Koenzym Q10

Koenzym Q10 to związek organiczny pochodzenia niebiałkowego, niezbędny do sprawnego działania niektórych enzymów. Stanowi lipofilny antyoksydant obecny we wszystkich tkankach i komórkach organizmu człowieka.

Co to jest koenzym Q10?

Koenzym Q10 to cząsteczka zbudowana z pierścienia benzochinonowego i dziesięciu jednostek izoprenoidowych w bocznym łańcuchu poliprenylowym. Jest związkiem naturalnie występującym w organizmie człowieka, jednak jego synteza maleje wraz z wiekiem, począwszy od około 20. roku życia.

Omawiany związek występuje w formie:

• zredukowanej – jako ubichinol;
• utlenionej – jako ubichinon.
• pośredniej – jako rodnik ubisemichinonowy.

Ulega on cyklicznej redukcji i utlenianiu, a jego budowa jest podobna strukturalnie do budowy witaminy E i witaminy K.

Jak powstaje koenzym Q10?

Proces biosyntezy koenzymu Q10 rozpoczyna się w retikulum endoplazmatycznym a kończy w błonach aparatu Golgiego, skąd jest transportowany do innych organelli komórkowych. Do tej biosyntezy konieczna jest obecność:

• aminokwasu tyrozyny;
• 4-hydroksybenzoesanu;
• grupy poliprenylowej.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku bakterii i drożdży, ponieważ organizmy te produkują koenzym z choryzmianu. Należy wiedzieć, że biosynteza tego związku ulega nasileniu w niektórych sytuacjach, takich jak np. ekspozycja na nadmierny stres oksydacyjny, a także przy obecności witamin z grupy B (witamina B2, witamina B6, witamina B12), kwasu foliowego i kwasu pantotenowego.

Właściwości koenzymu Q10

Przede wszystkim należy wyróżnić przeciwutleniające działanie koenzymu Q10. Może przyjąć ono postać bezpośrednią lub pośrednią. Bezpośrednie działanie antyoksydacyjne wykazuje ubichinol, ponieważ redukując wolne rodniki tlenowe zapobiega peroksydacji lipidów oraz oksydacyjnym modyfikacjom białek i DNA. Z kolei działanie pośrednie polega na regeneracji przez koenzym Q10 innych antyoksydantów, między innymi witaminy E czy kwasu askorbinowego. Dzięki obecności omawianego związku, witaminy te są w stanie ponownie działać.

Działanie antyoksydacyjne koenzymu jest bardzo istotne przy prewencji wielu schorzeń i chorób, zwłaszcza cywilizacyjnych. Wykazano, że odpowiednia ilość koenzymu Q10 w organizmie może łagodzić objawy i chronić przed rozwojem chorób takich jak:

• miażdżyca;
• nadciśnienie tętnicze;
• nowotwory;
• choroba Alzheimera;
• depresja;
• otyłość.

Jednocześnie koenzym Q10 zapobiega przedwczesnemu starzeniu się organizmu.

Kolejną ważną funkcją tego związku jest udział w wytwarzaniu energii. Koenzym Q10 jest niezbędny, aby w mitochondriach mogła powstać energia pod postacią cząsteczek ATP. Energia natomiast jest konieczna, aby wszystkie komórki organizmu prawidłowo funkcjonowały i mogły przeprowadzać ważne, życiowe procesy.

Ponadto, koenzym Q10:

• zapobiega dysfunkcjom nabłonka;
• wpływa na integralność związków i substancji zlokalizowanych na powierzchniach monocytów;
• wytwarza mostki dwusiarczkowe u bakterii;
• stabilizuje błony komórkowe wszystkich komórek;
• stanowi lek II rzutu w leczeniu męskiej niepłodności;
• zwiększa poziom energii i wydolność, np. u sportowców;
• wpływa na integralność wolnych kanałów jonowych.

Jak wspomniano wcześniej, synteza koenzymu Q10 maleje wraz z wiekiem. Do pewnego okresu życia jego naturalna synteza pokrywa zapotrzebowanie organizmu, jednak później warto zdecydować się na suplementację.

Suplementacja koenzymu Q10

Koenzym Q10 ze względu na słabą rozpuszczalność w wodzie (chociaż można już znaleźć innowacyjne suplementy z koenzymem Q10 rozpuszczalne w wodzie, jednak ich koszt wyprodukowania jest bardzo wysoki, przez co wielu producentów pozostaje przy standardowej produkcji) i dużą masę cząsteczkową wchłania się bardzo powoli z przewodu pokarmowego. Po wchłonięciu w jelicie cienkim ulega włączeniu do chylomikronów i transportowi przez układ limfatyczny do krwiobiegu, gdzie pełni swoje funkcje.

Suplementy z koenzymem Q10 najczęściej dostępne są pod postacią kapsułek i tabletek. Powinny one zawierać również substancję oleistą, która rozpuszcza omawiany związek i zwiększa jego biodostępność, przy czym suplement należy dodatkowo przyjmować podczas posiłku. Jednocześnie na rynku można spotkać różnego rodzaju mieszanki składników aktywnych, np. koenzym Q10 + witamina E. To istotne, ponieważ koenzym w dużym stopniu zwiększa czynność i biodostępność witaminy E.

Warto pamiętać, że jednorazowe podanie koenzymu nie powoduje zmian w organizmie człowieka. Podstawą jest regularność przyjmowania suplementów. Zazwyczaj pierwsze efekty (takie jak poprawa samopoczucia, wzrost witalności i energii) widać po kilku tygodniach przyjmowania suplementu.

Bibliografia

1. Frączkowska K., Kopaczyńska M., Sawicka E., Długosz A., Wpływ koenzymu Q10 na stres oksydacyjny komórki indukowany ksenobiotykami, Inżynieria Biomedyczna, 4/2013.
2. Czarnic A., Bartosz M., Błaszczyk J., Andysz A., Błaszczyk-Suszyńska J., Wpływ suplementacji koenzymem Q10 na enzymatyczną obronę antyoksydacyjną krwinek czerwonych ludzi zdrowych, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2011.
3. Siemieniuk E., Skrzydlewska E., Koenzym Q10 – biosynteza i znaczenie biologiczne w organizmach zwierząt i człowieka, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 59/2005.

Koenzym Q10 kapsułki Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej...