Ból przewlekły zgodnie z definicją jest taką dolegliwością bólową, która utrzymuje się dłużej niż normalny czas gojenia się tkanek, a więc ma charakter trwający ciągle lub nawracający w okresie dłuższym niż trzy miesiące. Diagnostyką i leczeniem bólu przewlekłego powinien zajmować się zespół interdyscyplinarny z neurologiem i psychiatrą na czele.
Ból przewlekły – przyczyny
Ból przewlekły może mieć wiele przyczyn i co więcej, mogą one pochodzić z dowolnego układu w ciele człowieka. Według ustaleń w większości krajów główną przyczyną przewlekłego bólu są schorzenia układu kostno-stawowego. Dotyczą one aż 2/3 populacji od 51. do 61. roku życia i niemal wszystkich powyżej 61. roku życia. Najczęstszymi jego przyczynami są:
- choroba zwyrodnieniowa stawów, w tym zwyrodnienie kręgosłupa;
- zespoły mięśniowo-powięziowe;
- fibromialgia.
Jednocześnie częstość występowania bólu przewlekłego wzrasta wraz z wiekiem. Udowodniono, że do najbardziej niszczących struktury tkankowe i komórkowe należą enzymy proteolityczne i reaktywne związki tlenu uwalniane przez komórki napływające do miejsc zapalnych. Przewlekłe dolegliwości bólowe występujące w przebiegu zmian zwyrodnieniowych narządu ruchu wiążą się w dużej mierze z bogatym unerwieniem (z wyjątkiem chrząstki) szpiku kostnego, kości zmineralizowanej, okostnej i tkanek miękkich okołostawowych. Towarzyszy temu nadmierne pobudzenie mechanoreceptorów. Jednocześnie w przebiegu bólu przewlekłego obserwuje się zjawisko sensytyzacji ośrodkowej (centralnej), która staje się coraz poważniejszym problemem medycznym.
Zobacz również: Algometr.
Inne możliwe przyczyny bólu przewlekłego:
- amputacja kończyny lub innej części ciała;
- zespoły neurologiczne, w tym polineuropatie i mononeuropatie;
- migreny;
- choroby nowotworowe;
- choroby trawienne, w tym zespół jelita drażliwego;
- endometrioza.
I wiele innych. Ból przewlekły diagnozuje się wówczas, gdy utrzymuje się on powyżej 12. tygodni.
Zobacz również: Sensytyzacja.
Ból przewlekły – charakterystyka
Zmiany neuroplastyczne na poziomie mózgowia mają charakter maladaptacyjny. Aktywacji ulegają inne obszary mózgowia niż ma to miejsce w przypadku bólu ostrego. Są to obszary związane z nastrojem, emocjami i lękiem. W przypadku bólu przewlekłego większe znaczenie w patogenezie mają więc mechanizmy ośrodkowe, co przekłada się na nieco odmienne metody leczenia i ich skuteczność niż w przypadku bólu ostrego.
Ból przewlekły trwa dłużej niż 3 miesiące i ma charakter utrwalony. Może być odczuwany różnie, w zależności od przyczyn. Choć najczęściej jest tępy, rozlany i ciężko wskazać jego dokładną lokalizację w sposób punktowy, może też być ostry i promieniujący, o ściśle zlokalizowanym początku. Ból przewlekły może pojawiać się w każdej części ciała. Może przy tym przyjmować formę stałą lub okresową, a także pojawiać się i znikać bez wyraźnie zaznaczonego powodu.
Zobacz również: Metody fizykalne leczenia bólu.
Leczenie bólu przewlekłego
Podstawowym i najczęściej stosowanym sposobem leczenia bólu przewlekłego jest farmakoterapia. Jej największą wadą jest ryzyko licznych działań niepożądanych, których częstość występowania dodatkowo wzrasta przy stosowaniu długoterminowym. Można także stosować różnego rodzaju blokady nerwowe, termolezję, zabiegi fizykalne (zwłaszcza ciepłolecznictwo i zimnolecznictwo) oraz masaże. Ostatnimi czasy coraz częściej rekomenduje się psychoterapię, która pozwala zrozumieć ból i nauczyć się życia z nim, jeśli inne metody zawodzą.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kostowski W., Podstawowe mechanizmy i teorie uzależnień, Alkoholizm i Narkomania 2006, Tom 19: nr 2, 139-168.
- Kosińska B., Turczyn P., Wesołowski K., Tarnacka B., Malec-Milewska M. Centralna sensytyzacja u pacjentów z przewlekłym bólem krzyża, część 1 – patofizjologia i diagnostyka, Ból 2020, Tom 21, Nr 1, s. 29-37.
- Domżał T., Ból przewlekły – problemy kliniczne i terapeutyczne, Polski Przegląd Neurologiczny 2008; 4 (1): 1-8.
