Witamina K – funkcje, niedobór, źródła

Witamina K jest bardzo ważna w procesie krzepnięcia krwi. Odkryta została w 1929 roku. Od tego czasu dowiedziono, że istnieje w dwóch strukturalnie podobnych związkach, czyli K1 i K2. Uważano, iż oba związki mają w organizmie bardzo podobne role, ale ostatnie badania pokazują, że są one całkiem odmienne.

Witamina K i jej funkcje w organizmie

Witamina K1, znana również jako filochinon, wspomaga proces krzepnięcia krwi poprzez aktywację białek w wątrobie, które przenoszą wapń, fibryny i inne składniki w celu zainicjowania procesu krzepnięcia.

Z kolei witamina K2 (menachinon) wspiera i wzmacnia białka GLA takie jak MGP (Matrix GLA Protein), hamując zwapnienia między innymi w chrząstkach i naczyniach krwionośnych, chroniąc przed nadmiernym odkładaniem się wapnia (kierując go do tkanki kostnej). Zapobiega tym samym sztywnieniu i pękaniu naczyń krwionośnych, zapaleniu stawów, zatorów czy odkładaniu się kamieni w nerkach.

Ponadto reguluje również ilość wapnia w kościach nie dopuszczając do jego wyczerpania, które może prowadzić do osteoporozy. Nowe spojrzenie na rolę K2 pomaga wyjaśnić dlaczego miażdżyca i osteoporoza posiadają podobne czynniki ryzyka, w tym podwyższony poziom cholesterolu, siedzący tryb życia, palenie, wiek i są jednocześnie spotykane u wielu pacjentów.

Witamina K2 wykazuje także istotne funkcje niezwiązane z krzepnięciem i przepływem wapnia w organizmie. Wykazano, że bierze udział w aktywacji białek, które regulują wzrost i rozmnażanie komórek. Może to mieć potencjalnie duże znaczenie przy zapobieganiu raka. Wstępne badania i pierwsze analizy sugerują, że witamina K2 może chronić przed rakiem krwi, kości i prostaty.

Wykazano także, że suplementacja wysokimi dawkami witaminy K2 zapobiega nawrotowi raka wątroby po zabiegu. Dodatkowo stwierdzono, że przyczynia się do wytwarzania energii w komórkach, co można wykorzystać w leczeniu chorób związanych z nieprawidłową produkcją energii, takich jak choroba Parkinsona. Ze względu na wzrastającą ilość osób dotkniętych chorobami serca, osteoporozą czy rakiem, zainteresowanie badaczy witaminą K rośnie i jej ewentualnemu wkładowi w zapobieganie tym chorobom.

Podsumowując, witamina K:

• uczestniczy w formowaniu tkanki kostnej;
• jest niezbędna do wytwarzania czynnika przeciwkrwotocznego w wątrobie (przede wszystkim protrombiny);
• wpływa na zmiany metabolizmu kwasów nukleinowych;
• może uczestniczyć w karboksylacji białek;
• zapobiega określonemu rodzajowi hemofilii;
• posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze;
• działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo.

Niedobór witaminy K

Do przyczyn niedoboru można zaliczyć:

• spożywanie tłuszczów trans;
• mało zróżnicowaną dietę;
• używanie leków przeciwzakrzepowych;
• chorobę pęcherzyka żółciowego;
• choroba Crohna;
• spożywanie fast foodów i dużej ilości produktów mrożonych;
• pestycydy w żywności.

W efekcie hipowitaminozy zauważa się obniżony poziom protrombiny we krwi, co dotyczy głównie ludzi starszych u których występują zaburzenia trawienne i dysfunkcje wątroby. W związku z tym rozwijają się zaburzenia krzepnięcia krwi, co objawia się krwotokami z nosa, układu pokarmowego i moczowego. Natomiast w przypadku noworodków pojawia się skaza krwotoczna, czyli wymioty krwią z jelit.

Źródła witaminy K

W układzie pokarmowym człowieka witaminę K w niewielkiej ilości wytwarzają bakterie symbiotyczne. Jednak stosowanie antybiotyków czy upośledzone wchłanianie mogą prowadzić do jej niedoboru.

Najwyższy poziom stężenia witaminy K1 można znaleźć w zielonych liściach warzyw, niektórych olejach roślinnych, ziarnach, owocach oraz produktach mlecznych. W krajach Unii Europejskiej średni poziom zawartości witaminy K1 wynosi około 70-80 µg i jest mniejszy od zalecanego spożycia (80-120 µg). Ostatnie badania pokazują jednak, że i ta dawka może być za mała.

Poza wątrobą zwierząt, jednego z najbogatszych źródeł, witamina K2 występuje w fermentowanej żywności. Duże ilości można również znaleźć w sfermentowanej kapuście czy Natto. Japońskie tradycyjne danie z fermentowanych ziaren soi i bakterii Laseczki Siennej, to najbogatsze źródło witaminy K2. Można powiązać je śmiało z lepszym stanem zdrowia kości u Japończyków.

Bibliografia

1. Gawęcki J., Witaminy, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2002.
2. Kucharz J., Stajszczyk M., Kotulska A., (i inni), Rola witaminy K2 w metabolizmie kości i innych procesach patofizjologicznych – znaczenie profilaktyczne i terapeutyczne, Forum Reumatologiczne, 2/2018.

	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...
	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...