Ból w kręgosłupie jest w dzisiejszych czasach uznawany za schorzenie cywilizacyjne, ponieważ dotyczy większości populacji w różnym wieku. Wynika w dużej mierze ze współczesnego stylu życia, zwłaszcza z braku odpowiednich ilości aktywności fizycznej, choć czynników wpływających na wystąpienie tej dolegliwości może być więcej. Diagnostyką i leczeniem bólów kręgosłupa zajmuje się zespół interdyscyplinarny z neurologiem, ortopedą i fizjoterapeutą na czele.
Ból w kręgosłupie szyjnym
Ból w kręgosłupie szyjnym przeważnie wiąże się z tak częstym w dzisiejszych czasach korzystaniem z komputerów, laptopów i smartfonów, co wymusza zgięcie odcinka szyjnego kręgosłupa, pochylenie głowy i zamknięcie klatki piersiowej poprzez protrakcję barków. Zjawisko to zyskało nawet własną nazwę: „syndrom SMS-owej szyi”. W perspektywie czasu prowadzi do przeciążeń oraz mikrourazów w obrębie tego obszaru. Taka wymuszona pozycja wywołuje nadmierne napięcie mięśni w okolicy szyi oraz wpływa niekorzystnie na struktury więzadłowe. Jeśli trwa przewlekle, prowadzi do wysuwania się jądra miażdżystego z pierścienia włóknistego (powstaje wypuklina, a następnie przepuklina kręgosłupa). Należy zaznaczyć, że przepukliny odcinka szyjnego uznawane są za najbardziej niebezpieczne (w myśl zasady, że im wyższy segment, tym gorzej). Inną możliwą przyczyną bólu kręgosłupa szyjnego jest choroba zwyrodnieniowa lub uraz tej okolicy, np. whiplash.
Początkowo ból wywoływany jest samym napięciem mięśniowym. Łatwo to sprawdzić, ponieważ przemija np. po masażu lub odpoczynku. Ból związany z dyskopatią ma charakter neurogenny, może powodować promieniowanie do kończyny górnej, zaburzenia czucia kończyny górnej, obręczy barkowej i szyi oraz drętwienie mięśni. Typowa jest tzw. rwa ramienna. Inne objawy związane z bólem kręgosłupa to: nawracające migreny, ból stawów skroniowo-żuchwowych, osłabienie siły mięśniowej głównie kończyn górnych.
Ból w kręgosłupie piersiowym
Ból w odcinku piersiowym kręgosłupa dotyczy głównie osób prowadzących siedzący tryb życia lub ciężko pracujących fizycznie, gdzie w pracy każdego dnia dźwigają one ciężkie przedmioty. W dzisiejszych czasach dość typowym zjawiskiem jest skulona, zgarbiona postawa ciała, prowadząca do zwiększenia naturalnej kifozy piersiowej i powstania pleców okrągłych. Zagrożeniem dla odcinka piersiowego są ponadto:
- choroba zwyrodnieniowa stawów;
- złamania i urazy żeber;
- wady klatki piersiowej;
- skoliozy;
- boczne skrzywienia kręgosłupa.
Także tu może pojawić się dyskopatia, choć jest ona stosunkowo rzadka w porównaniu do innych odcinków kręgosłupa.
Ból w odcinku piersiowym o charakterze tępym i rozlanym przeważnie wskazuje na przeciążenie mięśni, natomiast ból ostry może wskazywać na złamania kości, zblokowanie stawów żebrowo-kręgowych oraz na dyskopatię. Objawy, które mogą pojawiać się wspólnie z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa, to m.in.: duszności, kłucie podczas wykonywania głębokich wdechów, drętwienie kończyn górnych, zaburzenia czucia skóry pleców.
Ból w kręgosłupie lędźwiowo-krzyżowym
Dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego są najczęstsze. Także w tej okolicy kręgosłupa najczęściej diagnozuje się dyskopatie, kręgozmyki i inne zjawiska patologiczne dotyczące kręgów i krążków międzykręgowych. Ból o podłożu niemechanicznym może wiązać się z obecnością choroby układowej, zapalnej lub nowotworu kręgosłupa, rdzenia kręgowego bądź kanału kręgowego. Także w tym przypadku istotnym czynnikiem ryzyka jest siedzący tryb życia, prowadzący do spłycenia lordozy lędźwiowej i stopniowego przesuwania się dysku. Przepuklina kręgosłupa generuje objawy rwy udowej lub rwy kulszowej, wśród których najistotniejsze jest ostre i silne promieniowanie do kończyny dolnej. Może prowadzić do osłabienia mięśni kończyny dolnej, drętwienia i zaburzenia czynności stopy.
Należy jednocześnie brać pod uwagę fakt, że wyczynowe, intensywne uprawianie sportu może być także znaczącym czynnikiem wystąpienia bólów kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego. Największym zagrożeniem jest akrobatyka, wymuszająca ciągłe, skrajane zgięcia i wyprosty tego odcinka.
Diagnostyka bólu w kręgosłupie
Przewlekłe bóle w kręgosłupie wymagają wykonania badań obrazowych, wśród których największe znaczenie ma rezonans magnetyczny. Ukazuje on zarówno kręgi i struktury kostne, jak i stawy, więzadła, kanał kręgowy czy krążki międzykręgowe. Z najwyższą precyzją pozwalają zdiagnozować m.in. dyskopatię, co nie jest możliwe na podstawie badania RTG. Jednocześnie warto udać się do fizjoterapeuty, który oceni napięcie mięśni i obecność na ich przebiegu tzw. punktów spustowych, które mogą generować ból kręgosłupa. Ważna jest też analiza postawy ciała i wykrycie ewentualnych wad postawy.
Zobacz również: Sensytyzacja.
Ból w kręgosłupie – profilaktyka
Systematyczna aktywność fizyczna nie tylko zapobiega, ale także może hamować proces rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych, w tym bólów kręgosłupa. Wysoki poziom aktywności fizycznej w dzieciństwie może mieć wartość profilaktyczną przed wystąpieniem bólu kręgosłupa w okresie młodzieńczym, zaś dalsze utrzymywanie aktywności sprawia, że częstotliwość bólu kręgosłupa jest znacznie niższa w życiu dorosłym. Najskuteczniejszą metodą profilaktyczną jest więc systematyczna aktywność fizyczna, zarówno o charakterze siłowym, jak i aktywność aerobowa. Ważne są ćwiczenia wzmacniające gorset mięśniowy, czyli tzw. mięśnie CORE, jak również ruchy kręgosłupa we wszystkich zakresach.
Jednocześnie rekomenduje się redukcję masy ciała (to ważny element profilaktyki zwłaszcza bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym). Osoby podczas pracy przyjmujące pozycję siedzącą powinny pamiętać o częstszych przerwach, w których wykonywane będą ćwiczenia mobilnościowe i ćwiczenia rozciągające. Jednocześnie warto suplementować witaminę D, kolagen i kwas hialuronowy, a także dbać o zdrową, zbilansowaną dietę.
Zobacz również: Algometr.
Ból w kręgosłupie – leczenie
Ból w kręgosłupie zawsze należy leczyć przyczynowo. W wielu przypadkach wystarczy rozluźnić spięte mięśnie masażami, ćwiczeniami, rolowaniem, korzystaniem z maty do akupresury oraz terapią manualną. Przy dyskopatiach lub urazach kręgosłupa niezbędna jest jednak profesjonalna rehabilitacja, a nierzadko nawet operacja. Dlatego wszelkie działania terapeutyczne zawsze dobierane są indywidualnie do pacjenta.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kędra A., Czaprowski D., Częstość występowania bólu kręgosłupa a sposób spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2/2013.
- Profilaktyka przewlekłych bólów kręgosłupa, Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji Wydział Oceny Technologii Medycznych, Warszawa 2020.
- Szpala M., Skorupińska A., Kostorz K., Występowanie zespołów bólowych kręgosłupa – przyczyny i leczenie, Pomeranian J Life Sci, 63/2017.
