Czepiec ścięgnisty (łac. galea aponeurotica, ang. aponeurosis epicranialis) to ważna struktura anatomiczna, która niestety jest dość często pomijana w praktyce lekarskiej i fizjoterapeutycznej. Stanowi pewnego rodzaju zwieńczenie taśmy powierzchownej tylnej, wspólnie z mięśniem czołowym. Znajduje się anatomicznie na szczycie czaszki, okalając ją z każdej strony.
Czepiec ścięgnisty
Sklepienie czaszki u każdego człowieka charakteryzuje się budową warstwową, a każda warstwa oznaczona jest wielką literą tworząc tzw. SCALP. Poszczególne litery tego słowa mają swoje znaczenie i odnoszą się do następujących struktur anatomicznych:
- skin (skóra);
- connective tissue (tkanka łączna);
- aponeurotic layer (warstwa rozcięgna naczasznego);
- loose connective tissue (tkanka łączna luźna);
- pericranium (okostna czaszki).
Na szczycie czaszki znajduje się cienka, lecz niezwykle wytrzymała i solidna błona, która swoją ruchomość zawdzięcza połączeniu z wewnętrzną częścią skóry głowy, a nie z okostną. Błoną tą jest właśnie czepiec ścięgnisty, składający się z płaskiego pasma tkanki łącznej, którego napięcie i ułożenie ustalają mięśnie okalające. Czepiec ścięgnisty jest najgłębszą z trzech pierwszych warstw. Do skóry silnie przyczepia się poprzez tkankę łączną zbitą. Nazywa się go również rozcięgnem naczasznym, w pewnym momencie swojego przebiegu przechodzi w dwubrzuścowy mięsień potyliczno-czołowy.
Budowa czepca ścięgnistego
Głównym mięśniem ustalającym ułożenie czepca ścięgnistego jest mięsień potyliczno-czołowy. Jego część przednia (czołowa) rozpoczyna się na brwiach, a jej włókna rozciągają się w okolice guzów czołowych, gdzie łagodnie przechodzą w kolejną strukturę. Jej skurcz powoduje utworzenie poprzecznych fałdów na czole oraz uniesienie brwi. W tylnej części głowy znajduje się część potyliczna. Ma swój początek na kresie karkowej najwyższej, zahaczając o wyrostek sutkowaty i podobnie jak część czołowa płynnie przechodzi w czepiec. Po bocznych stronach znajduje się mięsień skroniowo-ciemieniowy, którego funkcja jest już mniej znacząca.
Czepiec ścięgnisty – funkcje
Mięsień czołowy i czepiec ścięgnisty są swojego rodzaju zwieńczeniem taśmy powierzchownej tylnej. Sam czepiec stanowi rozcięgno łączące mięsień potyliczno-czołowy i mięsień skroniowo-ciemieniowy w jeden mięsień naczaszny. Ma to istotne znaczenie w mimice twarzy, czyli w jej ekspresji. Pozwala to na wyrażanie emocji.
To również ważna struktura stabilizacyjna. Tworzy bowiem swoistą warstwę ochronną nad czaszką, amortyzując wstrząsy. Ściśle zrasta się ze skórą głowy, co zapewnia jej stabilność. Na koniec warto wspomnieć, że uczestniczy w rozkładaniu napięć mięśniowych w obrębie głowy i szyi.
Problemy z czepcem ścięgnistym
Budowa i terapia mięśnia czołowego i czepca ścięgnistego korzystnie wpływa na globalne rozluźnienie całej głowy, co jest kluczowe w przypadku osób mających problemy z bólami napięciowymi, migrenami i innymi bólami głowy. Nadmierne przyleganie czepca ścięgnistego do czaszki i zbyt duże napięcie mięśni sąsiadujących z rozcięgnem naczasznym w wielu przypadkach wywołuje napięciowe bóle głowy i utrudniony przepływ krwi w naczyniach krwionośnych pomiędzy czaszką a rozcięgnem.
W fizjoterapii wyróżnia się kilka metod pracy z czepcem ścięgnistym, spośród których prawdopodobnie najintensywniej działa technika pracy pośrednia przez włosy. Poprzez kontrolowane pociąganie za pasma włosów można uzyskać rezultat „odciągnięcia” czepca ścięgnistego od czaszki, co zwiększa ukrwienie i unerwienie tej okolicy, działa przeciwnapięciowo i łagodząco.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Tomaszewska P., Operatywna analiza rozluźniania mięśni okolic sklepienia czaszki na biomechanikę szyjnego odcinka kręgosłupa. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2019, Tom 25, Nr 2, 126–130.
- Tomaszewska-Kumela P., Rozluźnienie mięśnia czołowego i czepca ścięgnistego a ból i biomechanika kręgosłupa, Kraków 2022.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
