Wiotkość stawów (inaczej: hipermobilność) jest problemem odnoszącym się do zbyt dużego zakresu ruchomości w stawach. Jest to poważny czynnik ryzyka kontuzji w ich obrębie oraz może przyspieszać tworzenie się zmian zwyrodnieniowych. W przypadku wiotkości stawów bardzo ważne są odpowiednio dobrane ćwiczenia, najlepiej przez fizjoterapeutę lub trenera funkcjonalnego.
Wiotkość stawów – co to jest?
Wiotkość stawów, często określana jako nadmierna ruchomość stawowa lub hipermobilność stawowa, jest zwiększeniem zakresu ruchomości w stawach ponad przyjęte normy dla danego wieku. Jej występowanie zależy od wielu indywidualnych cech takich jak m.in.:
- wieku;
- płci;
- pochodzenia etnicznego;
- rasy.
Szacuje się, że wiotkość stawów dotyczy blisko 38% populacji azjatyckiej i afrykańskiej, a w krajach zachodnich problem dotyczy około 10% ludności. Odnosi się częściej do dzieci niż osób dorosłych i w większym procencie do kobiet niż mężczyzn. Według większości specjalistów nie należy traktować wiotkości stawów jako oddzielnej jednostki chorobowej.
Wiotkość stawów – przyczyny
Wiotkość stawów może pojawiać się w przebiegu wielu chorób, takich jak np.:
- wrodzona łamliwość kości;
- zespół Downa;
- mózgowe porażenie dziecięce;
- zespół Marfana;
- zespół Ehler-Danlosa.
Dość poważną, choć rzadko spotykaną, przyczyną wiotkości stawów jest łagodny zespół hipermobilności stawów. To dziedziczone nieprawidłowości w strukturze tkanki łącznej całego organizmu, przejawiające się zaburzeniami w proporcjach kolagenu. Do kluczowych objawów tego zespołu chorobowego należą:
- wiotkość torebek stawowych i więzadeł;
- zwiększenie zakresów ruchomości w stawach;
- liczne zaburzenia w pracy i funkcjonowaniu narządów oraz układów zawierających tkankę łączną.
Wiotkość stawów może także pojawić się bez konkretnej przyczyny, jest wówczas czynnikiem uwarunkowanym genetycznie lub dziedzicznym po rodzicach. Na rozwój problemu wpływają ponadto przeciążenia związane z urazami stawów i mięśni, zaburzenia hormonalne, brak ruchu w dzieciństwie oraz specyficzna dla każdego człowieka budowa anatomiczna. Uważa się, że u podłoża występowania hipermobilności leżą zmiany w proporcjach dwóch typów kolagenu:
- kolagen typu I;
- kolagen typu III.
Wiotkość stawów – objawy
Podstawowym objawem wiotkości stawów jest zwiększony zakres ruchomości w stawach w odniesieniu do przyjętych norm fizjologicznych. Każdy staw ma określony zakres ruchu, który jest ograniczony przez więzadła i torebki stawowe, tworzące barierę fizjologiczną. Dalszy ruch jest możliwy jeśli przyłoży się siłę zewnętrzną i biernie naciągnie aparat torebkowo-więzadłowy, osiąga się barierę anatomiczną stawu. W wiotkości stawów dochodzi do przekroczenia przeciętnej bariery fizjologicznej stawu bez naruszenia bariery anatomicznej, co wiązałoby się z uszkodzeniem elementów stawowych. Dotyczy to zarówno ruchu wykonywanego czynnie, jak i całkowicie biernie.
Przeważnie wiotkości stawów nie towarzyszą żadne inne dolegliwości, jednak po osiągnięciu pewnego wieku pacjenci często zgłaszają bóle stawów. Zaobserwowano również, że wiotkość stawów może przyspieszać tworzenie się zmian zwyrodnieniowych, a także zwiększa ryzyko kontuzji stawów. Jeśli wiotkość jest konsekwencją chorób wrodzonych, obserwuje się obraz kliniczny charakterystyczny dla choroby podstawowej.
Diagnostyka wiotkości stawów
Wiotkość stawów jest bardzo łatwa w zaobserwowaniu. Aby ją potwierdzić, wystarczy zbadać zakres ruchomości w stawie (czynnie lub biernie). Jeśli istnieje podejrzenie, że jest ona efektem zespołów genetycznych lub chorób wrodzonych, można wykonać badania genetyczne lub skierować pacjenta do szczegółowej diagnostyki do odpowiedniego specjalisty. Jeśli jednak występuje idiopatycznie (bez wyraźnych przyczyn), nie ma konieczności tak szczegółowego rozpoznania. Bolesne stawy wymagają ponadto wykonania USG.
Na poniższym filmie możemy zobaczyć jak wygląda hipermobilność na przykładzie stawu ramiennego u jednego z pacjentów naszego Centrum Fizjoterapeuty:
Wiotkość stawów – leczenie
Nie da się całkowicie wyleczyć wiotkości stawów. Należy jednak wdrożyć odpowiednią rehabilitację ruchową, aby zmniejszyć ryzyko kontuzji i wad postawy, wzmocnić mięśnie oraz zadbać o właściwą stabilność i biomechanikę stawów. Przeważnie są to ćwiczenia wzmacniające i ćwiczenia siłowe, przy jednoczesnym ograniczaniu ćwiczeń rozciągających. Uzupełnieniem kinezyterapii jest indywidualnie prowadzona terapia manualna. Do zabiegów fizjoterapii zalicza się również m.in. opracowywanie punktów spustowych, NDT-Bobath czy neuromobilizacje, w zależności od występujących objawów oraz wieku pacjenta. Dodatkowo, wykorzystuje się kinesiotaping w celu wspomagania osiąganych efektów terapii i stabilizacji stawów.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Brzozowska E., Sajewicz E., Hipermobilność stawów – problem społeczny czy jednostkowy? Ocena częstości występowania zespołu hipermobilności stawów w losowo wybranej grupie kobiet, Physiotherapy Review, 4/2020.
- Mirska A., Kalinowska A., Topór E., Okulczyk K., Kułak W., Łagodny zespół hipermobilności stawów (BHJS), Neurologia Dziecięca, 20/2011.
- Pocinki A., Joint Hypermobility and Joint Hypermobility Syndrome, 2010.
