Witamina K – funkcje, niedobór, źródła

Witamina K jest bardzo ważna w procesie krzepnięcia krwi. Odkryta została w 1929 roku. Od tego czasu dowiedziono, że istnieje w dwóch strukturalnie podobnych związkach, czyli K1 i K2. Uważano, iż oba związki mają w organizmie bardzo podobne role, ale ostatnie badania pokazują, że są one całkiem odmienne.

Witamina K i jej funkcje w organizmie

Witamina K1, znana również jako filochinon, wspomaga proces krzepnięcia krwi poprzez aktywację białek w wątrobie, które przenoszą wapń, fibryny i inne składniki w celu zainicjowania procesu krzepnięcia.

Z kolei witamina K2 (menachinon) wspiera i wzmacnia białka GLA takie jak MGP (Matrix GLA Protein), hamując zwapnienia między innymi w chrząstkach i naczyniach krwionośnych, chroniąc przed nadmiernym odkładaniem się wapnia (kierując go do tkanki kostnej). Zapobiega tym samym sztywnieniu i pękaniu naczyń krwionośnych, zapaleniu stawów, zatorów czy odkładaniu się kamieni w nerkach.

Ponadto reguluje również ilość wapnia w kościach nie dopuszczając do jego wyczerpania, które może prowadzić do osteoporozy. Nowe spojrzenie na rolę K2 pomaga wyjaśnić dlaczego miażdżyca i osteoporoza posiadają podobne czynniki ryzyka, w tym podwyższony poziom cholesterolu, siedzący tryb życia, palenie, wiek i są jednocześnie spotykane u wielu pacjentów.

Witamina K2 wykazuje także istotne funkcje niezwiązane z krzepnięciem i przepływem wapnia w organizmie. Wykazano, że bierze udział w aktywacji białek, które regulują wzrost i rozmnażanie komórek. Może to mieć potencjalnie duże znaczenie przy zapobieganiu raka. Wstępne badania i pierwsze analizy sugerują, że witamina K2 może chronić przed rakiem krwi, kości i prostaty.

Wykazano także, że suplementacja wysokimi dawkami witaminy K2 zapobiega nawrotowi raka wątroby po zabiegu. Dodatkowo stwierdzono, że przyczynia się do wytwarzania energii w komórkach, co można wykorzystać w leczeniu chorób związanych z nieprawidłową produkcją energii, takich jak choroba Parkinsona. Ze względu na wzrastającą ilość osób dotkniętych chorobami serca, osteoporozą czy rakiem, zainteresowanie badaczy witaminą K rośnie i jej ewentualnemu wkładowi w zapobieganie tym chorobom.

Podsumowując, witamina K:

• uczestniczy w formowaniu tkanki kostnej;
• jest niezbędna do wytwarzania czynnika przeciwkrwotocznego w wątrobie (przede wszystkim protrombiny);
• wpływa na zmiany metabolizmu kwasów nukleinowych;
• może uczestniczyć w karboksylacji białek;
• zapobiega określonemu rodzajowi hemofilii;
• posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze;
• działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo.

Niedobór witaminy K

Do przyczyn niedoboru można zaliczyć:

• spożywanie tłuszczów trans;
• mało zróżnicowaną dietę;
• używanie leków przeciwzakrzepowych;
• chorobę pęcherzyka żółciowego;
• choroba Crohna;
• spożywanie fast foodów i dużej ilości produktów mrożonych;
• pestycydy w żywności.

W efekcie hipowitaminozy zauważa się obniżony poziom protrombiny we krwi, co dotyczy głównie ludzi starszych u których występują zaburzenia trawienne i dysfunkcje wątroby. W związku z tym rozwijają się zaburzenia krzepnięcia krwi, co objawia się krwotokami z nosa, układu pokarmowego i moczowego. Natomiast w przypadku noworodków pojawia się skaza krwotoczna, czyli wymioty krwią z jelit.

Źródła witaminy K

W układzie pokarmowym człowieka witaminę K w niewielkiej ilości wytwarzają bakterie symbiotyczne. Jednak stosowanie antybiotyków czy upośledzone wchłanianie mogą prowadzić do jej niedoboru.

Najwyższy poziom stężenia witaminy K1 można znaleźć w zielonych liściach warzyw, niektórych olejach roślinnych, ziarnach, owocach oraz produktach mlecznych. W krajach Unii Europejskiej średni poziom zawartości witaminy K1 wynosi około 70-80 µg i jest mniejszy od zalecanego spożycia (80-120 µg). Ostatnie badania pokazują jednak, że i ta dawka może być za mała.

Poza wątrobą zwierząt, jednego z najbogatszych źródeł, witamina K2 występuje w fermentowanej żywności. Duże ilości można również znaleźć w sfermentowanej kapuście czy Natto. Japońskie tradycyjne danie z fermentowanych ziaren soi i bakterii Laseczki Siennej, to najbogatsze źródło witaminy K2. Można powiązać je śmiało z lepszym stanem zdrowia kości u Japończyków.

Bibliografia

1. Gawęcki J., Witaminy, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2002.
2. Kucharz J., Stajszczyk M., Kotulska A., (i inni), Rola witaminy K2 w metabolizmie kości i innych procesach patofizjologicznych – znaczenie profilaktyczne i terapeutyczne, Forum Reumatologiczne, 2/2018.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...