Niestabilność kręgosłupa to jedna z przyczyn dolegliwości bólowych grzbietu i wielu innych problemów zdrowotnych, np. rwy kulszowej. Choć do niedawna uważano, że zdecydowanie częściej miejsce ma zablokowanie poszczególnych segmentów kręgosłupa oraz jego sztywność, w ostatnich latach zaobserwowano wzrastającą częstotliwość wizyt pacjentów z różnego stopnia niestabilnościami kręgosłupa. Diagnostyką i leczeniem problemu powinien zajmować się lekarz ortopeda w konsultacji z fizjoterapeutą.
Niestabilność kręgosłupa – przyczyny
Istnieje wiele przyczyn niestabilności kręgosłupa, a wiele z nich wynika ze współczesnego, nieodpowiedniego trybu życia. W praktyce nie ma jednego czynnika, który zawsze powoduje niestabilność między stawami. Zazwyczaj jest to połączenie kilku różnych czynników, które wspólnie oddziałują na ciało na przestrzeni lat. Do takich czynników ryzyka najczęściej zalicza się:
- uwarunkowania genetyczne;
- nadmierny stres w życiu codziennym i częste nastroje depresyjne;
- częste przyjmowanie nieprawidłowej, zgarbionej postawy ciała;
- różnego rodzaju wady postawy w obrębie kręgosłupa, które nie są korygowane;
- siedzący tryb życia, unikanie aktywności fizycznej;
- częste i nadmierne rozciąganie mięśni bez jednoczesnego ich wzmacniania;
- praca fizyczna, zwłaszcza ta wykonywana bez zachowania zasad BHP i ergonomii.
Zobacz również: Test maksymalnej kompresji otworów międzykręgowych.
Pamiętajmy, że kręgosłup jest wyjątkowo podatny na zużycie, a częste siedzenie (zwłaszcza przy protrakcji barków i zwiększeniu kifozy piersiowej) szybko prowadzi do różnego rodzaju problemów, nie tylko związanych z samą niestabilnością, ale również z przepukliną kręgosłupa czy blokowaniem się stawów. Dodatkowo, niestabilność kręgosłupa może być jednak spowodowana urazem, zabiegiem chirurgicznym, zapaleniem, nowotworami i innymi chorobami, zwłaszcza przewlekłymi.
Niestabilność kręgosłupa – objawy
Omawiana dolegliwość określana jest jako utrata sztywności segmentu ruchowego, w którym (pod wpływem przyłożonej siły lub bodźców zewnętrznych) następuje większe przesunięcie niż w przypadku prawidłowych struktur. Innymi słowy, jest to niezdolność kręgosłupa do zachowania właściwych stosunków anatomicznych w pozycji stojącej. Jakie są biomechaniczne konsekwencje takiego zjawiska? Przede wszystkim:
- zmniejszenie wysokości krążka międzykręgowego;
- rozluźnienie i rozciągnięcie zarówno więzadeł, jak i torebek stawowych w obrębie kręgosłupa lub stawów krzyżowo-biodrowych;
- tendencja do tworzenia się zmian zwyrodnieniowych w obrębie kręgosłupa.
Zobacz również: Zwyrodnienie kręgosłupa.
Charakterystycznymi objawami niestabilności kręgosłupa są natomiast:
- uczucie sztywności kręgosłupa z rana po przebudzeniu się oraz po dłuższym odpoczynku biernym;
- ból po dłuższym noszeniu cięższych przedmiotów, np. siatki pełnej zakupów czy plecaka w trakcie górskich wędrówek;
- ból podczas dłuższego siedzenia w jednej pozycji, np. przy pracy zdalnej lub w trakcie wielogodzinnego kierowania samochodem;
- uczucie niestabilności podczas wykonywania ćwiczeń.
Zobacz również: Ból szyi.
Dolegliwości bólowe mogą również pojawiać się podczas nagłego wykonywania ruchu, np. nieplanowany, intensywny skręt głowy lub skłon. Niestabilność najczęściej lokalizuje się w odcinku lędźwiowym oraz odcinku szyjnym, czyli tam, gdzie kręgosłup fizjologicznie ustawiony jest w lordozie.
Niestabilność kręgosłupa – diagnostyka
Podejrzewając niestabilność kręgosłupa należy wykonać jego RTG (najlepiej w pozycji zgięcia, a także w pozycji wyprostu) oraz dokładne badanie manualne, np. zaczerpnięte z metody Kaltenborn-Evjenth. Należy sprawdzić czy kręgosłup znajduje się w niestabilności w zgięciu czy w wyproście, jak również ocenić ślizgi między poszczególnymi kręgami. Uzupełnieniem diagnostyki są testy funkcjonalne, np. test Laseque’a, który może potwierdzić rwę kulszową wynikającą z niestabilności kręgosłupa.
Niestabilność kręgosłupa – leczenie
Najlepszym rozwiązaniem przy niestabilności kręgosłupa jest wizyta u fizjoterapeuty. Rehabilitacja będzie obejmować przede wszystkim różnego rodzaju ćwiczenia (w otwartych łańcuchach kinematycznych i zamkniętych łańcuchach kinematycznych) ukierunkowane na wzmacnianie gorsetu mięśniowego oraz zmniejszanie występujących u danego pacjenta objawów niestabilności. Ważna jest praca nie tylko z mięśniami grzbietu, ale również z mięśniami brzucha, mięśniami pośladków, grupą mięśni kulszowo-goleniową. Dodatkowo do planu rehabilitacji włącza się ćwiczenia równoważne i koordynacyjne. Uzupełniająco można zastosować kinesiotaping jako wspomaganie właściwej terapii.
Na wizycie u fizjoterapeuty pacjent zostaje również edukowany z zakresu prawidłowej ergonomii w pracy czy podczas wykonywania czynności dnia codziennego. Jedynie profesjonalna terapia w połączeniu z właściwym, regularnym postępowaniem domowym da oczekiwane efekty. Fizjoterapia trwa przynamniej 2 miesiące, a rokowania są dobre.
Polecane produkty:
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Fibiger W., Malec A., Niestabilność dolnego odcinka kręgosłupa szyjnego, Rehabilitacja, 1/2017.
- Raymond A., Rob A., Niestabilność górnej części kręgosłupa szyjnego: fakt czy fikcja?, Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics, 19/1996.
- Truszyńska-Błaszak A., Niestabilność kręgosłupa – nieoperacyjne leczenie, Medical Tribune, 7-8/2020.
