NDT Bobath (ang. neuro-developmental treatment – terapia neuro-rozwojowa) jest szeroką i rozwijającą się koncepcją w rehabilitacji neurologicznej, która obejmuje ocenę i leczenie pacjenta (dzieci i dorosłych) z zaburzeniami funkcji układu nerwowego. Nazwa metody Bobath pochodzi od nazwiska twórców – małżeństwa Karela (psychiatra, neuropsycholog) i Berty (fizjoterapeutka) Bobath, którzy zajmując się pacjentami z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz po udarach, dążyli do przywrócenia funkcji układu ruchu poprzez reedukację.
NDT Bobath – cele, zasady i założenia metody
Celem tej metody jest edukacja właściwej kontroli motorycznej w różnych środowiskach (np. na piłce), co zwiększa zaangażowanie i jest praktycznym ćwiczeniem samoobsługi pacjenta.
Z kolei wśród głównych zasad metody znajdują się:
- Normalizowanie napięcia mięśniowego.
- Hamowanie odruchów nieprawidłowych.
- Dążenie do kontroli postawy oraz wyzwalanie ruchów jak najbardziej zbliżonych do prawidłowych.
- Przeniesienie zdobytych umiejętności na czynności codzienne (terapia zajęciowa).
Małżeństwo Bobath współpracowało z dr Koeng. Wspólnie wytypowali najlepsze pozycje dziecka co do badania i obserwacji:
- Leżenie tyłem, przodem i bokiem.
- Podwieszenie brzuszne.
- Podciąganie do siadu.
- Podparcie na kończynach górnych (kkg).
- Pozycja stojąca.
- Pozycja siedząca.
U dziecka z MPD (mózgowym porażeniem dziecięcym) ocenia się również mechanizm antygrawitacyjny (odruchu postawy). Składają się na niego prawidłowe:
- napięcie mięśni;
- unerwienie reciprokalne (przeciwstawne);
- koordynacja zależna od wieku. Dotyczy prezentowanych przez dziecko wzorców postawy oraz wzorców motorycznych, które rozwijają się poprzez odpowiednią reakcje prostowania i reakcji równoważnych. Są one ważne, gdyż dzięki nim dziecko pionizuje się oraz potrafi wykonywać ruchy płynne, harmonijne, a także efektywne zgodne z działaniem sił grawitacji, ale i przeciwko grawitacji.
Formy terapii
Kompleksowe podejście koncepcji NDT Bobath uwzględnia trzy formy terapii:
- fizjoterapię;
- terapię zajęciową;
- terapię logopedyczną.
Terapia NDT Bobath łączy te dyscypliny, aby każdemu dziecku dać umiejętności niezbędne do poznania świata, aby mogło swobodnie komunikować się ze światem, z ludźmi i przekazać jakie ma potrzeby. Dodatkowo ukierunkowuje dziecko, aby mogło uczestniczyć w miarę możliwości w życiu rodzinnym, nie tylko w sesji terapeutycznych, ale we wszystkich aspektach życia.
NDT Bobath jest interdyscyplinarnym podejściem do „zarządzania” porażeniem mózgowym z udziałem terapii zajęciowej, fizjoterapii oraz terapii mowy i języka. Podstawą metody jest to, aby dać dzieciom doświadczenie normalnego ruchu, umożliwiając aktywne reagowanie na swoje potrzeby. W efekcie praca nad dzieckiem z porażeniem mózgowym to współpraca całej grupy ludzi, do której należą m.in.:
- lekarz,
- fizjoterapeuta,
- logopeda;
- rodzina;
- psycholog.
Ważne, aby stymulować rozwój dziecka przez całą dobę. Dlatego dużą część obowiązków pracy z dzieckiem przejmują rodzice. Koncepcja NDT Bobath nie ma stałych, sztywnie wytyczonych elementów pracy. Dostosowywana jest indywidualnie do każdego dziecka oraz modyfikowana w trakcie terapii. W efekcie uczy jak pielęgnować, karmić, postępować oraz poruszać się w pracy z pacjentem, który doznał uszkodzenia OUN.
NDT Bobath pozwala uwzględnić czynniki środowiskowe oraz możliwości chorego do uczestnictwa w grupie rówieśniczej i jego normalnego funkcjonowania, a także odnalezienia się w życiu społecznym.
Fizjoterapia
Obejmuje użycie specjalnych technik manipulacyjnych, aby pomóc dziecku zrelaksować się oraz zmobilizować prawidłową pracę mięśni i stawów. Poprawia to postawę (stabilną) przyjmowaną przez dziecko oraz ruch, umożliwiając swobodne poruszanie się.
Terapia zajęciowa (leczenie pracą)
Dąży do maksymalizacji potencjału dziecka w jego codziennej niezależności, samodzielnym wykonywaniu najprostszych czynności. Często wykorzystuje gry i zabawy, aby rozwinąć dziecko, a także nauczyć je wielu cennych umiejętności.
Porażenie mózgowe może niejednokrotnie wpływać na zdolności percepcji oraz sensoryki dziecka, jak również postrzeganie przez nie przestrzeni i odległości. Terapia zajęciowa ma na celu pomóc w przezwyciężeniu tego poprzez zastosowanie starannie przygotowanych działań, które pokażą i nauczą jak efektywnie korzystać z oczu, rąk, jak samodzielnie się ubrać, jeść, czytać, pisać oraz grać z przyjaciółmi.
Terapia logopedyczna (mowy i języka)
Istotna jest praca nie tylko nad mową, ale nad całą jamą ustną (jej ruchami). Trudności w koordynacji mięśni niezbędnych do mówienia mogą przyczynić się do problemu z jedzeniem czy piciem. Dziecko może stosować wiele metod komunikowania się za pomocą oczu, rąk, zdjęć, symboli, a nawet dzięki wykorzystaniu komputera. Dziecko z porażeniem mózgowym może wchodzić w interakcje z innymi.
Możliwości NDT Bobath
Metoda umożliwia między innymi:
- wczesne zdiagnozowanie zaburzeń OUN;
- ocenę dojrzałości ośrodkowego układu nerwowego oraz jego funkcjonowanie;
- programowanie działania usprawniającego;
- ocenę zaburzeń motorycznych przez analizowanie wzorców postawy i ruchowych (ich jakości) podczas działań spontanicznych, które wykonuje dziecko. Ocenia ponadto pozostałe sfery rozwoju dziecka.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Mikołajewska E., Mikołajewski D., Metoda Bobath w rehabilitacji dorosłych i dzieci, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, 1/2016.
- Trusewicz R., Pogorzała M. A., Rozwój ruchowy dziecka z uwzględnieniem założeń koncepcji NDT Bobath, Wyższa szkoła edukacji i terapii w Szczecinie, 2017.
