Zamknięty łańcuch kinematyczny

Zamknięty łańcuch kinematyczny zgodnie z definicją odnosi się do zamkniętego systemu ogniw połączonych razem w taki sposób, że ruch jednego ogniwa przy ustabilizowanym innym powoduje ruch pozostałych ogniw w przewidywalny sposób. Zjawisko to często wykorzystuje się w kinezyterapii.

Czym jest łańcuch kinematyczny?

Łańcuchem kinematycznym (lub biokinematycznym) określa się spójny zespół członów połączonych w pary kinematyczne. Para kinematyczna to ruchowe połączenie dwóch lub więcej członów wzajemnie ograniczające ich ruchy względne. Z kolei człony są sztywnym elementem ciała człowieka w postaci kości.

Ruchliwość łańcucha kinematycznego określa liczba stopni swobody tego łańcucha względem podstawy, którą jest człon stanowiący nieruchomy układ odniesienia. Przykładowo, dla kończyny dolnej będzie to miednica.

Zamknięty łańcuch kinematyczny – charakterystyka

Po poznaniu podstaw łańcucha kinematycznego należy wiedzieć, że wyróżnia się otwarte łańcuchy kinematyczne i zamknięte łańcuchy kinematyczne.

Zamknięty jest łańcuchem, w którym końcowe ogniwo nie jest swobodne. W rezultacie ruch jednego ogniwa powoduje określony ruch innych ogniw, a każdy jego człon łączy się z co najmniej dwoma innymi członami.

W ciele człowieka wyróżnia się 2 zamknięte łańcuchy kinematyczne. Jeden z nich stanowi klatka piersiowa i wszystkie jej struktury ruchowe zaangażowane w proces oddychania. Ruchy żeber wymuszają określone ruchy mostka i kręgosłupa piersiowego. Drugim takim łańcuchem wydaje się być miednica. Śladowa ruchomość w stawach krzyżowo-biodrowych powoduje przy ruchu w jednym z tych stawów określony ruch drugiego.

Zastosowanie w fizjoterapii

Podczas ćwiczeń w zamkniętych łańcuchach kinematycznych końcowe ogniwo jest ustabilizowane lub napotyka tak duży opór zewnętrzny, który ogranicza lub nawet uniemożliwia ruch. W efekcie ruch w jednym stawie pociąga za sobą ruch we wszystkim innych stawach łańcucha.

Ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinematycznych odgrywają istotną rolę w stymulacji i wzmacnianiu mięśni. Z tego względu często są praktykowane u pacjentów po przebytym udarze mózgu, szczególnie w przypadku wiotkości. Podpór na kończynie porażonej uzyskany w różnych pozycjach wyjściowych prowadzi do aproksymacji. Co się z tym wiąże, polepsza się czucie, stabilizacja barku i zwiększa napięcie mięśniowe.

Ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinematycznych uznaje się za bardziej specyficzne, funkcjonalne i bezpieczne niż w przypadku otwartych łańcuchów kinematycznych. Do ich głównych zalet zalicza się:

• zwiększanie komponenty sił kompresujących w stawie;
• zmniejszanie sił ścinających;
• aktywizowanie równocześnie mięśni agonistów i antagonistów;
• odtwarzanie funkcjonalnych wzorców ruchowych;
• angażowanie dużych zespołów dynamicznych;
• działanie wielostawowe;
• stymulację w znacznym stopniu dynamicznej stabilizacji stawów (propriocepcji).

Zobacz również: Propriocepcja – dlaczego jest tak ważna w fizjoterapii.

Podsumowanie

Podsumowując, uznaje się, że ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinematycznych są bezpieczniejsze dla stawów. Dodatkowo są lubiane przez pacjentów, ponieważ zapewniają znaczne poczucie stabilności.

Warto wiedzieć, że program rehabilitacyjny powinien zawierać ćwiczenia zarówno w otwartych, jak i zamkniętych łańcuchach kinematycznych, gdyż równowaga w ćwiczeniach jest zdecydowanie ważnym czynnikiem. Stosując wyłącznie ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinematycznych można nie dostrzec słabszych ogniw w tym łańcuchu, które pacjent kompensuje za pomocą dobrze funkcjonujących innych ogniw. Zagraża to wystąpieniem urazów, które mogą utrudniać proces rehabilitacji.

Przykładem są pacjenci po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego. W początkowej fazie usprawniania stosuje się u nich wyłącznie ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinematycznych, ponieważ cechują się większą funkcjonalnością i bezpieczeństwem dla przeszczepu. W efekcie zapomina się o niezbędnych, izolowanych ćwiczeniach mięśnia czworogłowego uda w pozycjach bezpiecznych dla przeszczepu. Pociąga to za sobą osłabienie tego mięśnia i związane z tym problemy.

Zobacz również: Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL.

Wszystkie ćwiczenia należy dobierać indywidualnie do pacjenta.

Bibliografia

1. Mańka J., Milewska M., Otwarte i zamknięte łańcuchy kinematyczne, Acta Clinica, 3/2001.
2. Kornet M., Głowacka-Mrotek I., Nowacka K., (i inni), Sposoby usprawniania kończyny górnej u osób po przebytym udarze mózgu, Journal of Education, Health and Sport, 7/2017.

	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...