Boczne skrzywienie kręgosłupa – skolioza (łac. scoliosis) w dalszym ciągu stanowi spory problem w populacji osób w każdym wieku, przez co coraz silniej rozwija się fizjoterapia ukierunkowana na tę wadę.
Zwykle wada rozwija się u osób młodych i dzieci, u dorosłych zaś ma miejsce już jej utrwalona z lat młodzieńczych postać. Ważne jest, aby jak najwcześniej podjąć leczenie, ponieważ znacznie zwiększa to rokowania i powrót do zdrowia.
Skolioza – fizjoterapia
Postępowanie fizjoterapeutyczne w skoliozach należy podjąć jak najwcześniej, gdy wada nie jest jeszcze zaawansowana. Opóźnienie leczenia lub ignorowanie wady może prowadzić do wielu poważnych powikłań, takich jak problemy z oddychaniem, inne wady postawy, bóle kręgosłupa, migreny, problemy neurologiczne.
Podstawą rehabilitacji jest kinezyterapia, a zabiegi fizykalne (fizykoterapia) oraz inne metody są jedynie uzupełnieniem podstawowego leczenia. Należy jednak wiedzieć, że fizjoterapia przy wadzie jaką jest skolioza, stanowi bezwzględną konieczność celem powrotu do funkcjonalności.
Fizykoterapia
Stosuje się następujące zabiegi fizykalne:
- naświetlanie promieniami nadfioletowymi – celem wzmożenia sił obronnych ustroju i podniesienia ogólnej jego sprawności. Wykonuje się naświetlanie miejscowe klatki pieprsiowej, przy czym może być ono indywidualne lub zbiorowe w specjalnych solariach;
naświetlanie promieniami podczerwonymi – naświetlamy stronę wklęsłą w celu zmniejszenia napięcia mięśni grzbietu przed gimnastyką leczniczą;- pełne i ciepłe kąpiele solankowe – o temperaturze 34-37 stopni Celsjusza. Czas trwania zabiegu u dzieci wynosi 5-10 minut, w szczególnych przypadkach maksymalnie do 15, z kolei u dorosłych około 15-20 minut. Zaleca się kąpiel 4-5 razy w tygodniu.
Masaże
Skolioza wymaga stosowania innych metod, dlatego fizjoterapia wyróżnia tutaj także pozytywny wpływ masaży.
Masaż klasyczny może mieć przebieg łagodny, wówczas dotyczy grup mięśniowych napiętej strony, lub pobudzający, skupiający się na grupach mięśni niedomagających.
Dodatkowo można wykonać masaż segmentarny oraz podwodny.
Zobacz również: masaż przy skoliozie
Kinezyterapia
Ćwiczenia ściśle zależą od przyczyny skoliozy. Przykładowo, jeśli przyczyną jest zniekształcenie kręgosłupa, np. pod wpływem działania czynników zewnętrznych (nieodpowiedni styl życia), wówczas celem kinezyterapii będzie:
- zmniejszenie lub usunięcie deformacji;
- utrwalenie uzyskanej korekcji;
- wstrzymanie postępującego zniekształcenia, jeżeli nie jest możliwa jego korekcja.
Ćwiczenia wykonuje się głównie w warunkach odciążenia kręgosłupa od działania siły ciężkości głowy, pasa barkowego i tułowia.
Ćwiczenia w skrzywieniach spowodowanych skośnym ustawieniem miednicy obiorą za główny cel:
- zrównoważenie sił układu mięśniowego poprzez usunięcie przykurczów mięśniowych;
- wzmocnienie mięśni;
- zwiększenie wydolności układu oddechowego i układu krążenia;
- poprawę postawy ciała;
- poprawienie ogólnej kondycji i sprawności fizycznej.
Wówczas należy wykonywać ćwiczenia jak wyżej i dodatkowo wprowadzić ćwiczenia w pozycji wykluczającej wpływ miednicy na skrzywienie.
W przypadku terapii skolioz czynnościowych (w kształcie litery C) celem będzie usunięcie czynnika etiologicznego (wywołującego chorobę).
Wówczas warto stosować ćwiczenia:
- mięśni grzbietu i kręgosłupa;
- wyciąg na pętli Glissona;
- oddechowe w pozycji leżenia tyłem (na plecach);
- czynne mięśni grzbietu i pośladków (ćwiczenia asymetryczne mięśni grzbietu z wykonaniem skłonu i skrętu tułowia zawsze w stronę wypukłości skrzywienia);
- czynne mięśni brzucha;
- chód w klęku podpartym z wysuwaniem kończyny górnej i dolnej;
- oddechowe w pozycji leżącej z udziałem kończyn górnych;
- ćwiczenia w zwisie na kółkach;
- ogólnousprawniające w pozycji klęcznej, siedzącej i leżącej;
- pływania stylem bocznym;
- marsz swobodny z utrzymaniem dobrej postawy.
Ćwiczenia w skoliozach idiopatycznych
Najczęściej występują skoliozy idiopatyczne (mająca niejasne lub nieznane podłoże – przyczynę) i to właśnie one stanowią najpoważniejszy problem terapeutyczny. Celem rehabilitacji jest:
- zmniejszenie wygięcia pierwotnego (czasami nawet kosztem niewielkiego pogłębienia wygięć wtórnych);
- przywrócenie i zachowanie dobrej sprawności układu oddechowego;
- zapobieganie zmniejszeniu się pojemności życiowej płuc i zmianom w obrębie tkanki płucnej;
- zwiększenie ruchomości klatki piersiowej;
- wzmocnienie pomocniczych mięśni oddechowych.
Ćwiczenia oddechowe przeprowadzamy w pozycjach izolowanych, zwracając przy tym uwagę na udział w akcji oddechowej części klatki piersiowej po stronie wklęsłej skrzywienia.
Zobacz również: metoda Dobosiewicz
Dodatkowo usuwamy istniejące przykurcze stawowe przez rozciągnięcie skróconych i pozbawionych elastyczności mięśni oraz więzadeł w odcinku zniekształcenia. Wyciąg na pętli Glissona stosujemy w celu nauczenia chorego czynnej korekcji postawy.
Stosujemy również czynne prostowanie i rozciąganie kręgosłupa oraz izolowane działanie na określony odcinek zniekształcenia, a także wprowadzamy rozluźnienie kręgosłupa.
Podstawą są ćwiczenia oddechowe, rozprężające poszczególne części płuc, zwłaszcza po stronie wklęsłej skrzywienia, redresyjne (redresje czynne, redresje bierne), antygrawitacyjne, ćwiczenia Klappa (w czołganiu i klęku podpartym), ogólnousprawniające, pływanie stylem klasycznym i kraulem oraz gry ruchowe.
Długotrwałe marsze nie są wskazane, a także uprawianie tych dyscyplin sportowych, które zawierają elementy skoków i przewrotów.
Ćwiczenia w przebiegu leczenia gorsetami gipsowymi i przed zabiegiem operacyjnym
Stosuje się ćwiczenia asymetryczne, rozluźniające mięśnie grzbietu i kręgosłup, zwiększające do maksimum pojemność życiową płuc oraz oddechowe.
Ćwiczenia po założeniu gorsetu
Ich głównym celem jest wzmocnienie mięśni tułowia i utrzymanie uzyskanej korekcji. Stosuje się ćwiczenia:
- kończyn górnych i dolnych w pozycji siadu i leżenia;
- antygrawitacyjne;
- oddechowe;
- izometryczne mięśni tułowia.
Skolioza wymagająca gorsetowania jest dość poważnym problemem, jednak fizjoterapia umożliwia i w tym przypadku stopniowe przywracanie sprawności.
Bibliografia
- Czupryna K., Nowotny-Czupryna O., Nowotny J., (i inni), O skoliozach inaczej, podstawy leczenia zachowawczego, Przegląd Medycny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 4/2012.
- Czupryna K., Nowotny-Czupryna O., Nowotny J., (i inni), O skoliozach inaczej, podstawy fizjologiczne i fizjopatologiczne terapii skolioz, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 3/2012.
- Gałuszka R., Borecki M., Legawiec W., (i inni), Skoliozy kręgosłupa epidemią XXI wieku.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
