Kręg (łac. vertebra) to podstawowa jednostka tworząca kręgosłup każdego człowieka. Posiada charakterystyczną budowę, która może delikatnie różnić się w zależności od lokalizacji. Kręgi znajdziemy w odcinku szyjnym, piersiowym i lędźwiowym kręgosłupa, dlatego ich kształt musi być dopasowany do funkcji danego odcinka.
Kręg – budowa anatomiczna
Każdy kręg składa się z 2 podstawowych części:
- trzonu – część przednia, silna i bardzo gruba;
- łuku – część tylna, słabsza i cieńsza.
Trzony zwykle mają kształt delikatnie spłaszczonego walca. Powierzchnia górna i dolna są chropowate i zrastają się z chrzęstnym krążkiem międzykręgowym zlokalizowanym pomiędzy kolejnymi kręgami. W tylnej części trzonu znajduje się otwór, przez który przechodzą żyły podstawno-kręgowe, z kolei na powierzchni przedniej znajdują się otworki dla naczyń odżywczych.
Obie części kręgu łączą się ze sobą tworząc otwór kręgowy, z kolei suma wszystkich otworów kręgowych tworzy kanał kręgowy, przez który przebiega niezwykle ważna struktura ośrodkowego układu nerwowego jaką jest rdzeń kręgowy. Od łuku każdego kręgu odchodzi kilka wyrostków:
- wyrostek kolczysty;
- parzyste wyrostki stawowe górne i dolne;
- parzyste wyrostki poprzeczne.
Ich podstawowym zadaniem jest łączenie poszczególnych kręgów ze sobą oraz stanowienie miejsca przyczepu ważnych więzadeł, ścięgien i innych struktur miękkich.
Kręg szyjny
Każdy człowiek posiada 7 kręgów szyjnych, z czego budową wyróżnia się kręg pierwszy, drugi i ostatni. Pierwszy kręg szyjny (zwany jako atlas) nie posiada trzonu oraz właściwego wyrostka kolczystego. Znajduje się na nim bruzda tętnicy kręgowej, a wyrostki poprzeczne są zdecydowanie bardziej rozbudowane niż w pozostałych kręgach szyjnych. Są miejscem przyczepu licznych mięśni obracających głowę. Drugi kręg szyjny (zwany jako obrotowy) posiada trzon wydatnie przedłużony ku górze. Jego wyrostek kolczysty jest długi i silny, rozdwojony na swoim końcu. Z kolei siódmy kręg szyjny (najbardziej wystający, który możemy poczuć pod palcami) zbliża się swoją budową do kręgów piersiowych. Jego wyrostek kolczysty nie jest podzielony, w przeciwieństwie do pozostałych kręgów szyjnych.
Kręg piersiowy
Kręgosłup tworzy 12 kręgów piersiowych, ruchomo łączących się z żebrami. Trzony tych kręgów są spłaszczone i jeszcze bardziej zwężają się przechodząc ku dołowi, a ich cechą charakterystyczną jest obecność dołków żebrowych. Łuki kręgowe silnie zwężają się u nasady, a otwór kręgowy jest stosunkowo mały i okrągły. Dwa ostatnie kręgi piersiowe swoją budową zbliżają się już do kręgów lędźwiowych.
Kręg lędźwiowy
Kręgosłup tworzy 5 kręgów lędźwiowych. Od kręgów szyjnych odróżniają się przede wszystkim swoją wielkością. Dźwigają ciężar ciała i zapewniają stabilność korpusu, dlatego są masywne i wytrzymałe. Nie posiadają dołków dla żeber – wyrostki poprzeczne stanowią ich elementy szczątkowe. W porównaniu do innych kręgów kręgosłupa, posiadają natomiast duże trzony i krótki, prosty wyrostek kolczysty.
Kość krzyżowa
Kości krzyżowej nie można nazwać kręgiem, jednak należy ją opisać, ponieważ składa się z 5 stabilnie zrośniętych ze sobą kręgów krzyżowych. Kostnienie ich następuje dopiero w okolicach 20-25 roku życia. Kość krzyżowa dźwiga masę ciała i przenosi ją na kończyny dolne za pośrednictwem obręczy miednicznej. Anatomicznie zbudowana jest z podstawy i wierzchołka łączącego się z kością guziczną. Może ustawiać się w nutacji lub kontrnutacji.
Struktura kręgu
Trzony kręgowe tworzy tkanka kostna gąbczasta, pokryta cienką warstwą istoty zbitej. Wzmacnia ją dodatkowo okostna oraz więzadła podłużne kręgosłupa. Istotę gąbczastą wypełnia szpik kostny czerwony, odpowiadający m.in. za produkcję elementów morfotycznych krwi i komórek układu immunologicznego. W jego strukturze znajdują się liczne kanały dla żył podstawno-kręgowych.
Zobacz również: Anatomia palpacyjna.
Kręg – funkcja
Najważniejszą funkcją kręgów jest zabezpieczanie zawartości kanału kręgowego, czyli ochrona rdzenia kręgowego wraz z jego oponami. Ponadto trzony kręgów dźwigają masę ciała i ze względu na swoją dużą ruchomość, umożliwiają poruszanie się i pozostawanie aktywnym fizycznie. Wyrostki stanowią miejsce przyczepu ścięgien, dzięki czemu wykonywanie ruchów tym bardziej staje się możliwe.
Polecane produkty:
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Gawryszewska A., Fluder M., Marciniak R., Atlas anatomii palpacyjnej, Wydawnictwo MedPharm, Wrocłąw 2021.
