Bóle kręgosłupa stanowią coraz częściej zgłaszany objaw, z którym spotyka się lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, neurolog, ortopeda czy reumatolog. Są również przyczyną znacznych trudności w codziennym funkcjonowaniu, zaś stając się bólem przewlekłym powodują występowanie objawów depresyjnych. Przyczyny i charakter bólów kręgosłupa są różnorodne, dlatego istnieje szereg sposobów radzenia sobie z nimi.
Bóle kręgosłupa – przyczyny
Istnieje wiele możliwości, jednak najczęściej bóle kręgosłupa wiążą się z przesunięciem jądra miażdżystego poza pierścień włóknisty krążka międzykręgowego, co z kolei uciska na okoliczne nerwy. Właśnie w taki sposób dochodzi m.in. do wystąpienia objawów znanej powszechnie rwy kulszowej. U osób w starszym wieku bóle kręgosłupa zazwyczaj wiążą się z występującymi zmianami zwyrodnieniowymi. Do pozostałych możliwych przyczyn patologicznych zaliczamy m.in.:
- niestabilność kręgosłupa;
- chromanie neurogenne;
- nowotwory ośrodkowego układu nerwowego lub kości;
- osteoporozę;
- stany zapalne tkanek miękkich przykręgosłupowych;
- radikulopatię;
- różnego rodzaju wady postawy, np. klatka piersiowa kurza, klatka piersiowa lejkowata, plecy okrągłe, plecy płaskie, skolioza itd.
Bóle kręgosłup w dzisiejszych czasach wiążą się z nieodpowiednim stylem życia, głównie brakiem lub małą aktywnością fizyczną, długotrwałym siedzeniem w złej pozycji czy nadmiernym obciążaniem kręgosłupa, np. pracą fizyczną czy zbyt intensywnymi aktywnościami. Także niepoprawne ułożenie ciała podczas snu w połączeniu ze złym materacem czy zbyt wysoką poduszką przyczyniają się do powstawania patologii. W przypadku kobiet uwagę zwraca się na częste chodzenie w butach na zbyt wysokich obcasach. Wszechobecny stres i pośpiech stymulują organizm do syntezy nadmiernej ilości kortyzolu i adrenaliny, które powodują wzmożone napięcie mięśniowe, także mięśni przykręgosłupowych.
Na koniec należy wymienić grono chorób autoimmunologicznych, które niestety diagnozuje się coraz częściej. Są to choćby reumatoidalne zapalenie stawów czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Przyczyn chorób autoimmunologicznych nie udało się określić mimo licznych badań. Na ich wystąpienie nakładają się prawdopodobnie czynniki genetyczne i środowiskowe.
Charakterystyka bólów kręgosłupa
Wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje bólów kręgosłupa:
- ostre – trwające do 2 tygodni;
- podostre – trwające od 3 tygodni do 3 miesięcy;
- przewlekłe – trwające powyżej 3 miesięcy.
Jak wspomniano wcześniej, najczęściej występującą przyczyną ostrych bólów kręgosłupa są zmiany dyskowe, spowodowane niewydolnością mechaniczną krążka miedzykręgowego. Mają one charakter rozlany ze sztywnością poranną. Ponadto ból może być:
- zlokalizowany – gdy pacjent może z pewną dokładnością wskazać jego lokalizację;
- rzutowany – gdy pacjent wskazuje miejsce bólu, jednak przyczyna znajduje się w zupełnie innym miejscu;
- uogólniony – pacjent nie jest w stanie wskazać miejsca bólu zwykle boli duża część pleców.
Niezależnie od przyczyny bólu pojawiają się podobne objawy neurologiczne, zależne od anatomicznej lokalizacji zmian patologicznych. Gdy miejsce ma ucisk przez zmianę położoną wewnątrzkanałowo na rdzeń kręgowy i korzenie nerwów rdzeniowych, objawy zależą od poziomu ucisku. Przy czym zmiana położona powyżej trzonu kręgu L1 uszkadza zarówno rdzeń kręgowy, jak i korzenie, z kolei poniżej L1 wyłącznie korzenie. Ucisk boczny prowadzi do osłabienia siły mięśniowej w odcinku zaopatrywanym przez zajęty korzeń, zaburzeń czucia oraz objawów uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego.
W praktyce bóle kręgosłupa mogą objawiać się jako kłucie w okolicy kręgosłupa, często z promieniowaniem np. do kończyny dolnej, pośladka czy do barku. Ból może przybrać charakter piekący oraz rozlany i tępy. Zazwyczaj nasila się podczas zmiany pozycji lub aktywności fizycznej. U osób starszych typowe jest pojawienie się bólu i sztywności kręgosłupa na początku wykonywania ruchu, po czym dolegliwości chwilowo przemijają.
Bóle kręgosłupa – diagnostyka
W przypadku występowania bólu kręgosłupa należy udać się na szczegółowe badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy RTG. Uwidocznią one ewentualne zmiany kostne czy dotyczące tkanek miękkich, które mogą być przyczyną dolegliwości. Bardzo dobrą opcją jest także wizyta u doświadczonego fizjoterapeuty specjalizującego się w terapii manualnej, np. metodą Kaltenborn-Evjenth. Wykona on szczegółowe badanie i odnajdzie przyczynę.
Zobacz również: Algometr.
Leczenie bólów kręgosłupa
Leczeniem bólu kręgosłupa zajmują się różni specjaliści. Należy jednak pamiętać, że przed podjęciem decyzji o operacji warto odwiedzić fizjoterapeutę, który wdroży odpowiednie postępowanie zachowawcze i fizjoterapię. Bardzo często okazuje się, że terapia manualna i regularne ćwiczenia w domu, indywidualnie dobrane do danego pacjenta, są wystarczające i pozwalają uporać się z bólem.
Najczęściej popełniane przez pacjentów błędy to:
- przyjmowanie wyłącznie leków przeciwbólowych, chodzenie wyłącznie na zabiegi fizykalne lub ostrzykiwanie kręgosłupa – wszystkie metody stosowane jako jedyne mają działanie objawowe, a nie przyczynowe. Należy znaleźć przyczynę bólu i spróbować ją wyeliminować, tylko wtedy efekty leczenia będą trwałe;
- nieprzestrzeganie zaleceń fizjoterapeuty – każdy fizjoterapeuta zawsze zaleca pacjentowi zestaw ćwiczeń do domu i służy dobrą radą. Zalecenia powinny być przestrzegane codziennie, co w dużym stopniu przyspieszy leczenie;
- wracanie do starych nawyków po zakończeniu terapii – nawet codzienne terapie manualne nie przyniosą efektów, jeśli po powrocie do domu pacjent ponownie spędzi cały dzień przed telewizorem w nieodpowiedniej, skrzywionej pozycji.
Wiele przypadków bólu kręgosłupa da się wyleczyć bez operacji. W innych można na tyle zwalczyć objawy, że obecność dolegliwości nie będzie już wpływać na jakość życia. Jeśli mimo wszystko konieczna okaże się operacja, należy znaleźć chirurga będącego specjalistą w swojej dziedzinie.
Polecane produkty:
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kałużna A., Kałużny K., Wołowiec J., Płoszaj O., Zukow W., Kochański B., Hagner W. Profilaktyka bólów kręgosłupa – przegląd piśmiennictwa, Journal of Education, Health and Sport, 7/2017.
- Dobosiewicz K., Niespecyficzny ból kręgosłupa u dzieci i młodzieży – uwarunkowania biomechaniczne, neurofizjologiczne oraz psychospołeczne, Neurologia Dziecięca, 15/2006.
- Adams M., Bogduk N., Burton K., Dolan P., Biomechanika bólu kręgosłupa, Wydawnictwo DB Publishing, Warszawa 2010.
- Hanus-Atras K., Iłżecka J., Bóle kręgosłupa – przyczyny, postępowanie, Medycyna Ogólna, 3/2010.
