Kąt rotacji tułowia (skrót: KRT) stanowi miarę obrotu tułowia wokół pionowej osi ciała. To pojęcie często wykorzystuje się w kontekście analizy ruchu w medycynie sportowej, fizjoterapii, biomechanice i treningu sportowym. Ma znaczenie zwłaszcza w diagnostyce i leczeniu skolioz u dzieci i młodzieży. Innymi słowy, jest to kąt, o jaki tułów obraca się wokół swojej pionowej osi, mierzony i podawany w stopniach.
Kąt rotacji tułowia
Kąt rotacji tułowia to parametr odnoszący się do zaawansowania skrzywienia kręgosłupa. Zasadniczym i powszechnie stosowanym parametrem jest radiogram kręgosłupa w projekcji przednio-tylnej (AP), określający kąt Cobba, który nazywać można także potocznie kątem rotacji tułowia. Inny sposób jego mierzenia odbywa się w teście Adamsa. Kliniczna ocena kątów rotacji tułowia (ang. tangle of trunk rotation, ATR) w teście Adamsa jest rekomendowana przez SOSORT (Society on Scolisis Orthopaedic anad Rehabilitation). Udowodniona wysoka czułość i swoistość skoliometru umożliwia różnicowanie asymetrii fizjologicznej z asymetrią rotacji tułowia wymagającą dalszej diagnostyki w kierunku trójpłaszczyznowego skrzywienia kręgosłupa.
Zobacz również: Metoda Cobba.
Pomiar kąta rotacji tułowia z wykorzystaniem skoliometru jest powszechnie stosowany przez lekarzy i fizjoterapeutów zajmujących się diagnostyką oraz leczeniem skrzywień kręgosłupa o charakterze trójpłaszczyznowym, a więc skolioz. Umożliwia obiektywną ocenę stopnia deformacji tułowia, a pośrednio również kręgosłupa. Badanie jest szybkie, proste, wygodne, nieinwazyjne i niedrogie, dlatego jego popularność nie maleje pomimo wprowadzania na rynek medyczny coraz nowszych metod diagnostycznych.
Czym jest skolioza?
Powszechnie wiadomo, że okolicą ciała mechanicznie najbardziej podatną na rotację kręgów wokół osi długiej kręgosłupa są segmenty piersiowe. Trójwymiarowy charakter zmian rotacyjnych kręgów w płaszczyźnie poprzecznej współistnieje z odchyleniem bocznym w płaszczyźnie czołowej oraz wypłaszczeniem lub pogłębieniem fizjologicznych krzywizn w płaszczyźnie strzałkowej. Właśnie dlatego mówi się o wadzie w trzech płaszczyznach, potocznie zwanej skoliozą. Po stronie wypukłej skrzywienia tworzy się garb żebrowy tylny, ograniczający przestrzeń dla narządów wewnętrznych. Z kolei po stronie przeciwnej, wklęsłej, tylna ściana klatki obniża się z garbem żebrowym przednim.
Zobacz również: Ruchomość klatki piersiowej.
Jak zbadać kąt rotacji tułowia?
Wielkość ewentualnej asymetrii grzbietu, czyli tzw. kąt rotacji tułowia, określa skoliometr, będący rodzajem poziomicy. Jest to proste urządzenie swoim wyglądem przypominające ekierkę lub kątomierz, dostępne w sklepach medycznych w cenie około 100 zł. Wystarczy polecić pacjentowi skłonić się w przód, czyli wykonuje się klasyczny test Adamsa. Wynik pomiaru równy lub wyższy od 7 stopni wskazuje na silne podejrzenie skoliozy. Wówczas wymagana jest konsultacja u lekarza ortopedy bądź fizjoterapeuty, a jeśli to oni wykonują badanie, od razu zlecą dalsze postępowanie.
Z reguły skoliozy leczy się za pomocą fizjoterapii, a więc przede wszystkim odpowiednio dobranych ćwiczeń, co uzupełnia się terapią manualną i modyfikacją stylu życia. Plan leczenia u każdego pacjenta może być nieco inny. Zwykle jest to proces wymagający czasu, nawet lat, a także systematyczności. Najlepsze rezultaty odnotowuje się w przypadku dzieci i młodzieży. U osób dorosłych całkowita korekta skoliozy jest już praktycznie niemożliwa. W opornych przypadkach skolioz, gdy skrzywienie jest wyjątkowo duże, rozważyć można leczenie operacyjne.
Czy badanie kąta rotacji tułowia jest wiarygodne?
Ocena kąta rotacji tułowia z całą pewnością jest prosta, szybka i nieinwazyjna. Pozwala z dużą dokładnością wstępnie podejrzewać skoliozę, jednak aby precyzyjnie zmierzyć jej stopień, należy zlecić pacjentowi dodatkowe badanie RTG całego kręgosłupa. Co istotne, w praktyce nie sprawdza się odcinkowe RTG, a więc np. dotyczące odcinka piersiowego kręgosłupa. Specjalista musi bowiem na podstawie całej kolumny kręgów zmierzyć kąt skrzywienia oraz ocenić ewentualne kompensacje.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Żuk B., Tołłoczko K., Lewandowska M., Sobol M., Wartości kątów rotacji tułowia w dwóch pozycjach ciała, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2022, Tom 28, Nr 2, 184–189.
- Czaprowski D., Stoliński Ł., Białek M., Zmiana kąta rotacji tułowia u dzieci i młodzieży ze skoliozami idiopatycznymi poddanych intensywnej fizjoterapii prowadzonej w oparciu o koncepcję Funkcjonalnej Intensywnej Terapii Skolioz (FITS), Postępy Rehabilitacji (3), 13 – 18, 20.
