Otwarty łańcuch kinematyczny to łańcuch, w którym końcowe ogniwo jest swobodne i łączy się tylko z jednym, sąsiednim ogniwem. Dodatkowo ruchy ogniw są od siebie niezależne i chociaż jeden z członów nie wchodzi w pełne połączenie z innymi.
Łańcuch kinematyczny
Pojęcie łańcucha kinematycznego wprowadzono w 1875 roku. Opisano go wówczas jako kombinację kilku segmentów połączonych ze sobą. Steindler jako pierwszy zastosował pojęcie łańcucha kinematycznego w kinezjologii człowieka i podzielił łańcuchy na otwarte oraz zamknięte.
Łańcuch kinematyczny określa się jako spójny zespół członów połączonych w pary kinematyczne (biokinematyczne). Natomiast para biokinematyczna to ruchowe połączenie 2 lub więcej członów wzajemnie ograniczające ich ruchy względne.
Ruchliwość łańcucha będzie określać liczba stopni swobody tego łańcucha względem podstawy, którą jest człon stanowiący nieruchomy układ odniesienia. Przykładowo, dla kończyny dolnej będzie to miednica.
Liczbą stopni swobody ciała sztywnego określa się liczbę niezależnych współrzędnych określających jednoznacznie jego położenie w przestrzeni względem wybranego układu odniesienia. Swobodny człon sztywny zawieszony w przestrzeni posiada 6 stopni swobody ruchu. W rezultacie człowiek posiada stawy o maksymalnie 3 stopniach swobody ruchu.
Otwarty łańcuch kinematyczny – charakterystyka
Ciało człowieka składa się głównie z otwartych łańcuchów kinematycznych, ponieważ ogniwa końcowe, do których zaliczamy stopy i ręce, pozostają wolne. Większość czynności dnia codziennego jest kombinacją ruchów w zamkniętych i otwartych łańcuchach kinematycznych.
Otwarty łańcuch kinematyczny można zatem opisać jako izolowany ruch w jednym stawie, którego część dystalna porusza się swobodnie w przestrzeni, a siła wytwarzana przez ciało jest na tyle duża, by pokonać opór.
Z wielu różnorodnych ćwiczeń w procesie usprawniania nie da się niektórych zakwalifikować do wykonywania w otwartych lub zamkniętych łańcuchach kinematycznych, ponieważ ruchy każdego człowieka są kombinacją jednego i drugiego. W przypadku normalnego chodu stosunek wynosi 65% : 35%, przy czym w miarę wzrostu prędkości poruszania się, procentowy udział ruchów w zamkniętym łańcuchu kinematycznym znacząco maleje.
Otwarty łańcuch kinematyczny jest przeciwieństwem zamkniętego, w którym końcowe ogniwo nie jest swobodne.
Zastosowanie w fizjoterapii
Ćwiczenia w otwartych łańcuchach kinematycznych charakteryzują się większą prędkością i swobodą ruchów, lecz mniejszą stabilnością. Są one do tej pory najczęściej stosowanym środkiem terapeutycznym. Można je opisać w następujący sposób:
- stanowią specyficzne, efektywne i izolowane ćwiczenia pojedynczych grup mięśniowych;
- odtwarzają pojedyncze wzorce ruchowe;
- cechują się zwiększeniem komponenty sił ścinających w stosunku do sił kompresujących;
- w mniejszym stopniu niż ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach stymulują propriocepcję;
- aktywizują mięśnie synergistyczne i agonistyczne.
Przykładem takiego ćwiczenia może być ćwiczenie oporowe prostowników stawu kolanowego na maszynie wyprostnej. Za inny przykład można podać machnięcie kończyną górną w powietrze lub kopnięcie nogą. W rezultacie kopnięcie będzie znacznie obciążało staw biodrowy i staw kolanowy ze względu na dużą dźwignię ciężaru własnej nogi.
Takie ćwiczenia angażują małą ilość stawów oraz grup mięśniowych. Istotne jest zatem, aby program rehabilitacji zawierał zarówno ćwiczenia w otwartych, jak i w zamkniętych łańcuchach kinematycznych.
Zobacz również: Zamknięty łańcuch kinematyczny.
Bibliografia
- Preis R., Ebelt-Paprotny G., Fizjoterapia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2012.
- Mańka J., Milewska M., Otwarte i zamknięte łańcuchy kinematyczne, Acta Clinica, 3/2001.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
