Somatotropina (hormon wzrostu, GH) to naturalnie występujący hormon polipeptydowy, gdyż produkowany jest przez komórki somatotropowe przedniego płata przysadki mózgowej.
Wydzielanie hormonu wzrostu
Wydzielanie somatotropiny jest kontrolowane przez dwa neurohormony podwzgórza:
- somatoliberynę, która je pobudza;
- somatostatynę, która je hamuje.
Hormon wzrostu działa na tkanki obwodowe zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Jego wydzielanie ma charakter pulsacyjny z największą częstotliwością i amplitudą pulsów w godzinach nocnych (po zaśnięciu). Okres półtrwania GH w krwiobiegu jest krótki, ponieważ wynosi około 20-50 minut. Wykazano, że zdrowy człowiek wydziela około 400 mg GH na dobę, natomiast u młodzieży w okresie dorastania ilość ta jest prawie dwukrotnie wyższa.
Do najważniejszych bodźców doprowadzających do zwiększenia jego stężenia należą:
- sen;
- wysiłek fizyczny;
- hipoglikemia;
- estrogeny, testosteron, serotonina, histamina;
- podaż aminokwasów i białek;
- grelina;
- stymulacja adrenergiczna.
Z kolei wśród stanów wpływających na zmniejszenie wydzielania GH można wymienić:
- niedoczynność tarczycy i nadczynność tarczycy;
- przewlekłą hiperkortyzolemię;
- podwyższone stężenie progesteronu;
- otyłość;
- starzenie się.
Somatotropina – budowa
Specyficzna budowa hormonu wzrostu determinuje jego zależność od swoistego receptora. U człowieka prekursorowy receptor hormonu wzrostu składa się z 638 reszt aminokwasowych.
Pojedyncza cząsteczka hormonu wzrostu składa się z 191-aminokwasowego łańcucha polipeptydowego o masie cząsteczkowej 21,5 kDa formującego poczwórną helisę.
Hormon wzrostu – funkcje
Główną funkcją somatotropiny jest pobudzające działanie na wzrost liniowy. Dodatkowo hormon ten działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, przyrost masy kostnej oraz w znaczny sposób działa antydiuretycznie i antynatriuretycznie.
Hormon wzrostu wywołuje w organizmie człowieka następujące efekty:
- anaboliczne – zaliczamy do nich przyspieszanie transkrypcji i translacji mRNA, hamowanie proteolizy, zwiększanie ilości jąder w komórkach mięśniowych, wzrost objętości i masy włókien mięśniowych i zwiększanie wychwytu aminokwasów;
- lipolityczne – poprzez bezpośrednią aktywację cyklazy adenylowej oraz fosforylację i aktywację hormono-wrażliwej lipazy;
- diabetogenne – czyli zmniejszanie wykorzystania węglowodanów poprzez utrudnienie wychwytu glukozy stymulujące wzrost kości długich;
- stymulujące układ immunologiczny do produkcji przeciwciał, limfocytów T, interleukiny 2 i leukocytów. Dodatkowo przyspiesza dojrzewanie makrofagów w tkankach i zwiększa migrację limfocytów T do grasicy;
- modulujące stan ośrodkowego układu nerwowego u młodych osób;
- mitogenne, gdyż pobudza erytropoezę in vitro i in vivo.
Na podstawie badań dotyczących aktywności i dojrzałości receptorów dla hormonu wzrostu uważa się, że GH, który pełni decydującą funkcję regulacyjną w życiu zewnątrzmacicznym, nie odgrywa prawdopodobnie zasadniczej roli w życiu wewnątrzmacicznym i procesie wzrastania płodu. Istotną rolę w okresie wzrastania płodu odgrywa insulinopodobny czynnik wzrostu 1 (IGF-1).
Niedobór hormonu wzrostu u dzieci
Somatotropinowa niedoczynność przysadki (SNP) jest skutkiem upośledzenia wydzielania GH przez komórki somatotropowe przysadki. U dzieci niedobór ten może być spowodowany zarówno zaburzeniami wrodzonymi, jak i nabytymi. Najwięcej przypadków SNP posiada jednak podłoże idiopatyczne. Somatotropinową niedoczynność przysadki u noworodka może sugerować hipoglikemia, przedłużająca się żółtaczka, małogłowie czy traumatyczny poród w wywiadzie. U dzieci starszych zwykle jedynym objawem jest niski wzrost i pogarszające się wraz z wiekiem tempo wzrastania. Z czasem mogą pojawić się początkowo dyskretne nieprawidłowości metaboliczne, pod postacią narastającej hipercholesterolemii z dyslipidemią. W efekcie prowadzi to do miażdżycy naczyń krwionośnych, upośledzenia funkcji lewej komory serca, otyłości, osteoporozy i patologicznych złamań kości.
Leczenie polega na podawaniu preparatów rekombinowanego ludzkiego hormonu wzrostu w odpowiedniej dawce.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jóźków P., Mędraś M., Hormon wzrostu i IGF-1 jako substancje dopingujące w sporcie wyczynowym, Endokrynologia Polska, 5/2009.
- Oświęcimska J., Roczniak W., Mikołajczak A. (i inni), Niedobór hormonu wzrostu u dzieci i młodych dorosłych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 70/2016.
- Chęcińska-Maciejewska Z., Korek E., Pawłowska A. (i inni), Rola hormonu wzrostu, insulinopodobnego czynnika wzrostu typu 1 oraz greliny w rozwoju somatycznym płodu, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 3/2016.
- Zych S., Szatkowska I., Czerniawska-Piątkowska E., Szlaki sygnałowe hormonu wzrostu, Postępy Biochemii, 4/2006.
