Motoryczność

jest to całokształt czynności ruchowych człowieka, inaczej – sfera ruchowej aktywności, słowem to wszystko co dotyczy poruszania się człowieka w przestrzeni na skutek zmian położenia całego ciała lub poszczególnych jego części względem siebie. (Demel, Skład 1970)

Zdolności motoryczne:

– szybkość (np. sprint, skok, rzut);
– siła (np. podnoszenie, podciąganie);
– wytrzymałość (np. pływanie, kolarstwo);
– koordynacja – szybkie ruchy połączone połączone ze zmianą płaszczyzny i osi ruchu.

Pojęcia nieaktualne:

– zwinność (nie należy do zdolności motorycznych);
– moc i skoczność – aktualne pojęcie: siła eksplozywna;
– cechy motoryczne – aktualne pojęcie: zdolności motoryczne.

Zdolności motoryczne mogą być:

– kondycyjne – wytrzymałościowe;
– energetyczne – siłowe;
– koordynacyjne – równowaga, orientacja;
– kompleksowe – zwinnościowe.

Struktura motoryczności

Strona potencjalna:

– predyspozycje;
– zdolności motoryczne;
– umiejętności motoryczne.

Strona efektywna:

– sprawność motoryczna;
– sprawność fizyczna.

Predyspozycje

– względnie elementarne cechy strukturalne i funkcjonalne organizmu człowieka, w znacznym stopniu uwarunkowane genetycznie i możliwe do pomiaru za pomocą nauk podstawowych.

Predyspozycje morfologiczno-strukturalne:

– wysokość ciała;
– masa ciała;
– struktura włókien mięśniowych;
– proporcje dźwigni kostnych;
– skład ciała;
– gibkość.

Predyspozycje energetyczne:

– przemiany beztlenowe niekwasomlekowe (5-7s);
– przemiany beztlenowe kwasomlekowe (30-60s);
– zdolność maksymalnego pochłaniania tlenu;
– odporność na zmęczenie;
– maksymalna moc anaerobowa.

Predyspozycje koordynacyjne:

– koordynacja nerwowo-mięśniowa;
– szybkość przewodzenia impulsów;
– sprawność układu równowagi;
– orientacja przestrzenna;
– uzdolnienia ruchowe: szybkość, dokładność, trwałość.

Predyspozycje psychiczne:

– siła woli;
– charakter;
– temperament;
– motywacja;
– osobowość.

Zdolności motoryczne

– pewien konstrukt teoretyczny określający zespół właściwości osobniczych uwarunkowanych:
– strukturą ustroju;
– procesami energetycznymi;
– procesami sterowania i regulacji ruchu,
które wprost charakteryzują poziom możliwości efektywnego wykonania względnie ściśle określonego rodzaju czynności ruchowych.

Umiejętności motoryczne

– specyficzne możliwości człowieka do sprawnego, szybkiego i dokładnego wykonywania konkretnych czynności ruchowych. Są to ukształtowane w procesie rozwoju i uczenia się programy ruchowe, przechowywane w motorycznej pamięci. Dzielą się na elementarne – związane z podstawowymi formami ruchów naturalnych i specjalne – leżące u podstaw sportowych czynności motorycznych.

Sprawność motoryczna

– poziom możliwości osobnika umożliwiający wykonanie konkretnych czynności ruchowych.

Sprawność fizyczna

– poziom zaradności i samodzielności motorycznej w różnych sytuacjach zewnętrznych, określana nie tylko jako funkcja aparatu ruchu, ale jako biologiczne działanie całego organizmu.