Mięsień czołowy (fachowa nazwa to mięsień potyliczno-czołowy, łac. musculus occipitofrontalis) składa się z dwóch istotnych części opisywanych oddzielnie – brzuśca potylicznego oraz brzuśca czołowego. Należy do grona mięśni sklepienia czaszki (tzw. mięśni naczasznych). Występuje niezmiennie u każdego człowieka.

Mięsień czołowy – budowa
Mięsień potyliczno-czołowy składa się z brzuśca potylicznego i brzuśca czołowego.
Brzusiec potyliczny jest strukturą parzystą, o charakterystycznym, czworobocznym kształcie. Lokalizuje się w tylnej części czaszki, bardzo blisko tuż pod skórą. Jego przyczepy można przedstawić następująco:
- przyczep początkowy (pp): boczne 2/3 części kresy karkowej, zachodząc na wyrostek sutkowaty kości skroniowej;
- przyczep końcowy (pk): włókna czepca ścięgnistego.
Natomiast brzusiec czołowy, nazywany niekiedy faktycznym mięśniem czołowym ze względu na swoją lokalizację, także jest parzysty, cienki i czworoboczny. Po części stanowi przedłużenie brzuśca potylicznego. Jego przyczepy prezentują się następująco:
- przyczep początkowy: skóra brwi i gładzizny czoła, włókna mięśni leżących pod nim;
- przyczep końcowy: włókna czepca ścięgnistego.
Obydwa brzuśce czołowe ograniczają zlokalizowane pomiędzy nimi długie i trójkątne pole wierzchołkiem kierujące się w stronę gładzizny. Jest to miejsce dawnego ciemiączka, które obserwuje się fizjologicznie u noworodków.
Czepiec ścięgnisty
Skoro obydwa brzuśce omawianego mięśnia kończą się w obrębie tzw. czepca ścięgnistego, warto wiedzieć, czym on w ogóle jest. Potocznie nazywa się go rozcięgnem naczasznym. Stanowi bowiem cienką, ale niezwykle wytrzymałą błonę ścięgnistą, połączoną luźno z okostną i bardzo mocno ze skórą. Z łatwością przesuwa się on w kierunku przednim i tylnym, zaś nieco trudniej na boki.
Mięsień czołowy – funkcje (czynność)
Mięsień czołowy, dzięki swojemu napięciu spoczynkowemu, odpowiada za ustalanie położenia całego czepca ścięgnistego na sklepieniu czaszki. Można też powiedzieć, że pod względem anatomii i biomechaniki jest antagonistą mięśnia podłużnego nosa, który uczestniczy w podciąganiu skóry ku dołowi w okolicy gładzizny, wywołując tym samym u nasady nosa pomiędzy brwiami głęboki fałd poprzeczny. Warto zaznaczyć, że brzusiec czołowy jest u większości osób praktycznie jedynym mięśniem wywołującym fałdy poprzeczne na czole człowieka. Fałdy czoła są jednak osobniczo zmienne. Na ich ostateczny wygląd wpływa nie tylko kształt głowy, ale nawet grubość skóry tej okolicy, co może zmieniać się u poszczególnych osób.
Mięsień czołowy – unaczynienie
Brzusiec potyliczny jest unaczyniony przez tętnicę potyliczną odchodzącą od tętnicy szyjnej zewnętrznej. Natomiast brzusiec czołowy unaczyniają tętnice nadoczodołowe i tętnica nadbloczkowa, które odchodzą od tętnicy szyjnej wewnętrznej.
Mięsień czołowy – unerwienie
Mięsień czołowy unerwiany jest przez gałąź potyliczną nerwu usznego tylnego (odchodzącą od nerwu twarzowego – VII nerw czaszkowy), a także przez gałęzie skroniowe nerwu twarzowego.
Polecane produkty:
![]() |
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.