywanie środków odurzających;
- alkoholizm i zespół abstynencyjny.
Przyczyn jest wiele, dlatego tak istotna jest odpowiednia diagnostyka problemu. Fizjologiczna, prawidłowa senność powinna pojawić się późnym wieczorem po całym dniu obowiązków, po cięższych aktywnościach fizycznych lub umysłowych oraz przy długim okresie czuwania.
Nadmierna senność – objawy
Senność to objaw odnoszący się do przewlekłego zmęczenia oraz braku energii w ciągu dnia bez określonej przyczyny. Typowe są:
- problemy z pamięcią i koncentracją;
- rozdrażnienie, wahania nastroju;
- omamy przysenne;
- senność pojawiająca się po jedzeniu, podczas czytania, oglądania telewizji czy jakiejkolwiek czynności;
- spowolnienie mowy;
- nieustanne uczucie lęku.
Osoba z nadmierną sennością nie jest zdolna do wykonywania czynności dnia codziennego z dużą motywacją i energią. Praca zawodowa czy obowiązki domowe są wykonywane jedynie w takim stopniu, aby można uznać je za wykonane. Nie zauważa się w ich trakcie zaangażowania czy dobrego samopoczucia. Dodatkowo takie osoby są mniej otwarte w relacjach z ludźmi i nie wykazują się dużą rozmownością.
Nadmierna senność – diagnostyka
Jeśli nadmierna senność występuje bez konkretnej przyczyny, podstawą jest wykonanie badań moczu i krwi. Szczególnie pod kątem hormonów tarczycy i czynnika OB. Jednocześnie należy przeanalizować swoją codzienną dietę – czy jest bogata w witaminy, minerały, antyoksydanty i wodę mineralną? Czy posiłki są spożywane regularnie, o stałych porach? Jeśli badania wyjdą pozytywnie warto zdecydować się na konsultację psychiatryczną oraz tomografię głowy (wykluczenie ewentualnych guzów).
Badaniem charakterystycznym przy nadmiernej senności jest tzw. test wielokrotnej latencji snu. W jego trakcie specjalista rejestruje szybkość zasypiania oraz czynność bioelektryczną mózgu, co wykonuje się w trakcie pięciu 20-minutowych drzemek zaplanowanych w ciągu dnia co 2 godziny. Jeśli średni czas potrzebny do zaśnięcia wynosi mniej niż 5 minut, można mówić o nadmiernej senności.
Jak leczyć nadmierną senność?
Leczenie zależy od przyczyny, która wywołała senność. Jeśli senność pojawia się wskutek nadmiaru obowiązków, wyczerpania czy nadmiernego stresu w życiu codziennym, najlepiej jest odespać kilka godzin i zmniejszyć ilość zadań do wykonania w ciągu dnia. Przepracowywanie się z pewnością nie wpływa korzystnie na zdrowie. Z kolei jeśli przyczyną są niedobory składników odżywczych konieczna będzie modyfikacja diety. Można to zrobić samemu lub pod okiem doświadczonego dietetyka. O odpowiednią dietę warto zadbać zawsze, bez względu na przyczynę senności. Wprowadzenie do jadłospisu świeżych owoców i warzyw będzie stanowić naturalne źródło energii. Można również suplementować koenzym Q10, który wpływa na tworzenie się cząsteczek energii w naszym organizmie.
Cukrzyca, choroby układu nerwowego, nowotwory i inne schorzenia będą wymagać leczenia przyczynowego. Na ogół ustabilizowanie chorób skutkuje wzrostem poziomu energii w ciągu dnia. Leki, których skutkiem ubocznym jest nadmierna senność, warto zamienić na inne, o podobnym działaniu leczniczym. Ewentualne guzy mózgu najprawdopodobniej będzie trzeba wyciąć. Choroby o podłożu psychicznym będą wymagać leczenia psychiatrycznego.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 kapsułki
Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wichniak A., Waliniowska E., Wierzbicka A., Czasak K., Musińska I., Szatkowska E., Jernajczyk W., Jarema M., Jakość snu i senność w ciągu dnia w zaburzeniach psychotycznych z kręgu schizofrenii w trakcie leczenia lekami przeciwpsychotycznymi, Psychiatria Polska, 2/2009.
- Szelenberger W., Hipersomnie pochodzenia ośrodkowego, Pneumonologia i Alergologia Polska, 1/2007.
- Szaulińska K., Antosik-Wójcińska A., Paszkowska E., Święcicki Ł., Jarema M., Wichninak A., Nadmierna senność w ciągu dnia i zaburzenia poznawcze u pacjenta z chorobą afektywną dwubiegunową – opis przypadku, Psychiatria Polska, 3/2017.
